Khi nhắc đến thế giới nghệ thuật, người ta thường nhắc thêm tập hợp các danh xưng, thời kỳ, phòng trưng bày, những trào lưu cần ghi nhớ, các nhân vật tầm cỡ và không thể thiếu mạng lưới các triển lãm, hội chợ nghệ thuật thường niên, tổ chức đấu giá với những tác phẩm được gõ búa với mức giá giá trên trời.

Với giá bán 10.925.000 HKD, tương đương 32,3 tỷ đồng, bức “Khỏa thân” của họa sĩ Lê Phổ hiện là tác phẩm có giá công khai cao nhất của nghệ thuật Việt Nam

Tuy nhiên, giờ đây mọi thứ đã trở nên dễ dàng hơn. Nghệ thuật đương đại cũng ngày càng phổ biến. Dịch vụ và công nghệ đưa thông tin của nghệ thuật cũng như việc đặt mua tranh nhanh hơn bao giờ hết. Sự kết nối giữa người yêu thích nghệ thuật và nguồn tác phẩm đáng tin cậy khiến việc cuộc phiêu lưu săn lùng tác phẩm trở nên đơn giản, bất kể bạn là một gã tay mơ hay là dân sưu tầm sành sỏi.

Vậy để bắt đầu cuộc chơi xa xỉ: sưu tầm nghệ thuật cần những yếu tố nào? Dưới đây là những lời khuyên dành cho bạn!

1. Hiểu rõ lý do bạn sưu tầm nghệ thuật

Một tác phẩm tại triển lãm Phiêu, Sài Gòn tháng 9/2019

Tại sao phải bắt đầu một bộ sưu tập nghệ thuật đương đại? Câu trả lời thật sự đơn giản: những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời khiến cho thế giới quan, cảm nhận, những suy nghĩ và quan sát của bạn thêm mới lạ và đầy thú vị. Nghệ thuật khiến cuộc sống hàng ngày phong phú, và nâng tầm quan điểm về thẩm mỹ của mỗi người.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải mọi tác phẩm đều phải là kiệt tác. Những bức tranh đẹp và những tác phẩm điêu khắc hấp dẫn sẽ luôn hợp xu hướng. Khi dành nhiều thời gian hơn cho một tác phẩm, bạn sẽ bắt đầu cảm nhận nó theo những cách mới bạn chưa từng mong đợi. Đó là một trong những phần thú vị nhất trong việc sưu tập.

Bức “Dancing With Đào 3”, acrylic on canvas, 180cm x 290cm, 2019 của họa sĩ Liêu Nguyễn Hướng Dương

2. Nghệ thuật cũng là một khoản đầu tư 

Tranh tại triển lãm Tứ Lập, bức “Phố xám 6”, sơn dầu trên toan, 100cm x 175cm, 2019, Nguyễn Minh (Minh Béo)

Ngày nay nghệ thuật thường được thảo luận như là một khoản đầu tư, rõ ràng là như vậy. Những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời nâng cao giá trị theo thời gian, và các nhà sưu tầm sẽ kiếm được một khoản khá lớn nếu họ có một cặp mắt tốt và cảm nhận sắc bén về thị trường.

Nhưng điều quan trọng cần lưu ý là thị hiếu có thể thay đổi theo thời gian.

Các nhà sưu tầm thường chỉ sở hữu các tác phẩm họ yêu thích, vì nếu gặp phải tình huống tranh không bán lại được giá cao khi thị trường sụt giảm, họ cũng không phải nhìn ngắm tác phẩm họ không thích mỗi ngày. Nhìn chung, tốt hơn là đầu tư vào những gì bạn yêu thích, lý tưởng nhất là bắt đầu với tác phẩm của một nghệ sĩ bạn yêu thích khi giá cả phải chăng nhất. Bằng cách này, bất kể thị trường có thể xoay chuyển như thế nào, bạn sẽ luôn hài lòng với bộ sưu tập của mình.

Các nghệ sĩ trẻ và những người mới bắt đầu thường dựa vào sự hỗ trợ ban đầu để tiếp tục thực hành nghệ thuật, trong khi đó, các tác phẩm của những người đã có tên tuổi và chỗ đứng thường là những mảnh ghép quan trọng của dòng lịch sử văn hóa và nhà sưu tầm đương đại. Những nghệ sĩ nổi danh như vậy đại diện cho những khoản đầu tư thông minh vì tác phẩm của họ sẽ tăng giá trị theo thời gian.

Tranh của Bùi Hoàng Dương

Thế giới nghệ thuật là một thế giới xã hội, tràn ngập các buổi trình diễn cá nhân, triển lãm nghệ thuật đại chúng, và tất cả các cách biểu diễn kỳ lạ và hấp dẫn, tiệc tùng…. Nhưng đừng để vẻ ngoài đánh lừa bạn

Tham quan phòng tranh với các nghệ sĩ và phòng trưng bày với các đại lý là rất quan trọng đối với sự thành công của tất cả các bên, và đó là một cách thông thường để gặp gỡ những người chia sẻ cùng niềm đam mê với bạn. Nhiều tình bạn trọn đời đã được rèn giũa qua nghệ thuật, và chắc chắn nơi đây không thiếu những người thú vị để gặp gỡ.

