Sau 178 năm hoạt động, công ty du lịch lữ hành Anh quốc Thomas Cook là một trong những thương hiệu lâu đời nhất thế giới, phục vụ hơn 19 triệu khách hàng mỗi năm. Thời báo New York Times chia sẻ 5 khủng hoảng lớn khiến “gã khổng lồ” của ngành du lịch Thomas Cook phá sản.

Thomas Cook tuyên bố sẽ thanh lý tài sản và nộp đơn xin phá sản, mặc dù đơn vị đã nỗ lực hết sức để giải cứu thương hiệu. Tại thời điểm nguy kịch, Thomas Cook có khoản nợ lên tới 1,7 tỷ bảng Anh (xấp xỉ 2,1 tỷ USD). Mà theo như CEO Peter Fankhauser, đây là khoản tiền lớn đến nỗi doanh nghiệp không thể xoay sở. Công ty từng ở trong những cuộc đàm phán để huy động 250 triệu USD khoản tài trợ khẩn cấp trước khi chính thức phá sản.

Nhà phân tích hàng không Bob Mann cho biết: “Thomas Cook sụp đổ khiến 600.000 khách du lịch quốc tế bị ảnh hưởng, trong đó bao gồm 150.000 người đến từ Vương quốc Anh, gấp đôi số hành khách đến từ Đức. Chưa kể, 20.000 nhân viên bị mất việc chỉ sau một đêm”.

Thật không thể tin được rằng chuyện tồi tệ nhất lại xảy ra đối với công ty du lịch lữ hành kỳ cựu nhất thế giới, đặc biệt là trong thời đại con người đi du lịch nhiều hơn bất cứ giai đoạn nào trước đây. Vậy, điều gì đã châm ngòi cho sự sụp đổ của Thomas Cook?

Thomas Cook là gì?

Tập đoàn Thomas Cook là công ty du lịch lữ hành Anh quốc nổi tiếng, chuyên cung cấp những dịch vụ du lịch độc đáo cho khách quốc tế, bao gồm từ chuyến bay đến phòng khách sạn, dịch vụ giao thông địa phương cho các tour du lịch đến bữa ăn hàng ngày.

Thương hiệu cung cấp dịch vụ cửa hàng một điểm đến (one-stop shopping) nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Đặt kỳ nghỉ tại Thomas Cook, bạn chỉ cần xách vali lên và đi. Công ty thậm chí còn điều hành những khách sạn riêng, và trong những năm gần đây là vận hành hãng hàng không riêng. Khẩu hiệu của công ty đã chỉ ra rõ mô hình kinh doanh của nó: “Don’t just book it, Thomas Book it!”

Thomas Cook, nhà sáng lập công ty lữ hành Thomas Cook.

Concept này đã hiệu nghiệm với mọi thế hệ du khách, và thương hiệu từ đó cũng củng cố danh tiếng vững chắc trên trường quốc tế. Zane Kerby, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Hiệp hội Cố vấn Du lịch Hoa Kỳ – đại diện cho các công ty du lịch, chia sẻ: “Uy tín của Thomas Cook cực kỳ tốt và họ đã xây dựng được một thương hiệu không dễ dàng bắt chước”.

Mùa hè gần đây, Thomas Cook Airlines đã mang hành khách của mình đến ít nhất 82 điểm trên khắp thế giới, ở châu Phi, châu Á, Bắc Mỹ và châu Âu. Mặc dù Hoa Kỳ không phải thị trường chính, Thomas Cook vẫn có sự hiện diện đáng kể ở một số thị trường. Trong một năm qua, công ty đã khai thác gần 1.000 chuyến bay với 256.000 hành khách ra khỏi Sân bay quốc tế Orlando.

Mặc cho những hào quang phủ rộng trong quá khứ, Thomas Cook giờ đây vẫn chỉ là một công ty đã phá sản và khiến hàng trăm ngàn du khách quốc tế mắc kẹt. Dưới đây, chúng tôi liệt kê những vấn đề đã châm ngòi cho sự sụp đổ của doanh nghiệp 178 năm tuổi này:

Vấn đề #1: Internet

Công việc đặt chỗ du lịch đang ngày càng chuyển sang trực tuyến, nhưng phần lớn hoạt động kinh doanh của Thomas Cook thì không, mặc dù họ đã tuyên bố liên minh với Expedia vào năm 2017. Công ty phụ thuộc rất nhiều vào các cửa hàng vật lý và hỗ trợ qua điện thoại. Trên toàn cầu, thương hiệu này vận hành hơn 600 cửa hàng, được gọi là những cửa hàng trên đường cao tốc tại Vương quốc Anh, trên đường phố thương mại chính.

Họ không thông tạo kỹ thuật số – đó là đánh giá công bằng của chuyên gia Rafat Ali, Giám đốc điều hành của Skift.

Vấn đề #2: Lãi suất giảm ở các tour du lịch trọn gói

Tim Davis, Giám đốc điều hành của Pace Dimensions – công ty tư vấn cho các doanh nghiệp du lịch về cách thích nghi với thế giới kỹ thuật số, cho biết: “Thị trường kỳ nghỉ trọn gói bị siết chặt vì người tiêu dùng đang có nhiều lựa chọn tốt hơn cho một kỳ nghỉ trọn vẹn”.

Anh cũng chỉ ra rằng: “ Trong thập kỷ qua, Expedia và Booking Holdings đã chiếm lĩnh thị trường với khả năng tìm kiếm. Nhưng thay vì đi theo hướng đó, Thomas Cook lại tiến về định hướng trở thành nhà điều hành tour du lịch. Mặc dù họ có nhiều quyền kiểm soát hơn bằng cách sở hữu những khách sạn và hãng hàng không, thị trường vẫn tiếp tục bị siết chặt”. Tim nhấn mạnh thêm rằng đây là một thị trường sắp chết, chỉ là vấn đề thời gian.

