Với một kỳ công chế tạo đồng hồ chưa từng có, vở ba lê Jewels của Balanchine đã được thổi hồn đầy tinh tế và tái hiện bên trong ba chiếc đồng hồ mới.

Tờ New Yorker mô tả chiếc đồng hồ này là “vở ballet trừu tượng đầu tiên trên thế giới”. Hãy quên những câu chuyện cổ tích, búp bê khiêu vũ, thiên nga, nàng tiên mận đường và công chúa ngủ trong rừng đi, vở ballet năm 1967 của Balanchine Jewels “là một vở ba lê kéo dài ba phần với tất cả những thứ xưa cũ, xứng đáng để sát cánh cùng nghệ thuật được đánh giá cao nhất trong thời kỳ đó là nghệ thuật trừu tượng: Jackson Pollock, Henry Moore.” Đó là một bước ngoặt trong lịch sử khiêu vũ.

Công ty của Balanchine vừa chuyển đến Trung tâm Lincoln và anh ấy muốn dàn dựng một tác phẩm xứng đáng với ngôi nhà mới này. Và khi đi qua cửa sổ của Van Cleef & Arpels trên Đại lộ số 5, anh đã bị vẻ đẹp của những món trang sức làm cho mê mẩn. Do đó vở ba lê cùng tên ra đời.

Được giải phóng khỏi gánh nặng của chuyện kể, ba tiết mục của Jewels thể hiện bản chất của ba trường phái múa ba lê khác nhau. “Diamonds” là sự gợi nhắc vở ba lê của đế quốc Nga trong âm nhạc của Tchaikovsky: “Rubies” sử dụng bài Capriccio hóm hỉnh, nhanh nhẹn của Stravinsky để gợi lên sự hiện đại của Thời đại nhạc Jazz Hoa Kỳ và Pelléas, Mélisande, Shylock của Fauré được sử dụng cho “Ngọc lục bảo” để gợi lại sự lãng mạn và xu hướng hoài cổ của các vở ba lê cổ điển Pháp.

Mang đến nguồn cảm hứng cho kiệt tác của Balanchine, Van Cleef & Arpels đã đặt từng tiết mục trên cổ tay vào bộ ba chiếc đồng hồ sử dụng kỹ thuật đính đá quý, sơn mài và chế tác đồng hồ cơ học để chắt lọc sự lấp lánh của vở ba lê, hoàn chỉnh với các vũ công và đệm nhạc. Không có chi tiết nào là quá nhỏ: ngay cả những tấm rèm và vòm bằng kim loại của mỗi chiếc đồng hồ cũng gợi lên một địa điểm thực tế: Opéra Garnier ở Paris, Marinsky ở St Petersburg và Trung tâm Lincoln ở New York.

Đó là sự phức tạp đáng chú ý nhất các tác phẩm đồng hồ từ Van Cleef & Arpels. Chỉ cần nhấn chiếc nút bằng đá quý, các bộ phận rèm, một sàn múa ba lê di chuyển trước mắt, trong khi tiếng nhạc lung linh phát ra từ giữa các viên kim cương bao phủ vỏ máy. Chỉ với 20 giây, màn trình diễn kỳ diệu ghi dấu ấn cả thập kỷ thiết kế, cẩn thận, khéo léo, thử nghiệm, để có thể tạo ra vở ba lê nhỏ bé trên cổ tay này.

Thách thức lớn nhất là thu nhỏ một bộ phát nhạc và đặt nó vào bên trong đồng hồ đeo tay, trong khi vẫn có cơ chế bấm giờ. “Vấn đề là làm thế nào để tạo ra âm thanh và tái tạo những giai điệu của một bản nhạc phức tạp,” Giám đốc điều hành và giám đốc sáng tạo của Van Cleef, Nicolas Bos nói.

Đồng hồ âm nhạc thường có hai loại: carillon hoặc hộp nhạc. Trong một carillon, cồng bao quanh chuyển động và được đánh bằng búa để chơi các giai điệu đơn giản theo cách của một hồi chuông. Nhưng âm tần của các nốt có thể không đủ rộng, vì vậy một cơ chế hộp nhạc đã được xem xét; điều này tạo ra nhiều nốt hơn nhưng chúng khác nhau về âm sắc, ngắn hơn và đột ngột hơn những nốt cộng hưởng được tạo ra bởi carillon.

Trên thực tế, nó giống như chơi piano bằng một tay khi cần cả hai tay. Bos nói: “Vì vậy, chúng tôi đã cố gắng xem liệu chúng tôi có thể kết hợp cả hai”. Phần lớn thời gian trong 10 năm đã được dành để nghiên cứu “làm thế nào bạn có thể kết hợp tất cả những thứ đó cùng với bộ chuyển động và đảm bảo rằng nó có thể chơi tới 90 nốt”. Stravinsky linh hoạt với 92 nốt nhạc; trong khi Fauré ngọt ngào chỉ sử dụng 49 nốt nhưng trên các quãng tám rộng hơn. Bos nói: “Đây là lần đầu tiên cơ chế carillon và hộp nhạc được kết hợp trong một chiếc đồng hồ đeo tay.

Rào cản tiếp theo được giải quyết là nghe nhạc xuyên qua những viên kim cương. “Chúng tôi sẽ lắng nghe khi không có vỏ và âm thanh rất đẹp, sau đó khi có vỏ thì gần như tắt hoàn toàn. Để truyền cộng hưởng và rung động qua vỏ máy là một câu chuyện rất dài. Chúng tôi đã làm việc với các nhà sản xuất đồng hồ, nhà sản xuất vỏ máy, nhạc sĩ, nhà sản xuất nhạc cụ và nhà soạn nhạc. Từ ngày chúng tôi có bộ máy với âm thanh không hoàn hảo cho đến ngày chúng tôi cảm thấy hạnh phúc với thành quả cuối cùng là hai hoặc ba năm liên tục cải tiến”.

Cuối cùng, một hộp bên trong kín được đặt trong một hộp khác có khoảng trống ở phía sau để tạo ra một buồng cộng hưởng giúp khuếch đại âm thanh. Và có một hệ thống đường dẫn khí cực nhỏ và “mang cá” cho phép âm thanh truyền ra ngoài qua lớp vỏ đá quý.

Cũng như việc tạo ra bộ cơ học tạo âm và bộ chuyển động, điều mà Bos ngạc nhiên là sự tập trung của các bộ môn nghệ thuật. “Có điêu khắc, hội họa, sáng tác, biểu diễn âm nhạc và khiêu vũ.” Anh ta dừng lại. “Chúng tôi chỉ thiếu văn học… và có thể là lần sau.”