Đi sâu vào thế giới ẩm thực cao cấp và vẻ hào nhoáng của các ngôi sao Michelin, người ta mới dần được biết lý do tại sao các chủ nhà hàng và đầu bếp hàng đầu luôn cố gắng giành lấy sự công nhận.

Điều gì sẽ xảy ra khi việc theo đuổi sự hoàn hảo trong ẩm thực trở nên quá sức chịu đựng?

Trong thế giới ẩm thực cao cấp khốc liệt, nơi mọi món ăn đều được chế biến tỉ mỉ và mọi hương vị đều nhằm kích thích vị giác, luôn tồn tại sự theo đuổi không ngừng về sự hoàn mỹ. Trọng tâm của việc theo đuổi này là hệ thống xếp hạng các ngôi sao Michelin, một hướng dẫn dường như vô thưởng vô phạt có thể tạo nên hoặc phá hủy sự nghiệp của một đầu bếp và danh tiếng của nhà hàng. Nhưng đằng sau sự hào nhoáng và quyến rũ của các ngôi sao cũng như các giải thưởng danh giá khác là một thực tế đen tối và đáng sợ: không thể theo kịp các tiêu chuẩn luôn thay đổi của giới thượng lưu ẩm thực.

Xếp hạng nhà hàng, đặc biệt là xếp hạng do các thanh tra uy tín của Michelin Guide trao tặng, từ lâu đã được ca ngợi là sự xác nhận cuối cùng về sự xuất sắc của ẩm thực. Tuy nhiên, các tiêu chí cơ sở cho những xếp hạng này thường bị che giấu trong bí mật, khiến các đầu bếp và chủ nhà hàng bó tay trong nỗ lực tìm kiếm sự công nhận. Điều mà một nhà phê bình cho là xứng đáng với ba sao, thì một nhà phê bình khác có thể coi là tầm thường, làm nổi bật bản chất chủ quan vốn có của toàn bộ quá trình.

Thêm một vấn đề nữa là quan niệm cho rằng kiến trúc và trang thiết bị càng xa hoa thì càng có nhiều khả năng nhận được những danh hiệu hàng đầu. Mà thực tế là vậy, các thanh tra của Michelin có xu hướng ưa chuộng các nhà hàng ăn uống cao cấp có phong cách trang trí sang trọng và thực đơn đắt đỏ. Điều này tạo ra một vòng lẩn quẩn trong đó các đầu bếp cảm thấy buộc phải liên tục nâng cao khả năng, vượt qua ranh giới của sự sáng tạo và sự phức tạp nhằm cố gắng gây ấn tượng với những quyền lực hiện có.

Điều gì sẽ xảy ra khi việc theo đuổi sự hoàn hảo trong ẩm thực trở nên quá sức chịu đựng? Đối với nhiều đầu bếp, áp lực phải đạt được và duy trì xếp hạng sao mà họ ước ao có thể rất lớn, dẫn đến kiệt sức, gặp khó khăn về sức khỏe tâm thần và, trong một số trường hợp bi thảm… thậm chí là tự tử. Sự giám sát không ngừng, nỗi sợ hãi thất bại thường trực và sức nặng của những kỳ vọng có thể gây tổn hại nặng nề cho ngay cả những cá nhân kiên cường nhất.

Bắt đầu với bi kịch của Đầu bếp Benoît Violier, nạn nhân của ván bài gắn sao Michelin.

Đầu bếp quá cố Benoît Violier

Cách đây không lâu, sau sự ra mắt của Cẩm nang du lịch Pháp năm 2016 của Michelin,  một sự kiện gây rung chuyển cả ngành ẩm thực khi Benoît Violier, bậc thầy ẩm thực của Nhà hàng danh tiếng Restaurant de l’Hôtel de Ville ra đi. Thuở sinh thời, Violier là hiện thân cho danh hiệu cao quý nhất của Michelin với ba ngôi sao Michelin, rồi chính áp lực đau đáu trong nghề đó khiến ông ra đi trong sự tan vỡ và đau buồn của gia đình.

Tin tức về vụ tự sát của Violier đã gây ra một làn sóng chấn động khắp ngành, phủ bóng tối lên những gì lẽ ra phải là một lễ kỷ niệm vui vẻ cho những người đang đắm mình trong ánh sáng rực rỡ của những ngôi sao Michelin mà họ khao khát. Với trái tim nặng trĩu, giới ẩm thực phải chia tay một ngôi sao sáng chói đang ở thời kỳ đỉnh cao, để lại người vợ và đứa con trai nhỏ lèo lái trong đống đổ nát do sự ra đi không đúng lúc của ông.

Khi những người đưa tang tụ tập trong lễ đám tang trang trọng, họ đã chứng kiến một mất mát to lớn. 1.500 người ở đó, bày tỏ lòng thành kính đối với một biểu tượng đã ngã xuống. Cái chết bi thảm của Violier nhấn mạnh bản chất quỷ quyệt của áp lực xã hội, nhắc nhở tất cả chúng ta về chặng đường bấp bênh mà những người theo đuổi sự hoàn hảo trong ẩm thực phải trải qua.