Khách du lịch bay cùng Thomas Cook chờ tại sân bay trên đảo Hy Lạp của Hy Lạp vào thứ ba.

Scott Keyes, nhà sáng lập trang web du lịch hàng không Scott’s Cheap Flights, cũng tin vào khao khát của thế hệ millennials và thế hệ Z là được tận hưởng những chuyến đi mang tính cá nhân. Giờ đây, mọi người có thể tự nghiên cứu và thực hiện những chuyến phiêu lưu riêng. Sẽ có nhiều cạnh tranh trong tour và các hoạt động khác, cho dù đó là những gã lớn như AirBnB hay những kẻ mới bước chân vô thị trường. Bởi thế, cuộc chơi bắt đầu trở nên khó nhằn với các công ty lữ hành vì sở thích công chúng, đặc biệt là thế hệ mới thay đổi. Sự thay đổi rõ rệt nhất là không nhất thiết đặt tour trọn gói.

Việc kinh doanh trọn gói cũng mang tính thời vụ. Vấn đề là các gói có một mùa rất xác định. Vì vậy, nếu mùa nào tồi tệ, có thể mùa hè quá nóng hay thị trường trọng điểm như Ai Cập gặp khó khăn sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền của Thomas Cook.

Vấn đề #3: Điều hành một hãng hàng không rất tốn kém

Đầu những năm 2000, Thomas Cook bắt đầu chuyển sang kinh doanh hàng không. Công ty gộp chung với Condor, một hàng hàng không có trụ sở tại Frankfurt, trước đây là công ty con của Lufthansa. Năm 2003, công ty bắt đầu vận hành hãng hàng không riêng của mình là Thomas Cook Airlines, có trụ sở tại Vương quốc Anh, với 34 máy bay trong đội bay, đi tới 82 điểm trên toàn thế giới.

Nhiều chuyên gia cho rằng đây chính là rắc rối lớn nhất châm ngòi cho sự sụp đổ về sau của doanh nghiệp. Có thể nói, rất khó để điều hành một công ty du lịch và rất khó để điều hành một hãng hàng không. Những bài học thành công ở hãng du lịch không phải lúc nào cũng có thể áp dụng cho hãng hàng không. Cả hai đều là những doanh nghiệp độc lập, phức tạp theo cách riêng.

Nhà tư vấn hàng không John Strickland lưu ý rằng, các hãng hàng không như Thomas Cook không có sự linh hoạt của một hãng hàng không độc lập. Bạn không cung cấp cùng loại tùy chọn lịch trình. Chi phí điều hành, bảo trí và nhiều hơn nữa vô cùng tốn kém. Chưa kể, mô hình Thomas Cook theo đuổi lại phức tạp hơn. Bản chất của thị trường là họ nhìn thấy những đỉnh cao lợi nhuận trong mùa hè và mùa đông, nhưng máy bay lại không có khách trong những tháng khác. Đó là một thử thách lớn.

Khá giống với doanh nghiệp này là công ty du lịch TUI Group có trụ sở tại Đức, cũng có một hãng hàng không. Nhưng khi internet đe dọa vào hoạt động kinh doanh của các công ty lữ hành thông thường, các giám đốc của TUI bắt đầu mua và vận hành tàu du lịch, khách sạn nhằm cố gắng phân biệt đại lý của họ và đối thủ. Giờ đây, ngoài một đội bay gồm 150 máy bay do 5 hãng hàng không thuộc sở hữu của công ty, TUI còn vận hành 17 tàu biển và 380 khách sạn chủ yếu ở Nam Âu và Đông Nam Á. Họ nhận được 70% thu nhập từ tàu du lịch và khách sạn. Hoạt động tour và hãng hàng không chỉ chiếm 30%.

Thomas Cook ra đi, cơ hội của TUI rộng mở. Hãng hàng không TUI Fly đã được chính quyền Anh liên hệ tìm kiếm máy bay phản lực và tàu để đưa hành khách bị mắc kẹt của Thomas Cook trở về nhà.

Vấn đề #4: Brexit

Vào tháng 5, CEO Frankhauser của Thomas Cook đã cảnh báo rằng quá trình Brexit đã khiến nhiều khách hàng tại Anh trì hoãn kế hoạch nghỉ lễ cho mùa hè này. Những nghi ngờ xung quanh Brexit đã ảnh hưởng một phần đến doanh nghiệp, khó khăn khi điều hành một hãng hàng không ở châu Âu bắt đầu lộ rõ. Thị trường tràn ngập các hãng hàng không giá rẻ ở châu Âu bắt đầu bị đe dọa. Nhiều loại hóa đơn được tính bằng USD. Vì thế, có những cú sốc đối với hệ thống.

Vấn đề #5: 600.000 khách du lịch mắc kẹt

Việc tuyến bố phá sản vào tối 22/09 vừa qua khiến hàng trăm nghìn du khách của Thomas Cook mắc kẹt, trong đó bao gồm 150.000 đến từ Anh. Cơ quan Hàng không Dân dụng Anh đăng lên Twitter hôm 22/09 rằng tất cả dịch vụ đặt trước của Thomas Cook đều bị hủy bỏ. Điều này dẫn đến số lượng công dân Anh hồi hương lớn nhất từ trước đến nay, vượt qua đợt hồi hương mà chính phủ thực hiện sau sự sụp đổ năm 2017 của Monarch Airlines. Theo đó, du khách sẽ trở lại Anh từ ngày 23/09 đến 06/10.

(Theo nytimes)