Master class: Mặt số thiên thạch của đồng hồ có thật sự được làm từ thiên thạch?
Từ Jaeger-LeCoultre, Hermès đến Parmigiani, các thương hiệu ngày càng chuộng việc đưa thiên thạch lên mặt số đồng hồ. Nhưng liệu đó có thật sự là thiên thạch?
“Đây chính là mảnh đá đã được tạo ra từ hàng tỉ năm trước, chu du khắp vũ trụ để rồi cuối cùng đáp xuống cổ tay của chúng ta.” Suy nghĩ này thật sự rất thú vị. Mảnh đá ấy, hay nói cách khác là thiên thạch, chính là vật liệu rất lý tưởng để chế tạo đồng hồ vì nó không chỉ có vẻ bề ngoài đặc biệt mà còn ẩn chứa cả câu chuyện hay ho. Và cũng bởi vì nó rất hiếm, đặc biệt và kỳ lạ, nên chắc chắn nó sẽ khiến một vài người thắc mắc: thiên thạch không phải thứ được bảo vệ nghiêm ngặt chỉ dành cho nghiên cứu hay sao? Làm thế nào mà các thương hiệu lại chạm được tay vào vật liệu khan hiếm này để sản xuất hàng loạt?
Làm thế nào mà các thương hiệu lại chạm được tay vào vật liệu khan hiếm này để sản xuất hàng loạt?
Điều cần lưu ý ở đây là các nhãn hiệu đồng hồ xa xỉ là bậc thầy thu thập các vật liệu kỳ lạ. Đồng hồ từ Jaeger-LeCoultre, Hermès, đến Parmigiani đều sở hữu các mặt số thiên thạch, và trong vài trường hợp, các thương hiệu còn thỉnh thoảng chế tạo vỏ đồng hồ thiên thạch như De Bethune và gần đây là nhà sản xuất đồng hồ độc lập David Rutten.
Những cỗ máy thời gian này và giá cả của chúng có thể cho thấy rằng thiên thạch là một loại vật liệu xa xỉ, có lẽ gần giống kim loại quý, nhưng mặt số thiên thạch cũng có thể xuất hiện trên vài mẫu đồng hồ có giá cả phải chăng. Zelos – thương hiệu nổi tiếng với việc hướng về giá trị cốt lõi thường xuyên ra mắt đồng hồ có mặt số thiên thạch trong nhiều bộ sưu tập có giá dưới hoặc ngang 1.000 USD, với bộ máy tự động của Thụy Sĩ kèm các vật liệu cao cấp khác như đồng và tinh thể sapphire.
Nói cách khác, thiên thạch không hiếm như chúng ta vẫn nghĩ. Vì mặt số đồng hồ khá nhỏ và mỏng, cũng như hầu hết những chiếc đồng hồ như vậy đều được sản xuất với số lượng hạn chế, các thương hiệu đồng hồ dường như không hề làm cạn kiệt nguồn cung thiên thạch quý giá trên thế giới. Trên thực tế, việc nằm lại an toàn đằng sau mặt kính sapphire lại có thể là một trong những cách bảo quản tốt nhất để tôn vinh kết cấu thú vị của thiên thạch. Một thực tế khác là bất kỳ ai cũng có thể mua một lát hoặc khối thiên thạch với kích cỡ và hình dạng khác nhau trên các trang mạng như eBay hoặc Etsy. Chỉ cần vài cú click chuột, bạn cũng có thể tìm mua được đồ trang sức thiên thạch trên hàng loạt trang web.
Qua hàng tỉ năm hứng trọn nhiều mảnh vỡ không gian lớn và nhỏ, giờ đây, trên Trái đất có khá nhiều nguồn cung thiên thạch lớn, thường xuyên được các công ty đồng hồ tìm đến. Ví dụ điển hình trong đó là Thiên thạch Gibeon ở Namibia; và thiên thạch Muonionalusta từng tấn công Thụy Điển. Ở cả hai nơi, nhiều mảnh vỡ thiên thạch nằm rải rác trên diện rộng, và vài mảnh trong đó có kích cỡ khá lớn. Ở bên ngoài, một thiên thạch trên cánh đồng nào đó có thể trông như một loại quặng khổng lồ điểm lỗ chỗ, nhưng nếu được cắt ra và xử lý bằng quy trình đặc biệt, mảnh đá ấy sẽ hé lộ bề mặt đặc sắc.
Thiên thạch vốn dĩ có nhiều loại với thành phần khác nhau, nhưng những loại như Gibeon và Muonionalusta là lựa chọn tốt nhất cho mục đích trang trí. Hoạ tiết thiên thạch đặc trưng thường được gọi là Widmanstätten, thường không hiện diện trên Trái đất. Đó là vì các cấu trúc tinh thể đòi hỏi điều kiện đặc thù để phát triển theo cách thức đặc biệt, như việc làm lạnh với tốc độ rất chậm trong hàng triệu năm. Mặc dù quá trình hình thành này có thể bị mô phỏng, thiên thạch vẫn không thể được tạo ra bên trong phòng thí nghiệm do yêu cầu thời gian.
Tuy nhiên, kết cấu gọn gàng trên đồng hồ hay đồ trang sức không chỉ có được nhờ một lát cắt đơn giản. Đầu tiên, các nhà chế tác phải cắt dọc theo các mặt phẳng khác nhau để nhìn nhận các hoa văn khác nhau, khi vài góc cho thấy các đường vân thẳng thớm, vài góc khác có giao diện ngẫu hứng, số còn lại sẽ có hình zigzag. Sau khi được đánh bóng và làm sạch, lát cắt được khắc bằng một vài hóa chất như axit nitric để làm nổi bật sự tương phản giữa các nguyên tố khác nhau, vì một số nguyên tố sở hữu hàm lượng niken nhiều hơn (gọi là taenite) có khả năng kháng axit cao hơn.
Vì có kết cấu hoàn toàn tự nhiên, khác biệt về độ thô hoặc độ mịn giữa các loại khác nhau, nên nếu được sử dụng trong chế tạo đồng hồ, thiên thạch sẽ tạo nên vẻ bề ngoài độc nhất. Do đó, nếu quan tâm đến đồng hồ làm từ vật liệu hấp dẫn này, tốt nhất bạn nên tìm đến nhiều phiên bản khác nhau và chọn mặt số chính xác mà bạn muốn. Đặc sắc và đậm tính kỹ thuật, câu chuyện hấp dẫn về thiên thạch rất có ý nghĩa đối với các nhà chế tác hoặc người chơi đồng hồ muốn tìm đến một vật phẩm đặc biệt và duy nhất.