Không phải lúc nào người ta cũng có cơ hội được nói chuyện với người đàn ông đứng sau hàng loạt thiết kế biểu tượng và đỉnh cao của thế giới ô tô – những chiếc xe như Rolls-Royce Wraith, Rolls-Royce Cullinan hay Rolls-Royce Sweptail. Phóng viên của LUXUO đã may mắn có được cơ hội đó, để trò chuyện và hiểu sâu thêm về những giá trị thấm nhuần của thương hiệu xa xỉ đắt nhất thế giới này.

Rolls-Royce Phantom biểu tượng đỉnh cao của nghệ thuật xe hơi bespoke

Trong thế giới mà “Rolls-Royce” là từ được dùng để miêu tả một sản phẩm đỉnh cao, Giám đốc thiết kế của Rolls-Royce Coachbuild, Alex Innes, thường được nhận những nhiệm vụ mà ít ai dám gánh vác – tạo ra những chiếc Rolls-Royce đỉnh của đỉnh. Dẫn dắt một đội ngũ các nhà thiết kế, kỹ sư và thợ thủ công giỏi nhất, anh luôn phải tìm cách làm thế nào để tạo ra những mô hình mang tính biểu tượng cho thời đại, đồng thời tránh rơi vào bẫy lặp lại những mô hình huyền thoại trước đây.

Bước chân vào Rolls-Royce ngay sau khi tốt nghiệp đại học, Innes đã nỗ lực rất nhiều để được làm việc trong bộ phận đắt giá và xác lập nhiều kỷ lục nhất của công ty – phòng thiết kế Coachbuilding, nơi những sáng tạo đột phá của Rolls-Royce ra đời. Tinh thần và đẳng cấp bespoke lần đầu tiên xuất hiện trên con phố Savile Row, trung tâm may đo dành cho nam giới trong nhiều thế kỷ của London, quay trở lại trong những những chiếc ô tô bespoke sang trọng nhất thế giới, hay nói cách khác là “Rolls-Royce của những chiếc Rolls-Royce”.

Alex Innes, Giám đốc thiết kế Rolls-Royce tại Rolls-Royce Coachbuild

Alex, hãy cho tôi biết thêm một chút về anh. Làm thế nào mà anh lại trở thành người phóng tác nên những chiếc Rolls-Royce tuyệt đỉnh?

Tôi bắt đầu làm việc tại Rolls-Royce với vị trí thiết kế rồi may mắn được trải nghiệm qua nhiều cấp bậc khác nhau để cuối cùng nhận vai trò Giám đốc thiết kế. Hiện tại, nhiệm vụ của tôi chủ yếu là làm việc trực tiếp với khách hàng và lên ý tưởng cho những chiếc Rolls-Royce của họ.

Chúng tôi định nghĩa mỗi chiếc Rolls-Royce bespoke là một cỗ máy thể hiện hình ảnh và tính cách nổi bật của vị chủ nhân. Đó là điểm đặc trưng mà Rolls-Royces đã mang theo trong suốt chiều dài lịch sử và trên thực tế, cũng là một trong những yếu tố thực sự tách biệt Rolls-Royce với các hãng xe cao cấp khác để trở thành nhà sản xuất xe sang trọng và độc đáo nhất. Mỗi tác phẩm là một bức tranh nơi người chủ thỏa sức thể hiện lên đó chính con người mình.

Các phiên bản hiện tại của Rolls-Royce, đặc biệt là Black Badge và Fade to Black có sự tương phản nhất định với vẻ đẹp thanh lịch tối màu từng gắn liền với Rolls-Royce cổ điển. Ở giữa thế giới mà những bộ phim Fast and Furious đình đám đã khắc họa sâu định nghĩa siêu xe trong tâm trí khách hàng, làm thế nào để anh thiết kế nên một chiếc Rolls-Royce độc đáo mà không biến nó thành bản mô phỏng đầy kỳ quặc của những chiếc siêu xe khác?

Thật may mắn vì tôi đã có cơ hội bước chân vào Rolls-Royce từ khi thương hiệu vẫn còn được định vị là nhà sản xuất xe limousine. Một trong những nhiệm vụ đầu tiên tôi được giao là tạo ra pha bẻ lái hoành tráng cho thương hiệu, với mục đích duy nhất là thay đổi nhận thức khách hàng về một chiếc xe động cơ Rolls-Royce. Đó quả là một nhiệm vụ trêu ngươi. Tuy nhiên, hạt giống về sự thay đổi được gieo từ đó, và vào năm 2008 phát triển thành một nhận thức mới – một “Black Badge attitude” như hiện tại. Đó là sự thay đổi nhận thức thực sự của khách hàng về những gì một chiếc xe Rolls-Royce có thể mang lại. Chúng tôi rất vui khi thu hút được cả người mua mới lẫn cũ. Đó quả thực là một chiến công đáng tự hào.