Ẩn mình trong thị trấn cổ kính Crissier, gần Lausanne, l’Hôtel de Ville được coi là pháo đài ẩm thực xuất sắc của Thụy Sĩ, tuy nhiên, lịch sử lâu đời của nó bây giờ bị hoen ố bởi bi kịch. Từ triều đại chói sáng của Frédy Girardet cho đến sự ra đi đột ngột của Philippe Rochat, người tiền nhiệm của Violier, những gì nhà hàng này còn lại nỗi đau và sự mất mát. Với sự ra đi của ông, thế giới ẩm thực lại có thêm một mất mát lớn, đi kèm lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của cuộc sống và sự theo đuổi không ngừng nghỉ để đạt được sự hoàn hảo.

Những năm gần đây đã có nhiều đầu bếp nổi tiếng ngã xuống trước áp lực quá lớn của nghề nghiệp. Từ những biểu tượng ẩm thực nổi tiếng cho đến những tài năng mới, danh sách thương vong tiếp tục gia tăng, như một lời nhắc nhở rõ ràng về những nguy hiểm vốn có trong việc theo đuổi sự vĩ đại của ẩm thực.

Tại sao xếp hạng ngôi sao lại có ảnh hưởng lớn đến thế giới ẩm thực như vậy? 

Đối với các đầu bếp và chủ nhà hàng, câu trả lời rất đơn giản: uy tín và lợi nhuận. Một ngôi sao Michelin có thể nâng tầm người đầu bếp lên vị thế nổi tiếng chỉ sau một đêm, thu hút rất nhiều thực khách háo hức và những cơ hội kinh doanh béo bở. Ngược lại, việc hạ cấp hoặc mất số sao có thể gây ra thảm họa cho ngay cả những cơ sở vật chất được đánh giá cao nhất, dẫn đến hủy hoại tài chính và tổn hại không thể khắc phục được đối với danh tiếng của họ.

Thế nhưng, ít ai biết rằng trong guồng quay tìm “sao” trong ngành ẩm thực, sự ra đi của những nhân vật biểu tượng đã để lại dấu ấn cảnh tỉnh. Nổi bật là sự ra đi của đầu bếp huyền thoại người Pháp Paul Bocuse, người đã qua đời vào ngày 20 tháng 1 và vụ tự tử bi thảm của đầu bếp đa tài người Mỹ Anthony Bourdain vào ngày 8 tháng 6. Thế giới ẩm thực còn đau đớn hơn khi biết tin đầu bếp nổi tiếng người Pháp Joel Robuchon vào ngày 6 tháng 8, người sở hữu đế chế hùng mạnh với 10 nhà hàng với hơn 20 ngôi sao Michelin, đã tạ thế. Những mất mát sâu sắc này thúc đẩy các đầu bếp trên toàn thế giới nỗ lực gấp đôi, tôn vinh di sản của những người cố vấn của họ trong khi cố gắng duy trì các tiêu chuẩn do những người tiền nhiệm đặt ra.

Suy ngẫm về nỗi đau chung, Richard Ekkebus, giám đốc ẩm thực của nhà hàng hai sao nổi tiếng Amber ở Hồng Kông, than thở về khoảng trống mà những ngôi sao sáng giá như Marchesi, Bocuse và Robuchon để lại. Ekkebus, cá nhân ông rất cảm động khi được tiếp xúc với Robuchon, nhớ về sự tỉ mỉ của người đầu bếp quá cố trong thời gian ông lưu trú tại The Landmark, Mandarin Oriental. Sự ra đi của những biểu tượng ẩm thực như vậy đã thôi thúc Ekkebus khao khát đóng góp một phần những gì họ đã ban tặng cho thế giới ẩm thực.

Đối với Seiji Yamamoto, đầu bếp kiêm chủ sở hữu của nhà hàng ba sao nổi tiếng Nihonryori Ryugin ở Tokyo, những đau thương này đã khiến anh phải đánh giá lại một cách sâu sắc về đạo đức làm việc không ngừng của mình. Yamamoto thẳng thắn tiết lộ những tổn hại mà lịch trình nghiêm ngặt đã gây ra cho sức khỏe của anh, khiến anh phải ưu tiên một lối sống cân bằng hơn. Với sự chú trọng mới dành cho các hoạt động chăm sóc bản thân và giải trí như lặn biển, Yamamoto tìm cách kéo dài thời gian làm việc của mình trong lĩnh vực ẩm thực.

Tổng kết lại, các đầu bếp và nhà hàng mạo hiểm tất cả để theo đuổi vinh quang “ngôi sao” như đánh một canh bạc. Khi áp lực gia tăng và các tiêu chuẩn ngày càng khó nắm bắt hơn, người ta không thể không tự hỏi: cuối cùng, liệu tất cả có xứng đáng không? Điều này chỉ thời gian mới có thể trả lời, nhưng có một điều chắc chắn: đến khi nào thế giới ẩm thực vẫn còn tồn tại nỗi ám ảnh về bảng xếp hạng và chủ nghĩa tinh hoa, thì tổn thất đối với các đầu bếp và sức khỏe tinh thần của họ vẫn sẽ còn tiếp tục.

Nguồn: Luxuo | Chuyển ngữ: Tô Thư