Maria Grazia Chiuri – người giải mã Monsieur Dior?
Đã 03 năm kể từ ngày Maria Grazia Chiuri được bổ nhiệm vào vị trí giám đốc sáng tạo tại Dior, và đó cũng là lần đầu tiên một phụ nữ đảm nhiệm vai trò dẫn đầu một trong những nhà mốt danh tiếng nhất thế giới.
Từng có sự ghẻ lạnh, tuy nhiên giờ đây, với doanh thu ngày một tăng trưởng và những gì làm được từ chiếc áo phông trắng “We Should All Be Feminist” đến việc tái sinh dòng túi yên ngựa, đưa Lady Dior trở thành chiếc túi cần đầu tư, hay đưa tie-dyeing thành couture dyeing. Những gì Maria Chiuri làm được cho Dior ngày càng đáng kính phục.
Căn hộ của Chiuri được trang trí như một cung điện nằm ở trung tâm Paris, nơi có thể nhìn ra khu vườn Luxembourg. Bà nói: “Tôi lớn lên với niềm tin rằng, chúng ta có thể sống trong vòng an toàn của mình. Đặc biệt là phụ nữ, luôn phải có “một vòng trú ẩn an toàn” cho bản thân. Nhưng điều đó là không thể. Không có gì gọi là an toàn cả”. Chiuri hiện vẫn là một-người-lạ ở Paris vì phần lớn cuộc đời bà sống tại Rome, nơi bà sinh ra, học tập và làm việc cho Fendi với Valentino, đồng thời chăm sóc con cái. Tiếng Pháp của bà đang tiến bộ dần nhưng vẫn chưa trôi chảy.
“Tôi lớn lên với niềm tin rằng, chúng ta có thể sống trong vòng an toàn của mình. Đặc biệt là phụ nữ, luôn phải có ‘một vòng trú ẩn an toàn’ cho bản thân mình. Nhưng điều đó là không thể. Không có gì gọi là an toàn cả”.
Chiuri khiến người khác chú ý nét đẹp riêng, viền mắt kẻ đen dày và tiếng Pháp với giọng Ý đặc trưng. Chồng bà hiện vẫn ở Rome, nơi bà trở về vào mỗi cuối tuần. Những người con của bà đã lớn: Rachele, 20 tuổi, sinh viên nghệ thuật tại London, và Nicole, 23 tuổi, đang là sinh viên ngành Engineering và Computer Science ở Rome. Chiuri nói: “Đối với bản thân, giống như tôi đang quay trở lại cuộc sống độc thân vậy, như ở Florence vào năm 1990”. Bà nghĩ lại về quãng thời gian đầu sự nghiệp: “Tôi cảm thấy bản thân mình như một sinh viên đang bắt đầu tự lập”.
Dĩ nhiên, nơi ở của Chiuri khó có thể là nơi ở của một sinh viên, dù bà ít khi có thời gian sắp xếp chúng theo sở thích. Những bức tranh và ảnh vẫn được treo trên tường, những cuốn sách rải khắp phòng. Căn hộ đẹp lộng lẫy, được dành riêng cho nhà thiết kế tại “trái tim” của nhà mốt. Christian Dior Coutour báo cáo gần 2 tỷ euro doanh thu cho năm tài chính vừa qua, vì thế Chiuri khó có thể được xem là “tân binh” khi bà đang làm việc cho một trong những công ty xa xỉ nhất thế giới, và thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới mộ điệu.
Chiuri khó có thể được xem là “tân binh” khi bà đang làm việc cho một trong những công ty xa xỉ nhất thế giới, và thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới mộ điệu.
Chiuri năm nay 53 tuổi, không phải là người mới trong nghề, nhưng việc thiết kế cho Dior giống như một bài kiểm tra quan trọng giữa các nhà Couture của Paris. Bản thân Christian Dior là một trong những huyền thoại trong thế giới thời trang Pháp – được nhắc đến một cách kính ngưỡng – Monsieur Dior; và Yves Saint Laurent – người kế nhiệm của ông, cũng như Cristóbal Balenciaga đã cùng nhau tạo nên “holy trinity”, hay còn gọi là bộ ba thiết kế thần thánh tạo nên một thương hiệu thần thánh của thời trang Pháp, chiếm giữ vị trí đặc biệt trong trái tim của người dân Paris.
Dior cũng đã truyền cảm hứng cho rất nhiều người bởi những gì họ đã và đang làm, là một trong những altelier (xưởng thời trang) đầu tiên tại Pháp sở hữu những nghệ nhân hàng đầu, những người đã làm việc từ năm 1947 tới năm 1990. Thương hiệu cũng là một “viên gạch nền móng” quan trọng đối với tập đoàn xa xỉ LVMH – tập đoàn sở hữu thương hiệu, và dành được sự quan tâm đặc biệt giữa các thương hiệu khác đối với Bernard Arnault.