Chiếc Rolls-Royce Black Badge đang ngày càng trở nên phổ biến, đến nỗi đã lấy mất sự chú ý dành cho Rolls-Royce Phantom. Sẽ ra sao nếu như trong tương lai, một chiếc Rolls-Royce khác, ví dụ như Wraith, cũng sẽ lấy đi hào quang của Phantom? Thương hiệu đang có chiến lược gì? Ý nghĩa thực sự của Rolls-Royce là gì?

Mỗi người sẽ có một quan điểm khác nhau. Nhưng từ góc độ công ty, tôi có thể nói là thực tế hoàn toàn trái ngược với những điều anh nhận thấy. Phantom sẽ luôn là chiếc xe biểu tượng của Rolls-Royce, mang trong mình đỉnh cao thiết kế và nghệ thuật thủ công của thương hiệu. Nhưng quan trọng hơn hết, đó là hình ảnh đại diện mạnh mẽ nhất với mọi đặc điểm của một chiếc Rolls-Royce bespoke siêu sang. Phantom có đầy đủ lý do để đứng đầu dòng xe đắt giá và sang trọng nhất của chúng tôi và vẫn đang giữ vững vị trí ấy.

Trong khi đó, Wraith nằm ở một định vị hoàn toàn khác. Nó được thiết kế để trở thành một chiếc Rolls-Royce dễ lái và dễ tiếp cận hơn với mọi người. Do đó, không khó để Wraith tạo ấn tượng với đa dạng khách hàng, ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới, nơi người ta thường tập trung cho chức năng lái của xe hơn là thiết kế và tính độc quyền. Điều đó ảnh hưởng đến doanh số bán của dòng xe này. 

Tôi không biết liệu điều này có đúng với thị trường Đông Nam Á hay không, nhưng ở góc độ toàn cầu, tôi có thể nói rằng định vị mà chúng tôi tạo ra cho Phantom đang ở trên đà phát triển ổn định và tiếp tục đi lên với tiềm năng rất tốt. Đó là ưu tiên mà chúng tôi luôn đặt lên hàng đầu.

Anh có một nguồn cảm hứng đặc biệt nào cho thiết kế của chiếc Rolls-Royce Sweptail không? Vì chiếc xe có những đường cong rất đúng chỗ, nhưng lại không giống bất kỳ chiếc xe nào trong danh sách trước đây – chứa đựng rất nhiều điều bất ngờ và khiến người ta không thể biết trước đâu là điểm bắt đầu hay kết thúc.

Tôi rất vui vì anh đã có cảm nhận như vừa rồi, vì đó chính là ý định của chúng tôi. Còn để trả lời cho câu hỏi của anh, thì Rolls-Royce Sweptail là sự kết hợp giữa các định nghĩa thiết kế của thương hiệu với kiến thức về siêu du thuyền và máy bay của khách hàng, vốn là một chuyên gia trong lĩnh vực này.

Với tư cách một nhà thiết kế, tôi nghĩ yếu tố độc đáo của một chiếc xe Rolls-Royce không chỉ nằm ở việc duy trì những di sản truyền thống, mà còn nằm ở những phối hợp ăn ý với khách hàng. Rolls-Royce Sweptail là một ví dụ tuyệt vời về cách chúng tôi làm việc, là điều khiến khách hàng nhớ đến chúng tôi như một thương hiệu xa xỉ, chứ không chỉ là một nhà sản xuất xe hơi xa xỉ.

Với Rolls-Royce Sweptail, chúng tôi phải ngồi lại với khách hàng để hiểu được nguyện vọng, khát khao và mong muốn của họ. Ngày nay, thuật ngữ “bespoke” đã trở nên quen thuộc đến mức đôi khi bị lạm dụng. Để nhớ lại bespoke thực sự là thế nào, hãy xem kỹ nghệ may đo của Savile Row ngày xưa, khi một miếng vải được cắt riêng rồi để sang một bên, chỉ được dùng cho đúng một khách hàng.

