Chiếc Royal Oak dành cho phái nữ đầu tiên, còn được gọi là Royal Oak II, được ra mắt vào năm 1976. Mặc dù có đôi chút ngạc nhiên khi biến thể đầu tiên của bộ sưu tập Royal Oak – một chiếc đồng hồ tôn vinh sự mạnh mẽ thể thao – lại là một phiên bản nữ tính.

Bản phác họa đầu tiên của Royal Oak II

Ban đầu được thiết kế dành cho cả nam và nữ, đồng hồ bắt đầu được phân biệt về khía cạnh giới tính từ thế kỷ 18; thiết kế nhỏ và bắt mắt dành cho phụ nữ, mạnh mẽ và phức tạp hơn dành cho nam giới. Xu hướng này tiếp diễn trong thế kỷ 20, khi đồng hồ đeo tay vẫn nắm giữ một vai trò nhất định.

Ra mắt vào thời kỳ đỉnh cao của cuộc khủng hoảng Quartz, một giai đoạn với nhiều biến chuyển sâu sắc, Royal Oak dành cho phụ nữ đã đảo ngược các quy tắc thẩm mỹ dành cho chế tác đồng hồ lúc bấy giờ, vì bản thân chiếc đồng hồ đã giữ lại những chi tiết mạnh mẽ vốn thuộc về phái mạnh, như chất liệu thép, khả năng lên cót tự động và những con ốc nổi bật.

Sáng tạo đầy đổi mới này là tác phẩm của Jacqueline Dimier – một trong những nhà thiết kế nữ đầu tiên của ngành công nghiệp đồng hồ và là người đã hợp tác với Audemars Piguet gần một phần tư thế kỷ. Trong khi các kế hoạch cho dự án đã và đang được tiến hành, chính sự ảnh hưởng của bà đã dẫn đến một cuộc đại tu lớn, đặc biệt là về tỷ lệ tổng thể và sự hài hòa về mặt thẩm mỹ.

Royal Oak vốn dĩ đã nam tính?

Phiên bản Royal Oak 1972 với dây kim loại

Các ghi chép lịch sử cho thấy rằng chiếc Royal Oak 5402 từ năm 1972 được thiết kế như một chiếc đồng hồ thuần dành cho phái mạnh. Vào tháng 4 năm 1970, khi nhà thiết kế Gerald Genta lấy cảm hứng từ một người lặn biển để thiết kế vòng bezel và các ốc vít, có lẽ ông cũng đã không nghĩ đến phái nữ. Vào tháng 9 năm 1971, khi Audemars Piguet và nhà báo Hugo Buscher tìm kiếm một cái tên cho biểu tượng của thương hiệu , họ bắt đầu từ “những cái tên gợi về thể thao, không gian mở hoặc sự mạnh mẽ”. Chiến dịch năm 1972 rõ ràng là nhằm vào “những người đàn ông sành điệu”, hoặc thậm chí là “những người đàn ông thép”, tương tự như chất liệu của chiếc đồng hồ.

Hộp đựng đồng hồ nguyên bản được thiết kế bởi ngài Genta

Làm sao có thể chứng minh sự thật rằng phiên bản tiến hóa đầu tiên của Royal Oak là dành cho phái nữ? “Đằng sau mỗi người đàn ông là một người phụ nữ”, câu nói này gần như khẳng định vẻ nữ tính đã gắn liền với Royal Oak kể từ khi ra đời. Chuyên gia đồng hồ và nhà sử học người Mỹ Michael Friedman nhắc chúng ta rằng Gerald Genta ban đầu là một thợ kim hoàn và những ý tưởng của ông phần lớn phản ánh những viên kim cương lấp lánh.

Người ta cũng có thể nhớ lại rằng trong những thập kỷ đầu tiên của lịch sử đồng hồ đeo tay, nam giới hầu như đều sử dụng dây da thay vì dây kim loại vốn được coi thuộc về phái đẹp. Điều này có nghĩa là chiếc Royal Oak 1972 đã mang sẵn một nét nữ tính và với sự quan sát chi tiết, chúng ta có thể nhận ra rằng bản chất về giới tính trong chế tác đồng hồ đã phát triển từng bước theo sự thay đổi của văn hóa.

