Virgil Abloh và Mercedes-Benz – Cú chạm tay để biến mọi thứ thành vàng?
Vào đầu năm 2020, Mercedes-Benz đã công bố bản thảo một dự án hợp tác nghệ thuật mới mà họ đang thực hiện hợp tác cùng Virgil Abloh dự kiến ra mắt vào cuối năm nay.
Cảm hứng là các dòng SUV cổ điển đã bốn thập kỷ như G-Class, hay G-Wagen. Những cộng sự bao gồm Gorden Wagener, Giám đốc thiết kế của thương hiệu, và Virgil Abloh, nhà thiết kế, kiến trúc sư, doanh nhân, DJ, nghệ sĩ, giám đốc nghệ thuật của Louis Vuitton Menswear và CEO của nhãn hiệu thời trang riêng Off-White.
Sự hợp tác này ví như một “cuộc đảo chính” cho nhà sản xuất xe hơi. Kết quả sẽ được công bố vào mùa thu này, được gọi là Project Geländewagen (Geländewagen trong tiếng Đức có nghĩa là “xe địa hình”, cũng là nguồn gốc cho cái tên của G-Wagen).
Abloh là một trong những nhà thiết kế định đám nhất thế giới trong những năm gần đây. Từ nền tảng kỹ sư và kiến trúc sư, anh hoạt động trên nhiều lĩnh vực truyền thông, nhưng đặc biệt là với các thương hiệu, nơi sản phẩm tương tác với văn hóa đại chúng. Anh được mệnh danh là “người bẻ cong các ranh giới”, với biệt tài điều các đối tượng hoặc hình ảnh hiện có. Các nhãn hàng chỉ cần cung cấp cho anh các thông tin cốt lõi về thương hiệu, sản phẩm, đối tượng hoặc kiểu mẫu, và anh sẽ tái cấu trúc đồng thời thiết kế lại các câu chuyện của chúng, biến chúng thành “hợp thời” bằng cách đưa chúng vào bối cảnh mới – cả lịch sử và đương đại.
Đây không phải là sự thay đổi quá nhiều mà chính là sự tiếp tục và kế thừa các nét văn hóa đã xác định thế giới hậu hiện đại của chúng ta: chỉnh sửa và phối lại những gì đã xảy ra trước đó. Các thương hiệu như Nike, Evian, Ikea và Vitra yêu thích Abloh vì điều này, chưa kể đến khả năng thành thạo trong việc tiếp cận với thế hệ trẻ toàn cầu thông qua việc phát triển ngữ cảnh mới và diễn đạt lại chúng bằng ngôn ngữ biểu tượng cảm xúc, meme, từ viết tắt.
Đây là một thế hệ mặc dù thích sở hữu và dễ dàng sử dụng hàng hóa, nhưng ngày càng trở nên xa rời với khát vọng sở hữu tài sản lớn – chẳng hạn như ô tô. Vậy, Abloh có tiếp cận dự án thương hiệu ô tô này theo cách khác với các dự án kinh doanh trước đây, một đôi Nike Jordan hay một chiếc ghế Jean Prouvé cho Vitra chẳng hạn? “Nó cùng ngôn ngữ,” anh trả lời. “Tôi đang xem xét điều tương tự trên tất cả các đối tượng ngoài thời trang. Nếu bạn hỏi một người bình thường trên đường phố, họ nhận ra rằng thời trang chính là thiết kế một chiếc quần, áo sơ mi mới hoặc bất cứ thứ gì, nhưng họ không nghĩ về việc thiết kế tay nắm cửa, trừ khi nó bị hỏng. Họ không nghĩ về nguồn gốc của các đối tượng, và tôi muốn sử dụng sự nghiệp của mình như một cách để thế hệ trẻ đánh giá cao việc thiết kế với toàn bộ sức mạnh của nó – không chỉ là thời trang.”
Những bức ảnh mà chúng ta có được về mối hợp tác này cho thấy Mercedes-Benz G-Class đã được tái hiện như một tác phẩm nghệ thuật. Sự sang trọng được thể hiện một phần thông qua lớp hoàn thiện màu xám, được đánh nhám thành các mảng để làm nổi bật các lớp bên trong.
