Đã đến lúc chúng ta tìm hiểu về những chai rượu quý trong tủ rượu mà ông bạn để lại. Những chai rượu gin có từ thời trước chiến tranh, có thể rất đáng giá, hoặc có thể là nguyên liệu quan trọng cho một ly martini đúng điệu. 

Chúng tôi được dịp trò chuyện với Edgar Harden, người sáng lập và Giám đốc của Old Spirits, một công ty có trụ sở tại London chuyên về gin, whisky và rượu mùi cổ điển.

Mặc dù trong thế giới rượu, những chai rượu vang và whisky được đánh giá cao hầu hết nhờ vào tuổi thọ và sự khan hiếm của chúng, hầu hết rượu mạnh và rượu mùi trắng có thể không được định giá theo cùng một tiêu chí như vậy, nhưng chúng chắc chắn vẫn vô cùng đáng giá.

Những chai rượu này có thể có khởi đầu rất bình thường, nhưng theo thời gian, chúng sẽ ngày càng trở nên quý hiếm nhờ vào sự thay đổi đặc tính. “Những loại rượu này bắt đầu chuyển hóa sau khoảng 30 năm tích trữ trong chai. Khi tôi bắt đầu bán rượu mạnh cách đây 10 năm, một chai rượu tốt sẽ được sản xuất từ những năm 1980 trở về trước. Còn bây giờ, bạn có thể tìm kiếm trong danh mục những chai rượu trước những năm 1990”, Edgar Harden cho biết.

Ngoài ra, không giống những chai Scotch cao cấp trị giá đến năm chữ số mỗi chai, hầu hết các chai rượu của Old Spirits đều được chưng cất để dành cho một dịp kỷ niệm đặc biệt. Rượu mạnh cổ điển rất được ưa chuộng, đặc biệt trong những sự kiện ăn mừng chiến thắng hay sự kiện lịch sử. “Rốt cuộc thì bao lâu người ta mới có thể nếm thử chai rượu rum mà Ernest Hemingway, người xem rượu như một loại nước uống cứu sinh, đã uống chứ? Chúng tôi vừa thực hiện một phân tích về doanh số và thấy rằng khoảng 90% doanh thu hàng bán là để tiêu thụ”, Harden cho hay.

Hương vị khác biệt 

Mặc dù rượu mạnh thường không thay đổi đặc tính ngay sau khi được đóng chai, nhưng vài thập kỷ nằm im trong chai có thể khiến các hợp chất trong rượu bắt đầu phân hủy, tạo ra hiện tượng oxi hóa và bay hơi, khiến đặc tính của chúng không còn như ban đầu. Quy tắc là tỷ lệ cồn theo phần trăm thể tích (ABV) của rượu càng cao thì chúng càng dễ giữ được đặc tính nguyên sơ.

Ông Edgar Harden, người sáng lập và Giám đốc của Old Spirits

Harden cho biết: “Độ tươi mới của một chai gin cổ điển trên 45 ABV khá kinh ngạc.” Vừa nói, ông vừa chỉ vào một chai Gordon’s cổ điển, nơi nốt hương bách xù nguyên bản đã dần chuyển thành hương cam quýt. Trong khi đó, chai Campari có ABV 25 thì đã biến đổi thành một hương vị hoàn toàn khác. “[Campari] thường sẽ oxi hóa hoàn toàn sau 40 năm và có màu sậm hơn, biểu hiện của các thành phần bị phân hủy và tái kết hợp, tạo ra hương hạt phỉ đậm đà.”

Bên cạnh tuổi tác còn rất nhiều yếu tố tạo nên giá trị của một chai rượu mạnh cổ điển. Công thức pha chế, thiết bị pha chế hay thậm chí những nguyên liệu thô như ngũ cốc hoặc trái cây khác nhau đều có thể ảnh hưởng đến hương vị của chai rượu. Mặc dù các thương hiệu hiếm khi tiết lộ các yếu tố này, nhưng vẫn khá dễ dàng để nhận ra sự khác biệt.

