Trong hai năm qua, bối cảnh nghệ thuật Hồng Kông có một sự thay đổi đáng kể. Lý do trước hết đến từ việc khai trương M+, bảo tàng nghệ thuật đương đại đẳng cấp thế giới vào năm 2021, cùng với đó là việc Bảo tàng Cung điện Hồng Kông mở cửa vào tháng 7 năm ngoái, cũng như các nhà đấu giá trong thành phố này cũng đang ngày càng nhiệt huyết và tự tin.

“Tháng Ba năm nay là lần đầu tiên du khách quốc tế được trải nghiệm bối cảnh nghệ thuật mới ở Hồng Kông,” Isaure de Viel Castel, người đứng đầu bộ phận nghệ thuật đương đại và thế kỷ 20 tại Phillips Hong Kong cho biết. Nhà đấu giá này đã chứng kiến ​​sự tăng trưởng nhanh chóng về số lượng người tham gia đấu giá từ khắp châu Á.

Giving Tree (2019) của Lucy Bull được bán với giá 4.7 triệu đô Hồng Kông. Photo: Phillips

“Nhiều nhà sưu tập mới trong khu vực hướng sự chú ý đến những ngôi sao đang lên từ khắp nơi trên thế giới, chẳng hạn như Lucy Bull, người mà chúng tôi đã xác lập mức giá kỷ lục thế giới vào tháng 7/2022 là 11,38 triệu đô la Hồng Kông (1,4 triệu đô la Mỹ),” cô tiếp tục. “Chúng tôi cũng thấy các hoạt động mua bán nghệ thuật diễn ra mạnh mẽ từ Hồng Kông và Trung Quốc đại lục trong các cuộc đấu giá của mình ở London và New York với các nghệ sĩ như Caroline Walker và Flora Yukhnovich.” Cô cho rằng nhu cầu bổ sung nhiều nghệ sĩ quốc tế trẻ và mới vào các bộ sưu tập tư nhân không hề có dấu hiệu sụt giảm.

Sotheby’s đã có mặt ở châu Á được 5 thập kỷ, một cột mốc quan trọng đối với nhà đấu giá quốc tế danh tiếng này. Alex Branczik, chủ tịch phụ trách nghệ thuật hiện đại và đương đại của Sotheby châu Á (người đã chuyển đến Hồng Kông vào năm ngoái để điều hành công ty) cho biết: “Đây là thị trường chúng tôi gắn bó lâu hơn bất kỳ nơi nào khác. Ở Hồng Kông, chúng tôi luôn tìm cách phản ánh thị hiếu sưu tập. Và tôi nghĩ điều quan trọng là các cuộc đấu giá ở đây phải duy trì một bản sắc khác với các phòng đấu giá của chúng tôi ở London và New York,” ông chia sẻ.

Alex Branczik, chủ tịch phụ trách nghệ thuật hiện đại và đương đại của Sotheby châu Á

Branczik cũng đưa ra nhận định rằng các nhà sưu tập châu Á quan tâm nhiều hơn đến nghệ thuật phương Tây. “Họ đang ngày càng hướng tới các nghệ sĩ một số nghệ sĩ đương đại trẻ tuổi phương Tây. Để so sánh, 10 năm trước, trong đợt bán đấu giá kỷ niệm 40 năm của chúng tôi, không có một nghệ sĩ phương Tây nào tham gia trong cuộc đấu giá đó. Đó là sự phản ánh thị hiếu sưu tầm giữa quá khứ và hiện tại.”

De Viel Castel cũng có những quan sát tương tự. “Thị hiếu nghệ thuật ở châu Á đã trở nên toàn cầu hơn và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Các tên tuổi blue-chip quốc tế vẫn sẽ có giá cao nhất. Tuy nhiên, xu hướng ngày càng được thúc đẩy bởi các triển lãm thị trường sơ cấp và đại diện học thuật được tổ chức trên toàn thế giới.”

Cô cũng nhận thấy sự tập trung mới vào các nghệ sĩ Hồng Kông. “Có lẽ các tác phẩm digital bắt đầu có những giới hạn nhất định và đến một lúc nào đó, bạn vẫn cần sự tương tác với tác phẩm nghệ thuật và nghệ sĩ. Khi các nhà sưu tập không thể đi du lịch, họ tìm đến các phòng trưng bày và nghệ sĩ địa phương,” cô nói.

Một đặc điểm độc đáo khác của thị trường nghệ thuật địa phương nằm ở xu hướng trẻ hoá trong độ tuổi người đấu giá. Năm ngoái ở Đông Nam Á, một phần ba số người tham gia đấu giá là người mới. Trên toàn cầu, hơn hai phần ba số người tham gia đấu giá mới tại Sotheby’s hiện đang ở châu Á. “Đó là một thống kê phi thường,” Branczik nói. “Châu Á là một phần cực kỳ quan trọng trong hoạt động kinh doanh toàn cầu của chúng tôi.”

