Sống / Rượu

Danh từ riêng và tên thương hiệu thường bị đọc sai trong thế giới rượu Scotch (P.1)

Jun 03, 2022 | By Nguyễn Minh Khánh

Các địa danh đã hình thành từ hàng ngàn năm trước và truyền thống sản xuất rượu nhiều thế kỷ ở Scotland vẫn còn có những cái tên chỉ có thể gọi đúng bằng tiếng Gael cổ xưa.

Người Tô Cách Lan xa xưa vốn có tiếng nói của riêng họ là tiếng Gael Scot, một loại ngôn ngữ Celt cổ. Quá trình biến thiên lịch sử và giao thoa văn hoá đã khiến thứ tiếng này dần mai một. Ngày nay, chỉ khoảng 1,1% dân số Scotland trên 3 tuổi (hơn 50.000 người) còn biết nói tiếng Gael, phân bố chủ yếu trên quần đảo Hebrides ngoài khơi bờ biển phía tây. Tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ chính của Scotland cùng với toàn bộ Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (gồm Anh, Bắc Ireland, Scotland và Wales). Tuy nhiên, các địa danh đã hình thành từ hàng ngàn năm trước và truyền thống sản xuất rượu nhiều thế kỷ ở Scotland vẫn còn có những cái tên chỉ có thể gọi đúng bằng tiếng Gael cổ xưa.

ISLAY

Là hòn đảo thuộc Nội Hebrides, 1 trong 5 vùng whisky chính, nơi có 10 nhà chưng cất chủ yếu sản xuất ra các loại whisky mang đặc trưng hương vị khói than bùn. Cách gọi tên chính xác của hòn đảo này phải là “Eye-la” /ˈaɪlə/.

BUNNAHABHAIN

Tên nhà chưng cất được thành lập từ năm 1881 này gây bối rối bậc nhất trong các nhãn hiệu whisky. Thực tế là nó dễ phát âm đúng hơn bạn nghĩ, “Boona-hav-an” /ˌbuːnəˈhævɪn/. Cái tên Bunnahabhain là ghép từ cụm từ “Bun na h-Abhainne”, trong tiếng Gael có nghĩa là “Cửa sông” cũng là nơi lò rượu này toạ lạc.

CAOL ILA

Không phải “Cowl Isla” như rất nhiều người nhầm lẫn, chính xác phải là “Cull eela” /kʌl ˈiːlə/, có nghĩa là “Eo Islay” theo vị trí nhà chưng cất này nhìn ra eo biển hẹp giữa hai hòn đảo Islay và Jura. Đây là nhà chưng cất có thể nói là lớn nhất đảo, được thành lập từ 1846 và hiện nay thuộc tập đoàn Diageo.

PORT ASKAIG

Cả 2 nhà chưng cất Bunnahabhain và Caol Ila đều nằm gần cảng Askaig phát âm là “Asgaig”, theo tiếng Gael. Port Askaig cũng là thương hiệu single malt whisky đảo Islay được tạo ra bởi nhà đóng chai Elixir Distillers, cùng thuộc tập đoàn Speciality Drinks với nhà phân phối whisky online lớn nhất thế giới The Whisky Exchange. Rượu mang thương hiệu Port Askaig cũng chủ yếu được cung cấp bởi Caol Ila và Bunnahabhain.

BRUICHLADDICH

Nhiểu người đã nhầm lẫn khi phát ra âm “ich” hay thậm chí là “ick” ở cuối cái tên này. Trong khi đó, phát âm chính xác phải là “Brook-laddie” /brʊxˈlædi/, nó có nghĩa là “Bờ kè đá ven biển”, nơi người ta đã xây dựng lò rượu. Sở hữu bởi người khổng lồ ngành đồ uống Pháp Rémy Cointreau, Bruichladdich được đánh giá là một trong các nhà chưng cất nhiều sáng tạo nhất nền công nghiệp whisky Scotland.

KILCHOMAN

3 chữ cái “cho” nằm giữa từ tên gọi này thường bị phát âm nhầm thành “ko”. Nhưng chính xác thì chữ “c” phải là âm câm và “Kill-ho-man” mới là cách phát âm đúng. Nhà chưng cất này được thành lập từ 2004, sau 124 năm đảo Islay không có lò rượu nào mở mới. Đây cũng là một trong những nhà nhỏ nhất Scotland, nó nằm trong một nông trang và sử dụng hoàn toàn nguồn lúa mạch tự canh tác. Kilchoman cũng tự hào là số rất ít các nhà chưng cất còn tự làm tất cả mạch nha và thực hiện 100% quy trình sản xuất whisky tại chỗ.

LAPHROAIG

Phát âm đúng là “La-froyg” /ləˈfrɔɪɡ/. Cái tên này là từ ghép của cụm từ “Lag Bhròdhaig” (tiếng Gael) có nghĩa là “Vũng nhỏ trong vịnh rộng” (“Pròaig”/ “Bờ vịnh”) cũng là vị trí của của nhà chưng cất Laphroaig ở bờ biển phía nam đảo Islay. Không những được biết đến dưới sự bảo trợ của Hoàng gia, lò rượu hơn 200 năm tuổi này nổi tiếng với chất rượu có hương gần gũi với mùi creozot (sản phẩm chưng cất của nhựa cây và than đá), một mùi thơm-khét khác biệt với hương rượu khói phenol thường thấy của những nhà còn lại trên đảo.

(còn tiếp)

Minh Khánh

 

 


 
Back to top