Dior cũng đã truyền cảm hứng cho rất nhiều người bởi những gì họ đã và đang làm…
Chiuri chỉ là người quản lý mới nhất của Dior, bà thường chỉ ra rằng để đóng lại trang sách lịch sử của Dior sau Monsieur Dior là điều không thể. Dior mất vào 1957, 10 năm sau buổi trình diễn đầu tiên của ông, sau đó Saint Laurent được bổ nhiệm làm nhà thiết kế tiếp theo. Rồi đến Marc Ohan, Gianfranco Ferré, John Gallliano và Raf Simons. Nhân dịp kỉ niệm 70 năm thành lập Dior, một triển lãm được diễn ra nhằm tôn vinh các nhà thiết kế qua các thời kì, bao gồm Chiuri được tổ chức tại Musée des Arts Décoratif, Paris, từ ngày 5/7/2017 đến ngày 7/1/2018.
“Tôi chưa bao giờ tưởng tượng rằng cuộc đời tôi sẽ ở đây” Chiuri nói khi bắt đầu cho việc chuẩn bị sắp đặt cuộc triển lãm “Và càng không phải vì Dior”. Hiện bà đã có một vài bộ sưu tập và một bộ sưu tập Couture ra mắt vào đầu tháng 7. Và các nhà phê bình được dịp để bàn luận xôn xao. Trong bộ sưu tập Couture đầu tiên của bà, Brigget Foley của tờ Women’s Wear Daily đã nói rằng không khó để thấy Chiuri đang theo đuổi sự lãng mạn với những phong cách thêu đặc trưng mà bà đã sử dụng cho Valentino và vẫn tiếp tục với phong cách đó ở Dior “Khi tiếp tục phát triển tầm nhìn của mình cho Dior, Chiuri sẽ cần phải phân biệt rõ ràng hơn so với Valentino”.
Sau buổi trình diễn với tông màu chủ đạo xanh navy, Cathy Horyn, từng là nhà phê bình thời trang của tờ The New York Times và hiện đang là nhà phê bình tại The Cut, viết rằng “Hiện tại tôi đặt câu hỏi rằng không biết bà ấy có phải là người phù hợp để lãnh đạo Dior hay không” (Bà Horyn từng là người ủng hộ NTK Raf Simons – người tiền nhiệm của Chiuri). Những thiết kế của bà “không tạo ra được trọng lượng” và trông “không giống thời trang Pháp cao cấp, mà gần với phong cách sportwear kiểu Ý hơn. Nhìn chung, những bộ sưu tâp của Chiuri không thật sự làm bạn thấy ngạc nhiên ở “đẳng cấp của Dior”. Điều đó không là vấn đề với bà ấy, nhưng nên là ‘vấn đề’ với sếp của bà”.
Bạn phải chấp nhận rằng sẽ có người chỉ trích bạn, bạn phải lắng nghe điều gì “thú vị” trong những điều họ nói. Nhưng cuối ngày, tôi tin rằng bạn phải làm điều gì đó cho bản thân. Thứ quan trọng đó là bạn tin vào điều mình làm – Maria Grazia Chiuri
Những lời chỉ trích như vậy – thường khá thẳng thừng và gay gắt hơn nhiều so với những bình luận về thời trang, nhưng dường như không hề làm Chiuri lo lắng cho lắm. Bà có một đầu óc khá cởi mở nhưng cũng có một sự tự tin vững chắc vào tầm nhìn của mình. Chiuri nói: “Để tất cả mọi người thích điều bạn làm, điều đó là không thể. Bạn phải chấp nhận rằng sẽ có người chỉ trích bạn, bạn phải lắng nghe điều gì “thú vị” trong những điều họ nói. Nhưng cuối ngày, tôi tin rằng bạn phải làm điều gì đó cho bản thân mình. Thứ quan trọng đó là bạn tin vào điều mình làm”. Về một vài nhận định rằng một số tác phẩm của bà là sự lặp lại của Valentino, bà nói rằng “Đó là hai thương hiệu khác nhau, nhưng dĩ nhiên một phần nào đó trong bạn là cùng một người. Bạn không thể xóa bỏ việc bạn là ai”.
Sếp của bà, Sidney Toledano, chủ tịch và CEO của Christian Dior Couture, dường như cũng không bận tâm những lời chỉ trích dành cho bà. “Tôi không thể chỉ trích những nhà phê bình của các tạp chí. Nhưng tầm nhìn của Maria Grazia chắc chắn phù hợp với những khát vọng của phụ nữ. Đó là điều tôi bị thuyết phục. Điều còn lại…. thôi nào, chúng tôi đang làm khá tốt, những phản hồi rất tốt với những kết quả kinh doanh toàn cầu đấy”. Tracy Margolies, phụ trách bán hàng tại Saks Fifth Avenue, nơi Dior hợp tác trong việc kinh doanh “Khách hàng ngày càng đến nhiều hơn và họ mong mỏi được nghe và nhìn hướng đi mới. Chúng tôi thực sự thấy được một sự tăng trưởng rõ rệt”.