“Drambuie 1950, một chai rượu mùi whisky Scotch chính hiệu được pha trộn giữa mật ong, thảo mộc và gia vị sẽ có vị mật ong từ cây hoa thạch thảo và hương khói từ lúa mạch được đốt với bùn. Trong khi một chai Grand Marnier tiêu biểu cùng năm sẽ có mùi hương phong phú và phức tạp hơn vì những vỏ cam sấy khô được dùng để tạo nên chúng là tổng hợp từ nhiều loại cam khác nhau”, Harden giải thích.

Chai Champagne cognac hảo hạng của Reserve de Sazerac de Forge & Fils được chưng cất vào khoảng năm 1804-14 từng được mua với giá 10.000 bảng Anh và sử dụng trong chế tác các loại cocktail sazerac cổ điển.

Hương vị của thời đại

Rượu mạnh Mỹ thời kỳ trước khi bị cấm

Bao gồm rượu bourbon, rye và blended whisky được chưng cất từ trước khi Đạo luật Cấm rượu ở Hoa Kỳ được ban hành (từ năm 1920 đến 1933). “Thời kỳ cấm rượu cho đến nay vẫn là thời kỳ phổ biến nhất. Có những sự bí ẩn khiến người ta cảm thấy khó có thể bỏ qua những chai rượu này”, Harden cho biết.

Chartreuse từ nhà máy chưng cất Fourvoirie và Tarragona

Đây là chai rượu mùi thảo mộc biểu tượng, được sản xuất trong các nhà máy chưng cất khác nhau trong hơn 283 năm. Harden chia sẻ: “Giai đoạn 1878-1930, khi chai rượu được các tu sĩ Chartreuse sản xuất ở Fourvoirie, Pháp và sau đó là Tarragona, Tây Ban Nha, luôn là điểm cực thu hút khách hàng.”

Kina Lillet

Được sản xuất trong khoảng thời gian từ ​​năm 1887 đến 1986, Kina Lillet là tiền thân của chai rượu Lillet Blanc, tuy ít ngọt và chứa nhiều quinine hơn, và có lẽ nổi tiếng nhất là nhờ mối liên hệ với ly Vesper martini của James Bond. Theo lời Harden: “Kina Lillet là thành phần quan trọng trong ly cocktail mà Ian Fleming dành cho James Bond trong tập Casino Royale. Điều đó chắc hẳn khiến nhiều người không thể bỏ qua nó.”

Xác định giá trị rượu

Vì ngành công nghiệp rượu mạnh cổ điển còn tương đối non trẻ nên có rất ít dữ liệu thị trường về giá của chúng trong những năm qua. Tất nhiên, bất kỳ thứ gì khan hiếm thì chắc chắn giá sẽ cao. “Thị trường rượu mạnh cổ điển 10 năm trước hoạt động khá rời rạc và không có bất kỳ hệ quy chiếu nào cho những chai rượu. Do đó, chúng tôi tự định giá dựa trên tuổi thọ và chất lượng những chai rượu mẫu.”

Với những chai rượu mạnh từ thập niên 1970 chiếm phần lớn tại công ty, Harden dùng chúng làm điểm tham chiếu và định giá những chai có ABV thấp hơn như rượu vermouth, amari và các loại rượu mùi khác là “chất lượng thấp hơn một chút”. Tất nhiên những chai rượu đặc biệt hơn – chỉ sản xuất một lần và quý hiếm – sẽ có giá khác và không phụ thuộc vào tuổi tác.

Chẳng hạn như ai đó muốn chế tác một loại rượu Negroni cơ bản và cổ điển, anh ta sẽ phải dùng một chai Campari và một chai gin ít ngọt London 1970 với giá khoảng 200 bảng Anh mỗi chai, trong khi một chai Martini Rosso cùng thời chỉ có giá khoảng 160 bảng Anh. Với những ai muốn bắt đầu tìm hiểu lĩnh vực này, Harden gợi ý nên chọn những chai blended whisky, cognac hoặc vodka cổ điển từ Nhật Bản hoặc Canada, hoặc cũng có thể tham khảo những chai bourbon hay rum mặc dù phát hành muộn và không đủ 30-40 năm tuổi để được gọi là rượu cổ điển nhưng vẫn có chất lượng tốt.