Nếu tìm hiểu kỹ, anh sẽ thấy đó là mối quan hệ giữa người cắt vải và khách hàng (chứ không phải với người thợ may như nhiều người vẫn nghĩ). Tương tự, với Rolls-Royce, đó là mối quan hệ giữa người thiết kế và khách hàng, nhưng quan trọng hơn cả là sự thấu hiểu. Đó là một sự giao phó với mức độ tín nhiệm cao nhất, cũng giống như cách người ta giao phó cho một kiến ​​trúc sư thiết kế căn nhà của mình vậy. Đó là cách chúng tôi làm việc trong ngành công nghiệp ô tô. 

Chúng tôi không nhất thiết phải biết trước mỗi lần hợp tác sẽ dẫn dắt mình đi đến đâu. Nhưng Rolls-Royce Sweptail đã bất ngờ đưa chúng tôi đến ngưỡng tham vọng mới – kết hợp thiết kế nội và ngoại thất trong một phong cách thời trang khác biệt hoàn toàn, vừa thể theo nguyện vọng của khách hàng, vừa cho phép chúng tôi mạo hiểm tạo ra định nghĩa mới dành cho thương hiệu thượng lưu.

Mặc dù Sweptail mang đến một ngôn ngữ thiết kế chưa từng có trước đây cho Rolls-Royce, chiếc xe vẫn tuân thủ nguyên tắc theo sát các hướng dẫn mô tả của khách hàng. Thiết kế phía trước mạnh mẽ – điểm đặc trưng của Rolls-Royce và thiết kế phía sau mềm mại với các đường nét thon thả và giảm đáng kể về khối lượng. Khách hàng không dùng bút chì vẽ ra chính xác những mong muốn của anh ấy, mà chỉ chia sẻ về triết lý và nguyên tắc đại diện cho chiếc xe, và phần việc sau đó là của chúng tôi.

Chiêc Silver Cloud II trong thời kỳ hoàng kim của thương hiệu Rolls-Royce giữa hai cuộc chiến tranh thế giới.

Anh có thể chia sẻ về những nguồn tham khảo trực quan của mình khi thiết kế một chiếc xe như thế này được chứ?

Rolls-Royce Sweptail là kết quả của sự kết hợp nhiều phong cách. Chúng tôi đã nghiên cứu rất nhiều về thời kỳ hoàng kim của Rolls-Royce (thời kỳ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới). Ngày đó, phần thân của Rolls-Royce được thiết kế dựa trên khung xe ngựa truyền thống và Rolls-Royce chỉ đơn giản lắp thêm nắp gầm cho xe.

Nhưng nó vẫn tạo nên một bản sắc độc đáo cho thương hiệu, đồng thời mang đậm tính cá nhân của khách hàng. Đó là thời gian mà Rolls-Royces đạt được đẳng cấp và sở hữu thị trường rất lớn mà cho đến nay tôi vẫn chưa thấy lặp lại. Chúng tôi vẫn dựa trên những chuẩn mực này để thiết kế nên những chiếc Rolls-Royce về sau.

Phiên bản Silver Cloud cổ điển

Một điểm đặc biệt quan trọng của Rolls-Royce Sweptail là khách hàng muốn tái định nghĩa. Anh ta muốn có hình bóng của những chiếc Silver Cloud to lớn thời xưa, nhưng lại không muốn nó mang nặng tính hoài cổ mà phải có vẻ đẹp hiện đại của những mẫu xe đương thời. Tôi may mắn được dành khá nhiều thời gian trên những chiếc du thuyền và tàu khác nhau của anh, đặc biệt là hai chiếc du thuyền anh thực sự sở hữu, để có thể hiểu rõ những đam mê và mong đợi của anh cho chiếc xe.

Có khó không khi thiết kế một chiếc SUV khác với những chiếc SUV thông thường? Bởi vì tất cả các thương hiệu khác trên thị trường có vẻ đang chỉ dán những nhãn mác khác nhau cho cùng một chiếc SUV. Nhưng với Cullinan thì khác – thương hiệu đã tạo nên một chiếc xe độc đáo và hoàn toàn khác biệt.

Rolls-Royce Cullinan là kết quả của một cách tiếp cận hoàn toàn khác. Thật ấm lòng khi nghe anh chia sẻ cảm nhận về phân khúc SUV, bởi đây chính xác là suy nghĩ của chúng tôi – chưa thương hiệu nào thực sự chinh phục được SUV và hình như mọi người chỉ đang đưa ra một vài điều chỉnh dựa trên những gì đã có. Với Rolls-Royce, chúng tôi biết ngay từ đầu rằng mình phải tạo nên một Rolls-Royce của SUV.