“Khách hàng ngày càng đến nhiều hơn và họ mong mỏi được nghe và nhìn hướng đi mới. Chúng tôi thực sự thấy được một sự tăng trưởng rõ rệt”
Ở một vài khía cạnh, Chiuri không giống như những người đồng nghiệp. Bà là một nhà thiết kế nữ làm đồ cho phụ nữ, trong một hệ thống đã quen với các nhà thiết kế nam. Khi bạn là một nhà thiết nữ, bà nói “họ nhìn thấy ở bạn với phần “phụ nữ” nhiều hơn là phần “nhà thiết kế”. Thời trang của bà thiên về những lựa chọn, chứ không phải ép buộc; Couture, trong góc nhìn của bà là bất tử nhưng ready-to-wear lại mang tính thời điểm, với những sự lựa chọn, thoải mái và tự tin. Bà không phù hợp với nguyên mẫu một nhà thiết kế thiên tài, hay tài năng đặc biệt thu hút sự chú ý của công chúng. “Tôi thật sự rất cởi mở, và tôi thích làm việc nhóm. Tôi không phải là một nhà thiết kế mà lúc nào cũng ở một mình trong văn phòng. Sau 10 phút, tôi có thể tự giết chính mình vậy!”. Bản thân bà hiếm khi dành quá nhiều thời gian trong văn phòng và thường thích đi dạo ngoài hành lang hơn. Một chiếc chậu hoa lan đang héo rũ xuống, dường như bị bỏ quên trong văn phòng của bà.
Nhiều nhà thiết kế và phê bình tin rằng công việc của một nhà thiết kế là luôn tìm kiếm không mệt mỏi những cái mới. Nhưng với Chiuri, bà lại đang học tập từ quá khứ và tiếp nối công việc của những người tiền nhiệm, đưa trở lại cách chơi chữ của Galliano với “J’Adore” thành “J’Adior” hay chiếc huy hiệu hình con ong của Hedi Slimane thành biểu tượng cho Dior Homme. Những kiệt tác của Dior thì có mặt ở khắp mọi nơi và có thể sẽ nhiều hơn nữa bởi vì công ty vừa mới hoàn thành một bộ văn thư khổng lồ với chất lượng của một bảo tàng từ studio của hãng. “Tôi bị ám ảnh với ý tưởng rằng bạn phải sống với quá khứ, tất cả là về quá khứ. Có lẽ bởi vì tôi sinh ra ở Rome, nơi lịch sử luôn bao quanh chúng tôi khắp mọi nơi. Tôi không nghĩ rằng bạn phải xóa bỏ nó. Bạn phải sống với quá khứ của mình một cách đẹp đẽ ” – Chiuri.
Với Dior, Chiuri bị thu hút bởi di sản hoành tráng của nó, cũng như toàn bộ hệ thống xung quanh thương hiệu lịch sử này. Khi bà đi ngang qua xưởng thời trang, nơi tạo ra những bộ váy couture và những bộ suit may đo trong trang phục quen thuộc với culottes đen, tay đeo những chiếc nhẫn nặng và được chào đóng nồng hậu bởi hầu hết những người phụ nữ (và một vài người đàn ông), nhiều người trong số họ đã làm việc ở đây lâu hơn bà rất nhiều. Chiuri nói rằng bà chỉ mang theo 2 nhà thiết kế từ Valentino, còn lại đều là những nhân viên, studios và các nhà xưởng sẵn có của hãng, nơi bà vẫn đang tập thích nghi và họ cũng đang thích nghi với bà. “Họ thấy tôi rất là khác, khá là cởi mở và thân mật. Nhưng ở tuổi của tôi? Thật sự, tôi không thể thay đổi”.
Trong góc làm việc tại xưởng, bà dừng lại để chiêm ngưỡng phom dáng những chiếc mũ gỗ của Silvana, một nhà thiết kế mũ đang làm việc với Stephen Jones cho các sản phẩm mũ và trang phục tóc tại Dior. Khi được hỏi về thời gian làm việc cho công ty, bà dừng lại một chút và trả lời “18 năm? 20 năm? Tôi không thể nhớ. Duy trì thật tốt, trong bất cứ trường hợp nào. Tôi hy vọng mình cũng sẽ làm được điều đó” – Chiuri trả lời lịch sự.
Chuyển ngữ: Blue I Theo NYTimes