Bản chất giới tính trong chế tác đồng hồ

Chân dung một vị chức sắc đeo đồng hồ như một chiếc vòng cổ

Trong lịch sử, câu hỏi đồng hồ dành cho nam hay nữ không phải lúc nào cũng xuất hiện. Trong thế kỷ 16 và 17, đồng hồ hiếm khi được thiết kế dành cho một giới tính cụ thể. Mọi người thường phân biệt chúng bởi độ hiếm và giá trị cao, và việc sở hữu đồng hồ trên hết là một phạm trù văn hóa xã hội cụ thể. Lúc bấy giờ, cả nam và nữ đều đeo những chiếc đồng hồ quanh cổ thay vì đeo trên tay.

Thế kỷ 18 chứng kiến một sự thay đổi lớn. Đồng hồ nữ dần được trang trí bằng đá quý và những bức tranh tráng men thu nhỏ mô tả cảnh mục đồng, hoa lá hoặc tán lá. Đồng hồ trở nên nhỏ đến mức đôi khi bị nhầm lẫn với đồ trang sức. Đồng thời, ở phương Tây, đàn ông dần từ bỏ những bộ đồ sặc sỡ và bắt đầu mặc những bộ vest tối màu từ thế kỷ 19. Đồng hồ của họ trở nên giản đơn và chính xác hơn vì lúc này đã thiên về khoa học kỹ thuật cũng như tay nghề của những kỹ sư và nghệ nhân chế tác ngày càng phát triển, với những bộ máy từ phức tạp cho đến vô cùng phức tạp.

Nguồn gốc của đồng hồ nữ tại Audemars Piguet

Chiếc đồng hồ dành cho nữ đầu tiên của Audemars Piguet

Kể từ năm 1875, hầu hết đồng hồ nữ tại Audemars Piguet được phân biệt bởi hai yếu tố. Thứ nhất là kích thước thanh mảnh vẫn không đổi cho đến ngày nay. Để phù hợp với cổ tay của người phụ nữ, những chiếc đồng hồ được thu nhỏ đến mức cực kỳ. Điều này khiến giai đoạn sản xuất trở nên khó khăn hơn, đồng thời yêu cầu bộ máy được thiết kế tinh tế hơn để phù hợp với vẻ ngoài nhỏ nhắn của bộ vỏ.

Thứ hai, đồng hồ dành cho phái đẹp thường được trang trí phong phú, bao gồm bộ vỏ và dây đeo được đính những viên đá quý, ngọc trai v.v… Yếu tố thứ hai dường như kém nhất quán hơn so với yếu tố đầu, vì ngay từ thế kỷ 19, những chiếc đồng hồ được đeo như mặt dây chuyền hiếm khi được đính kim cương. Vào những năm 1920 và trong thời kỳ bùng nổ sau chiến tranh, một số mẫu đồng hồ nổi bật bởi thiết kế khác thường của chúng, với các đường nét độc đáo pha trộn yếu tố hình học phức tạp và sáng tạo. Những chiếc đồng hồ tinh tế này đã mở đường cho phiên bản Royal Oak nữ tính ra đời, góp phần phân chia ranh giới về giới tính trong chế tác đồng hồ.

Trên bờ vực thảm họa

Khủng hoảng đồng hồ quartz đã ảnh hưởng nặng nề đến ngành chế tác đồng hồ tại Thụy Sĩ

Dự án những chiếc Royal Oak dành cho phụ nữ đầu tiên bắt đầu vào năm 1973. Vào thời điểm đó, thế hệ thứ ba của gia đình sáng lập Audemars và Piguet vẫn đang làm việc trong các xưởng sản xuất Le Brassus. Điều đáng chú ý là nhờ hưởng lợi từ thành công của Royal Oak mà Audemars Piguet đã phất lên như diều gặp gió và tăng từ 84 nhân viên vào năm 1972 lên 125 nhân viên hai năm sau đó, tăng trưởng đột biến gần 50%. Doanh thu tăng gấp đôi trong cùng thời kỳ đạt 25 triệu franc Thụy Sĩ.

Bất chấp những số liệu tích cực này, bối cảnh toàn cầu vẫn đáng báo động, Năm 1971, Hoa Kỳ từ bỏ đạo luật Bản vị vàng (Gold Standard), làm rung chuyển nền kinh tế thế giới. Sau quyết định của Richard Nixon, đồng đô la không còn được chuyển đổi thành một lượng vàng cố định nữa. Năm 1973, một cuộc khủng hoảng dầu mỏ đầu tiên đã châm ngòi cho thời kỳ bất ổn tiền tệ kéo dài 10 năm, đặc trưng bởi lạm phát phi mã, giá vàng tăng vọt và cuộc khủng hoảng dầu mỏ lần thứ hai vào năm 1978.