Rolls-Royce Cullinan có hai yếu tố làm nên sự khác biệt. Đầu tiên và quan trọng nhất là kiến ​​trúc nhôm độc lập. Chúng tôi gọi đó là kiến ​​trúc xa xỉ bởi vì nó chỉ dành riêng cho Rolls-Royce, nhờ đó mà chúng tôi có thể tạo ra được trọng lượng và chiều cao khổng lồ như núi lửa cho chiếc xe. Kết quả là, Cullinan trở thành mô hình độc đáo mà khách hàng không thể truy dấu từ bất cứ chiếc xe nào khác – không thể tìm ra cấu trúc lõi hay nguồn gốc của nó từ bất cứ đâu. Và Cullinan khẳng định vị thế Rolls-Royce trong lãnh thổ của riêng mình. Đây là một quyết định chiến lược mà chúng tôi đưa ra từ vài năm trước để đảm bảo rằng mình có được bản sắc riêng. 

Yếu tố thứ hai là hướng sáng tạo hoàn toàn khác được áp dụng cho Cullinan. Nếu kiểu dáng và đường nét truyền thống của Rolls-Royces là thanh lịch, dịu dàng, đem lại cảm giác duyên dáng tuyệt vời thì với Cullinan, chúng tôi muốn sự khác biệt, phản ánh mạnh mẽ tầm nhìn của Rolls-Royce cho một chiếc xe hiệu suất 4×4. Chúng tôi muốn chiếc SUV của mình tạo được đẳng cấp chưa từng có. Chúng tôi cũng muốn xóa bỏ cách thức thông thường của những chiếc xe saloon, limousine, mui trần hay coupe. Do đó, tôi rất cảm kích khi nghe những lời nhận xét của anh, vì chúng tôi cũng tin rằng Cullinan đang đứng ở một vị thế độc lập khi so sánh với bất kỳ thương hiệu SUV nào khác.

Rolls-Royce luôn hướng sự tập trung vào khách hàng; đó cũng là ý nghĩa của bespoke. Nhưng đồng thời, tôi có thể thấy anh vẫn đi theo những gì mình cảm nhận. Làm thế nào để mang hai triết lý tương phản này lại với nhau, bởi vì hầu hết thời gian, khách hàng cũng không thực sự biết họ muốn gì?

Điều mà chúng tôi cất giữ trong phòng thiết kế của Rolls-Royce là những buổi trò chuyện, trao đổi với khách hàng để có một tầm nhìn ngắn hạn, sau đó kết hợp với tham vọng dài hạn của thương hiệu để phát triển ý tưởng.

Một xưởng thiết kế xe hơi điển hình chỉ dự đoán những gì khách hàng có thể muốn hoặc không trong bốn đến năm năm sắp tới. Rolls-Royce thì khác. Khách hàng không cần mất nhiều thời gian phát triển chiếc xe, vì đó là trách nhiệm của chúng tôi. Chúng tôi thiết kế dựa trên những điều mình biết được về khách hàng và yêu cầu của họ, nhưng cũng luôn sẵn sàng thay đổi theo những gì họ phản hồi trong quá trình tạo nên chiếc xe.

Điều này một lần nữa quay trở về với nghệ thuật may đo bespoke của Savile Row. Chúng tôi đã nhận ra sự thay đổi về thái độ của khách hàng với xa xỉ, đặc biệt là sau đại dịch – định nghĩa và biểu tượng của thế giới xa xỉ đang thay đổi rất nhanh. Khách hàng ngày càng xem xét kỹ lưỡng những điều họ mang vào cuộc sống của mình, và chúng ta đang dần tách khỏi sự hào nhoáng và phong cách phô trương của ngày xưa, để hướng vào một tương lai xa xỉ đơn giản và tinh tế hơn rất nhiều. Chúng tôi đã cảm nhận điều này từ cách đây khá lâu, và đang áp dụng mô hình này cho tương lai. Khách hàng có thể chờ đợi một thương hiệu Rolls-Royce ở đẳng cấp mới – nguyên bản hơn, chất lượng hơn, và trường tồn với thời gian.

