Từ không gian linh thiêng của đền đài đến sự tĩnh lặng của căn phòng riêng, triển lãm “Đến đền den” mời gọi khán giả bước vào một hành trình khám phá nội tâm đầy sâu lắng. Tại đây, ranh giới giữa niềm tin và nghi ngờ, giữa tôn thờ và phản kháng sẽ được đặt lên bàn cân, để mỗi người tự tìm ra câu trả lời cho riêng mình.

Việt Lê – một nghệ sĩ khuyết tật queer, nổi bật với thực hành sáng tạo mang tính phản biện, khám phá sâu sắc mối liên hệ giữa tính dục và tâm linh – kết hợp cả cái vật lý lẫn cái siêu hình. Các dự án của họ bao gồm phim thể nghiệm, trình diễn nghi thức, hội họa, đồ hành lễ/sắp đặt, và văn bản hướng đến việc chữa lành. Những sáng tác của Lê mở rộng cách hiểu về “chuyển giới,” “lên đồng,” và “thanh đồng,” đồng thời khám phá các giác quan như thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác và vị giác như những phương tiện tri nhận cơ thể.

49 là đẹp, trình diễn nghi thức.

Tập trung vào thực hành shaman giáo và tri thức bản địa tại Nam toàn cầu, với mục tiêu chia sẻ nguồn lực qua tổ chức phi lợi nhuận của mình, nhằm hỗ trợ các nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, và người chữa lành. Xuất phát từ học thuyết vũ trụ của Đông Nam Á, Lê tiếp tục phát triển và thực hành như một thầy đồng và thầy tu Việt Nam qua nhiều phương tiện khác nhau.

Đền được xem là nơi linh thiêng với một làn ranh vạch rõ vị thế giữa kẻ xin và người cho. Tương tự như vậy, những thánh đường, nhà nguyện, phủ, am, hay miếu cũng đại diện cho sự sắp xếp quyền lực trong mối quan hệ về đức tin, giữa con người phàm phu đứng dưới nhìn lên, quỳ lạy, xin xỏ một đấng thiêng liêng. Xoay vần trong đức tin của cá nhân con người, den (căn phòng riêng) là không gian của suy tư hướng vào. Sải bước từ “đền” đến “den”, Đền cũng là den, Việt Lê và Sàn Art thân mời khán giả bước vào căn phòng mờ tối mà ở đây không thể đi những sải bước hiên ngang, không chỉ ở trong không gian xem tác phẩm mà đòi hỏi sự, tương tác với không gian mà nghĩ ngợi/nghi ngờ về niềm tin và những khoảng trống bên trong. 

Sắp đặt muốn phá vỡ không gian tâm linh điển hình để khơi gợi sự chú tâm vào hình dáng, chất liệu và vị trí của những biểu tượng đã thân quen để nghĩ về mối qun hệ giữa tượng và người, nỗi kinh hãi và huyền tích, cũng như khả năng tạo thành biểu tượng mới. Ẩn hiện những chuyển động cơ thể, nỗi ám ảnh và say mê của nghệ sĩ, sắp đặt cũng mời gọi khán giả mở lòng cho cơ thể và không gian tương tác – một cơ thể với ký ức, một cơ thể đang phát sốt, một cơ thể đang mải miết tìm kiếm, hay một cơ thể lặng thinh. 

Tác phẩm đang hoàn thiện

Từ những góc khuất tâm hồn, triển lãm “Đến đền den” dẫn dắt người xem đến một điểm giao thoa giữa niềm tin và nghi vấn, giữa ánh sáng và bóng tối. chuyển động đến điểm giao bên trong, điểm sinh thành từ hoà hợp và bùng phát mâu thuẫn, điểm tổn thương, điểm hoà giải. Ở đây là một lời chuyển động để tương tác, nhìn trực diện để đối thoại, thay vì sự ngước lên thinh lặng mà chiêm ngắm đức tin. Mỗi tác phẩm như một lời mời gọi chúng ta đối diện với chính mình và khám phá những điều chưa từng biết.

Ảnh: Sàn Art