3. Hiểu rõ sở thích 

“Bữa tiệc”, sơn dầu, 160cm x 250cm, 2019 Bùi Hoàng Dương

Những loại hình nghệ thuật nào bắt mắt và thật sự làm bạn chú ý? Đó là câu hỏi quan trọng nhất mà một nhà sưu tầm có thể hỏi, là nền tảng của tất cả các bộ sưu tập tuyệt vời. Cho dù bạn thích Pop art, chụp ảnh chân dung, tranh phong cảnh hay tác phẩm của các nghệ sĩ người Mỹ bản địa, việc tập trung vào các loại nghệ thuật cụ thể sẽ giúp thu hẹp quá trình tìm kiếm của bạn và xây dựng mối quan hệ tốt hơn với các đại lý và nghệ sĩ hàng đầu. Tất nhiên, bạn cũng có thể thu thập bằng cảm nhận của mình (cộng với một chút trợ giúp từ một cố vấn nghệ thuật đáng tin cậy) để xây dựng một bộ sưu tập thể hiện sở thích đa dạng của bạn mà không thực sự tuân theo quá nhiều quy tắc.

4. Xem xét không gian lưu giữ và trưng bày tranh

Bàn tròn nghệ thuật Out and Out, nơi chia sẻ kinh nghiệm chơi và sưu tầm tranh

Hầu hết mọi người bắt đầu mua các tác phẩm trưng bày trong nhà, điều này làm cho việc sắp xếp trở nên quan trọng: việc lắp đặt các khung thép lớn không phải lúc nào cũng phù hợp với phòng khách (hoặc các đồ nội thất). Hãy suy nghĩ về nơi và cách bạn sẽ trưng bày tác phẩm mới của mình và xem xét liệu sẽ có xung đột nghệ thuật với những thứ đang hiện hữu hay không.

Đối với những người dành thời gian để xây dựng kho báu của họ (thay vì chỉ lấp đầy một hoặc hai bức tường), kho lưu trữ có thể là cần thiết, hiện tại có rất nhiều công ty cung cấp phương tiện cũng như việc di chuyển và lắp đặt các tác phẩm nghệ thuật.

5. Biết bảo vệ tài sản 

Bức “Vỡ mộng” của Tô Ngọc Vân được bán với giá hơn 27 tỷ đồng

Như đã đề cập ở trên, nghệ thuật có thể là một khoản đầu tư lớn. Hãy làm mọi thứ bạn cần để bảo vệ chúng khỏi các hiểm họa bằng cách lựa chọn các kỹ thuật trưng bày và bảo quản phù hợp. Ngoài ra, hãy kiểm tra xem sổ bảo hiểm của bạn có bao gồm các tác phẩm nghệ thuật hay không, vì chắc chắn bạn sẽ chẳng muốn những tai nạn bất ngờ khiến cho tác phẩm yêu thích  trở nên vô giá trị. Cuối cùng, hay xem xét bộ sưu tập của bạn sẽ tồn tại như thế nào; nhiều nhà sưu tập quyên góp chúng cho các bảo tàng, trưng bày tạm thời hay vĩnh viễn tại triển lãm sau khi họ qua đời.

6. Hiểu rõ vai trò của bạn 

Bức sơn mài “Mục đồng Bắc kỳ” của danh họa Phạm Hậu vừa được bán hơn 11 tỷ đồng

Nhà sưu tầm rất quan trọng đối với sự sống còn của thế giới nghệ thuật, nhưng thị trường ngách mà bạn chiếm giữ sẽ thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào kiểu nhà sưu tầm mà bạn muốn trở thành. Bạn sẽ hỗ trợ các nghệ sĩ mới nổi trong những năm đầu tiên quan trọng của họ? Nếu vậy, bạn sẽ là trung tâm của sự thành công của họ và sẽ có quyền tiếp cận các tác phẩm sớm hơn, và sẽ thật tuyệt vời để sở hữu các tác phẩm chất lượng cao với giá trị gia tăng theo thời gian.

Nếu bạn muốn có tác phẩm của các tên tuổi nổi tiếng hơn, có thể là khôn ngoan khi bắt đầu với một phiên bản hoặc bản in (thường có giá cả phải chăng hơn so với bản gốc có một không hai) để có cảm nhận về thị trường.

7. Nghiên cứu, nghiên cứu và nghiên cứu 

Như chúng tôi đã giải thích, sưu tập nghệ thuật có thể thú vị, nhưng đó cũng là một công việc nghiêm túc. Các tác phẩm được mua hầu như luôn là sản phẩm của nhiều năm làm việc chăm chỉ và suy nghĩ sâu sắc của các nghệ sĩ. Đọc về lịch sử nghệ thuật, các phong trào và xu hướng hiện tại trong thị trường nghệ thuật sẽ giúp bạn vừa đưa ra quyết định thông minh hơn, vừa gây ấn tượng với bạn bè về hiểu biết văn hóa, nhưng có lẽ quan trọng hơn, giúp bạn hiểu rõ và sâu hơn về các tác phẩm lựa chọn.

Tổng hợp: Vincent Phạm