Báo chí đã từng hỏi rằng liệu đại dịch có làm giảm tương tác của chúng tôi với khách hàng không. Thực tế hoàn toàn ngược lại. Bởi giờ đây khách hàng đang có được món hàng quý giá nhất – thời gian. Họ đang dành nhiều thời gian hơn để tìm ra những điều có giá trị thực sự với mình, ở một cấp độ sâu sắc và sự tập trung hơn nhiều. Một trong số đó là thiết kế một chiếc Rolls-Royce riêng. Họ quan tâm thực sự đến những gì mình tạo ra nhiều hơn là chỉ đơn thuần tích lũy hàng đống của cải, theo định nghĩa cũ về sự xa xỉ.

Anh cũng cho biết rằng đã nhận ra những dấu hiệu cho thấy thị trường đang hướng đến các xu hướng thiết kế cụ thể. Có thể nào chia sẻ cho chúng tôi biết những dấu hiệu đó là gì không?

Đó là sự thay đổi tinh vi trong thái độ của khách hàng: họ đang ngày càng muốn ít hơn, nhưng muốn có chất lượng hơn. Điều này rất phù hợp với thế mạnh của chúng tôi. Là một thương hiệu xa xỉ, chúng tôi hướng đến chất lượng nhiều hơn số lượng. Chúng tôi cũng sản xuất rất ít xe để duy trì tính độc quyền.

Chúng tôi có tham vọng duy trì kết nối chặt chẽ và vững chắc với khách hàng. Thời điểm hiện tại đang cho thấy rõ ràng hơn rằng khách hàng đang muốn ít đi nhưng đòi hỏi chất lượng cao hơn. Họ muốn có được chuẩn mực và sự hoàn hảo thực sự, từ vật liệu, tỷ lệ, đến từng đường nét. Bởi khi sở hữu một chiếc xe Rolls-Royce, khách hàng biết nó có ý nghĩa như thế nào trong cả tương lai rất dài của họ phía trước.

Quá trình thiết kế những chiếc xe như Black Badge hay Wraith, về cơ bản, là quá trình tạo nên những chiếc xe hiệu suất. Thông thường những chiếc “xe thể thao” thường khiến cho người vốn không thích Rolls-Royce càng có thêm lý do để tẩy chay thương hiệu. Liệu đây có phải là một tham vọng quá mức từ ngày đầu khi nói rằng những chiếc xe hiệu suất của Rolls-Royce không bao giờ cho người ta lý do để ghét mình (kể cả là ghét trong âm thầm)?

[Cười] Thật ra mọi thứ không gay gắt như anh nghĩ đâu. Tuy nhiên, đó cũng là điều mà chúng tôi từng chia sẻ với nhau khá nhiều lần tại studio. Là một thương hiệu xa xỉ đến từ Anh, sự lịch sự vốn đã ngấm ở trong máu chúng tôi rồi. Có vài thương hiệu thường thích phô trương, chẳng hạn như đề cập đến cảm hứng thiết kế từ Union Jack. Nhưng với Rolls-Royce, chúng tôi có quốc tịch, có di sản riêng, và chúng tôi sống theo những di sản đó. Chúng tôi luôn cư xử lịch thiệp, nhã nhặn, vào đúng thời điểm. Như cách bạn cẩn thận mở một chiếc dù để đón khách vào từ cửa khi trời mưa, hay mở cửa xe sau để khách có thể bước vào xe một cách thanh lịch. Có những điểm chạm đúng đắn và tinh tế nhất định, đủ để ảnh hưởng đến nhận thức của người dùng về thương hiệu.

Câu hỏi cuối cùng: trước khi Apple mang iPod đến, chúng ta không biết mình muốn có một chiếc iPod. Vậy tiếp theo là gì? Rolls-Royce có thể đem đến những gì chúng tôi chưa biết mình muốn có trong tương lai không?

Quả là một câu hỏi hay! 

Mặc dù chưa thể nói trước với anh về các mô hình chúng tôi ấp ủ trong tương lai, nhưng tôi tin rằng: về cơ bản, tương lai của sự xa xỉ thuộc về mỗi cá nhân. Vai trò của chúng tôi, những người tiên phong cho sự xa xỉ trong tương lai, sẽ là làm việc với khách hàng và tạo dựng hình ảnh cho họ thông qua những chiếc Rolls-Royce, mà theo tham vọng và tầm nhìn của các chủ đầu tư Rolls-Royce, là hình ảnh của những cá nhân cực kỳ thành công. Khi bạn kết hợp tham vọng của một cá nhân với một trong những thương hiệu đẳng cấp nhất trên thế giới, bạn sẽ có một tổ hợp cực kỳ thú vị cho tương lai.

Bài: Jonathan Ho