On the high seas

Từng được bán với giá 2.500 bảng Anh, đây là loại rượu Rum của Hải quân Anh từ thời rượu mạnh vẫn còn được cung cấp trong các suất ăn cho thủy thủ.

Webb Madeira

Chai rượu được đóng tại nhà của một gia đình chuyên nhập khẩu rượu mạnh vào New York trong thế kỷ 18 và 19.

Tiềm năng cocktail

Với rượu mạnh và rượu mùi cổ điển, sẽ là một thiếu sót nếu không kết hợp chúng vào một ly cocktail và khiến chúng tỏa sáng. Một số quán bar nổi tiếng nhất ở Singapore như Atlas, Idlewild và The Other Room có ​​thực đơn lấy cảm hứng các loại cocktail cổ điển như thế. Jesse Vida, bartender trưởng tại Atlas cho biết: “Thật tuyệt nếu bạn biết mình đang thưởng thức cùng một ly martini mà Winston Churchill đã uống được sản xuất từ những năm 1940-50.”

Quầy bar theo phong cách art-deco chứa đựng bộ sưu tập rượu gin lớn nhất thế giới và mang đến cho khách cơ hội gọi một ly martini pha chế từ nhiều loại gin tiêu biểu của mỗi thập kỷ, bắt đầu từ 1910 và cho đến hết 1990.

Atlas Bar đem đến các loại cocktail cổ điển được pha từ rượu mạnh cổ điển.

Phát hiện rượu giả

Như với bất kỳ món hàng quý giá nào, chắc chắn đều sẽ có các sản phẩm giả mạo và tạp nhiễm. Harden, người có xuất thân về lịch sử nghệ thuật và từng làm việc tại các viện bảo tàng, phòng trưng bày và nhà đấu giá, chia sẻ rằng việc “kiểm tra bằng mắt các món đồ cũ để xác định hàng thật” là công việc cả đời của ông. 

Ví dụ, loại con dấu có thể cho bạn biết về thời gian sản xuất chai rượu. “Nắp xoắn là một phát minh của thế kỷ 19 và các con dấu bằng giấy hoặc nhựa bao quanh nắp để tạo ra lớp bảo vệ an toàn. Các chai rượu whisky thời kỳ bị cấm ở Mỹ thường có nắp kim loại với một mấu nhỏ có thể kéo ra để tháo vòng kim loại, cũng là một loại con dấu. Sau khi bị tháo, nắp không thể được gắn lại theo bất kỳ cách nào khác mà không bị lộ dấu vết”, Harden cho biết.

Để giảm thiểu rủi ro, Harden gợi ý nên mua từ các bộ sưu tập tư nhân, đến gặp trực tiếp người bán để xác định nguồn gốc của những chai rượu và kiểm tra xem mọi thứ – bao thiếc bịt miệng chai, nắp, nhãn, lớp thủy tinh, dung dịch rượu bên trong và loại thùng chứa để đảm bảo tất cả đều trong tình trạng đúng nhất của nó.

Cách phát hiện rượu giả

Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản để xác định xem chai rượu bạn định mua có phải là thật hay không.

Kiểm tra những dấu hiệu rõ ràng

Đảm bảo con dấu không bị phá, không có lỗi chính tả trong bao bì. Bạn có thể tham khảo ảnh bao bì gốc trên mạng.

Kiểm tra mực chất lỏng

Một chai rượu mạnh có tuổi đời vài thập kỷ sẽ bị hụt một lượng đáng kể so với chai rượu mới.

Tham khảo ý kiến chuyên gia

Hầu hết những chai rượu giả đều là rượu Scotch cao cấp hoặc rượu vodka trung bình và các nhà sản xuất gian lận để trốn thuế. Bởi vì người mua sẽ nhận được khoản tiền kếch xù từ bạn, do đó hãy đảm bảo những chai rượu được kiểm tra cẩn thận và chuyên nghiệp trước khi mua. Nếu chai của bạn đặc biệt cũ hoặc hiếm, hãy thử hỏi trực tiếp nhà máy chưng cất, điều này sẽ tiếp thêm phần thú vị cho quá trình mua rượu của bạn. Bên cạnh đó, công ty Old Spirits cũng có cung cấp dịch vụ kiểm tra rượu với chi phí hợp lý.