 Điều này đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ bùng nổ sau chiến tranh. Ngành công nghiệp đồng hồ Thụy Sĩ hoàn toàn định hướng xuất khẩu đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng này, đặc biệt là do giá trị cao của đồng franc Thụy Sĩ. Sự suy yếu này càng trở nên trầm trọng hơn do làn sóng thủy triều của đồng hồ quartz do các công ty điện tử khổng lồ của Nhật Bản và Mỹ sản xuất. Trong mười năm, 1.000 công ty sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ đã biến mất, khiến 2/3 công nhân mất việc.

Nhờ vào vị trí vốn có và một số quyết định táo bạo, Audemars Piguet phần lớn đã thoát khỏi khủng hoảng, thậm chí tăng gấp đôi số lượng nhân viên của mình trong giai đoạn 1974-1984 và tăng sản lượng từ 9.000 lên 11.000 đồng hồ mỗi năm.

Royal Oak II: Cuộc cách mạng của sự sáng tạo

Nghệ nhân của thương hiệu đang đeo một trong những chiếc Royal Oak đầu tiên

Những giai đoạn khủng hoảng lại tạo điều kiện cho ý tưởng mới xuất hiện mà có lẽ sẽ không được nhìn thấy trong bất kỳ bối cảnh nào khác. Chiếc Royal Oak đầu tiên cũng đã gây ra tranh cãi dữ dội vào năm 1972 khi hiển thị các con ốc trên vòng bezel và coi thép như một kim loại quý. Vào thời điểm đó, thép đã được sử dụng trong vô số những chiếc đồng hồ tầm trung, trong khi những chiếc đồng hồ nữ hầu như đều được làm bằng vật liệu sang trọng.

Do đó, việc duy trì những yếu tố trên cho đồng hồ nữ không chỉ được coi là một hành động khiêu khích mà còn như một tuyên ngôn. Georges Golay và Jacques-Louis Audemars đã nhận thức rõ điều này. Họ cũng biết rằng sẽ dễ dàng hơn trong việc chế tạo chiếc đồng hồ này bằng vàng, vật liệu lý tưởng để đính kim cương lên. Cũng giống như việc trang bị cho chiếc đồng hồ bộ máy tự lên cót thu nhỏ sẽ đơn giản và phù hợp với kích thước của chiếc đồng hồ hơn. Tuy nhiên, Audemars Piguet đã chọn con đường không nhượng bộ trong việc phát triển “Royal Oak II”.

Một trong những chiếc đồng hồ đầu tiên được thiết kế “in-house” (tự thiết kế khép kín)

Tòa nhà của Audemars Piguet ở Le Brassus

Trong 100 năm tồn tại đầu tiên, Audemars Piguet đã sử dụng các nhà thiết kế bên ngoài để thiết kế đồng hồ của mình. Một trong những người nổi bật nhất trong số đó là Gérald Genta, người đã làm việc với Xưởng sản xuất trong gần 20 năm và thành lập thương hiệu đồng hồ của riêng mình sau khi thiết kế Royal Oak.

Tuy nhiên, Georges Golay đã tìm kiếm một giải pháp lâu dài hơn. Theo gương của Piaget, công ty từ năm 1967 đã làm giàu đội ngũ của mình bằng cách tuyển dụng nhà thiết kế Jean-Claude Gueit, người sáng tạo ra khung cảnh “cầu vồng”, giám đốc điều hành của Audemars Piguet đã quyết định tích hợp vai trò này vào công ty. Năm 1972, ông thuê Jean-Fred Meylan, 21 tuổi, quê ở Vallée de Joux, người mà sổ đăng ký nhân viên mô tả là “thợ kim hoàn”.

Trong ba năm, Jean-Fred Meylan đã thiết kế nhiều mẫu đồng hồ siêu mỏng với những đường nét thuần khiết, trong đó nổi tiếng nhất là mặt số lấy cảm hứng từ màn hình của những chiếc tivi đầu tiên. Ông đã thiết kế chiếc đồng hồ Audemars Piguet chạy bằng pin đầu tiên, mẫu 6001, được trang bị bộ máy với tần số rất cao. Được giới thiệu vào năm 1974, mẫu đồng hồ đã thu hút nhiều sự chú ý nhưng lại không được ưa chuộng vì bộ vỏ dày.