“Các cuộc đấu giá gần đây nhất của chúng tôi ở London diễn ra cách đây hai tuần và sự hiện diện của người mua châu Á được phản ánh trong kết quả của cuộc bán đấu giá đó, đó là một cuộc mua bán được tuyển chọn của các nghệ sĩ đương đại thực sự trẻ tuổi,” Branczik nói.  “Điều đó cho thấy các nhà sưu tập châu Á ngày nay có xu hướng quan tâm đến nghệ thuật đương đại hơn cả”.

Những tác phẩm đầu tiên được bán trong cuộc bán đấu giá ở London của Sotheby là bức tranh Abstraktes Bild (1986) của Gerhard Richter, và người đấu giá thành công là một nhà sưu tập từ Trung Quốc đại lục.

Tác phẩm không đề của Jean-Michel Basquiat. Photo: Phillips

Tại Hồng Kông, Sotheby đã bán được một số mức giá cao nhất cho các nghệ sĩ lớn của phương Tây, bao gồm Chân dung Dora Maar của Pablo Picasso, được bán với giá 170 triệu đô la Hồng Kông vào năm 2022. “Mùa xuân năm ngoái, Spider Number Four của Louise Bourgeois đã trở thành tác phẩm điêu khắc đắt nhất từng được bán ở châu Á với giá 129 triệu đô la Hồng Kông,” Branczik cho biết thêm.

Phillips cũng bán được những mức giá kỷ lục. Vào tháng 5/2022, một tác phẩm không có tiêu đề của Jean-Michel Basquiat đã trở thành tác phẩm có giá trị nhất (ở mức 85 triệu đô la Mỹ ) từng được bán bởi nhà đấu giá này, trong Buổi bán đấu giá nghệ thuật đương đại và thế kỷ 20 ở New York. Trong cùng đợt bán đấu giá đó, Yayoi Kusama đã phá kỷ lục đấu giá của mình với Untitled (Nets) với giá 10,5 triệu đô la Mỹ.

Công ty này vẫn giữ kỷ lục đấu giá thế giới cho Kusama. Và trong mùa đấu giá này, Phillips sẽ cung cấp tuyển tập các tác phẩm của nghệ sĩ trong chương trình Spring Sales Hồng Kông, bao gồm Pumpkin, một trong những tác phẩm có giá trị cao nhất của nghệ sĩ từng được đưa ra đấu giá. Tiền thu được từ việc bán nó sẽ thuộc về Bảo tàng Nghệ thuật Clarinda Carnegie ở Clarinda, Iowa, Hoa Kỳ.

Trong quá trình tìm cách khai thác thị trường châu Á đang phát triển, Phillips ngày càng mở rộng dấu ấn của mình tại Hồng Kông. Trụ sở sáu tầng mới của công ty này tại Khu Văn hóa Tây Cửu Long rộng hơn 52.000 mét vuông bắt đầu mở cửa theo từng giai đoạn từ ngày 18/3 năm nay. Lễ Khai trương Bán hàng Nghệ thuật Đương đại & Thế kỷ 20 cũng sẽ được tổ chức vào ngày 30 và 31/3.

“Giờ là thời điểm rất thú vị và quan trọng với công ty chúng tôi,” De Viel Castel nói. “Hoạt động của chúng tôi không chỉ mang đến các tác phẩm đương đại blue-chip mà còn cả tác phẩm của các nghệ sĩ trẻ mới nổi. Điều này thu hút các nhà sưu tập mới, những người đang tìm kiếm các tác phẩm mới có thể phản ánh thời đại của chính họ.

Tác phẩm Pumpkin của Yayoi Kusama. Photo: Phillips

“Phillips cũng là nền tảng tạo ra khán giả và thị trường cho các tác phẩm của thế hệ nghệ sĩ ngày nay. Khả năng của chúng tôi trong việc tìm nguồn tác phẩm nghệ thuật từ thị trường thứ cấp, được thực hiện bởi các nghệ sĩ tầm trung và tài năng mới nổi vẫn còn bị giới hạn,” De Viel Castel. Cũng theo cô, có 148 nghệ sĩ mới đã ra mắt trong danh sách nghệ sĩ của Phillips trong năm qua.

Để kỷ niệm 50 năm hoạt động tại Châu Á, Sotheby’s đang và sẽ tổ chức các sự kiện chính xung quanh các cuộc đấu giá. Cùng với đó, một đợt giảm giá quan trọng sẽ diễn ra vào ngày 5/4 khi nhà đấu giá tổ chức buổi bán đấu giá nghệ thuật đương đại kỷ niệm 50 năm thành lập, với các buổi trưng bày trước đó diễn ra tại phòng trưng bày của công ty ở Pacific Place vào ngày 22/3.

“Hai tác phẩm quan trọng tại địa điểm này là các tác phẩm điêu khắc của nghệ sĩ Nhật Bản Yayoi Kusama, bao gồm một tác phẩm điêu khắc bí ngô bằng đồng, cũng là tác phẩm lớn nhất thuộc loại này từng được bán đấu giá, cùng với tác phẩm sắp đặt vô cực có tên My Heart is Flying to the Universe,” Branczik nói.

Nguồn: SCMP