Nhà thiết kế Jacqueline Dimier

Sự hợp tác chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và vào ngày 6 tháng 1 năm 1975, Audemars Piguet đã hợp tác với một trong những nhà thiết kế nữ đầu tiên trong ngành: Jacqueline Dimier. Lần này, sổ đăng ký chỉ ra nghề nghiệp của bà là “nhà tạo mẫu”. Có kinh nghiệm hơn Jean-Fred Meylan, bà đã thiết kế phần lớn đồng hồ Audemars Piguet trong 24 năm.

Jacqueline Dimier

Là một nhà thiết kế đồ họa được đào tạo bài bản, Jacqueline Dimier đã tình cờ bước vào thế giới thiết kế vật thể thông qua ngành trang sức. Đối với một nhà thiết kế tại Geneva, chuyển sang chế tác đồng hồ là một sự tiến triển tự nhiên. Sau một vài năm, bà bắt đầu cung cấp các thiết kế đồng hồ cho Patek Philippe, Vacheron Constantin và Rolex. Thành công của bà lớn đến mức công ty sau này đã đề nghị một vị trí, mà bà đã giữ trong bảy năm. Trải nghiệm này tại Rolex là vô giá khi giúp Jacqueline Dimier hiểu được sự phụ thuộc lẫn nhau giữa tính sáng tạo và tính khả thi, vẻ đẹp và kỹ thuật.

Mọi nhà thiết kế đều biết rằng một ý tưởng chỉ thành hiện thực khi nó được thể hiện trong một vật thể. Việc chế tạo đồng hồ có những hạn chế đáng kể, vì những vật thể nhỏ và phức tạp này vừa phải cung cấp thời gian vừa phải chống lại thời gian, đặc biệt là trong điều kiện đeo có thể khiến nó gặp nguy hiểm.

Thành quả và sự phát triển

Phiên bản Royal Oak kết hợp 2 vật liệu thép và vàng

Royal Oak 8638 đã thành công ngay lập tức. đến nỗi các nhà máy phải tăng hết công suất để đáp ứng nhu cầu của giới mộ điệu. Năm 1976, 428 chiếc đồng hồ đã được bán và năm sau, 765 chiếc rời Le Brassus. Con số này đã gần chạm mốc 1.000 vào năm 1978. Thành công của Royal Oak II biến mẫu đồng hồ trở thành tâm điểm trên tất cả những thiết kế của Audemars Piguet lúc bấy giờ. Đến năm 1976, số lượng đồng hồ nữ được cung cấp đã tăng 55%, hơn ¼ tổng sản lượng đồng hồ và đạt 1/3 một năm sau đó.

Dù dành cho nam hay nữ, những chiếc đồng hồ Royal Oak đầu tiên đều được làm bằng thép. Khái niệm này rất triệt để và tạo ấn tượng lâu dài. Nó giúp chiếc đồng hồ ghi dấu ấn và bắt đầu viết nên một chương mới trong lịch sử của Haute Horlogerie. Tuy nhiên, chỉ vật liệu thép thôi sẽ không đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của thị trường về các vật liệu quý.

Năm 1977 chứng kiến sự xuất hiện của những chiếc Royal Oak bằng vàng đầu tiên. Một số người lo sợ rằng việc thay đổi chất liệu nguyên bản sẽ làm giảm đi tính mạnh mẽ của Royal Oak. Tuy nhiên, lịch sử đã chứng minh điều ngược lại. Mẫu 8638BA bằng vàng rất được giới mộ điệu đón nhận từ năm 1977, với 112 chiếc đồng hồ được bán ra và doanh số trung bình khoảng 250 chiếc một năm. Phiên bản đặc biệt kết hợp vật liệu giữa thép và vàng 8638SA đã tạo nên một cú hit lớn trong giới đồng hồ, với 283 chiếc được bán trong năm phát hành, con số này đã tăng gấp đôi trong vòng 2 năm sau đó.

Sau phiên bản Royal Oak 1972 huyền thoại, Royal Oak II ra đời với sứ mệnh mang đến một lựa chọn táo bạo cho những người phụ nữ mạnh mẽ, tạo điều kiện cho họ thỏa sức thể hiện cá tính của mình. Bản thân thương hiệu Audemars Piguet đã gặp nhiều khó khăn để lên ý tưởng cho Royal Oak II, nhưng với sự giúp sức của nhà thiết kế Jacqueline Dimier, sự đầu tư nghiêm túc của họ đã có thành quả, mở đường cho một phong trào đồng hồ nữ hoàn toàn mới.