Do đó, điều khiến sự hợp tác đặc biệt này trở nên thú vị đối với Abloh là không có nhiều cơ hội để suy nghĩ lại về một sản phẩm đặc biệt duy nhất, cũng như để xác định chủ đề cốt lõi của thương hiệu Mercedes-Benz: “Tôi đã nói với Gorden khi chúng tôi gặp nhau lần đầu rằng tôi là một người rất cuồng nhiệt đồ vật hình hộp và ô tô hình hộp. Chỉ có một số ít xe như thế trên thị trường và đó là một phần lý do tại sao G-Wagen lại trở thành biểu tượng – ngôn ngữ thiết kế của nó đến từ một điểm khác biệt. Nhưng khi tôi bước vào phòng thiết kế của Mercedes-Benz, tôi đã bước vào toàn bộ phần lõi của thương hiệu”. Abloh nói: “[G-Class chỉ là] một chiếc xe trong số hàng trăm chiếc xe. Chủ đề đó, theo quan điểm của Wagener, là xa xỉ”. Anh nói: “Tôi không xem Mercedes-Benz chỉ đơn giản là một thương hiệu xe hơi. Tôi xem nó như một nhãn hiệu cao cấp quốc tế và mục tiêu của tôi là biến nó thành nhãn hiệu xa xỉ được yêu thích nhất. Do đó, tất nhiên, bạn phải đưa ra một định nghĩa mới về sự sang trọng và đó thực sự là những gì Virgil mang lại.”
Abloh nói thêm, “Đó là về việc tôi đến và hiểu được vũ trụ mà Gorden đang giám sát. Đó là sự hiểu biết về ý nghĩa của thương hiệu và cũng là nơi thương hiệu bắt đầu – bởi vì đối với tôi, bạn không thể bắt đầu thiết kế mà không biết lịch sử.” Khi đã thấm nhuần điều này, anh bắt đầu cố gắng đưa người xem đến bối cảnh lịch sử thông qua thiết kế: “Một thế hệ trước đã đắm chìm trong Mercedes-Benz, nhưng thế hệ trẻ ngày nay cần phải xem thương hiệu lịch sử hay những ý tưởng về sự sang trọng này có liên quan gì đến họ.“
Lịch sử của G-Class là một trong những chiếc xe địa hình mạnh mẽ, nhiều chức năng, ra mắt lần đầu tiên vào năm 1979, đồng thời xử lý tốt trên đường. Ban đầu được thiết kế để sử dụng cho cả dân dụng và công nghiệp, chiếc xe đã có một sự nghiệp quân sự lâu đời và nổi tiếng với nhiều lực lượng vũ trang, dần dần trở nên phổ biến như một phương tiện cá nhân sang trọng. Hình ảnh G-Class ngày nay là một cỗ máy hoàn toàn sang trọng và thị trường này là mối quan tâm lớn nhất của Wagener: “Tất nhiên đó là một sản phẩm xa xỉ, là dành cho thành thị. Không ai thực sự đi off-road với một chiếc xe 200.000 USD – ít nhất là hầu hết mọi người không làm như thế. Với một sản phẩm cao cấp, sẽ không phải cần nhiều chức năng, nó là về cảm giác đối với thương hiệu bạn đang bán. Và tất cả bắt đầu với hình dạng độc đáo mà không chiếc xe nào có được.”
G-Class nổi bật với kiểu dáng hình hộp, thực dụng mà Virgil Abloh đang nói đến, ngụ ý bảo vệ và an toàn. “Nó được nhiều khách hàng nữ ưa chuộng bởi vì: bạn ngồi trên cao, bạn cảm thấy được bảo vệ, bạn cảm thấy như không có gì có thể làm hại mình – và thiết kế thể hiện điều đó,” anh nói thêm.
Ấn tượng đầu tiên về Project Geländewagen của Abloh và Wagener là nó không liên quan nhiều đến nguồn gốc chức năng của chiếc xe hay sự sang trọng như người ta thường hiểu. Cả Abloh và Wagener đều là chủ sở hữu và lái xe G-Class lâu năm, cả hai đều sở hữu mẫu xe Mercedes-AMG G 63, vốn là một “quái thú” với động cơ V8 biturbo bốn lít. Abloh nói: “Về bản chất nó là một chiếc xe rất tốc độ.”
Thoạt nhìn, G-Class có thể gợi nhớ đến xe địa hình, quân sự và giống như một chiếc xe tải, nhưng khi bạn đạp vào chân ga, nó di chuyển nhanh hơn bạn tưởng tượng. Vì vậy, khía cạnh nổi bật nhất trong thiết kế của họ là nó gợi lên tốc độ, sức mạnh và đường đua: chiếc xe thấp và bề ngang được mở rộng để chứa lốp xe đua lớn êm ái. Tất cả các cửa sổ, ngoại trừ kính chắn gió, đã được gỡ bỏ và thay thế bằng vật liệu lưới. Bên trong được lược bỏ đáng kể, hầu như tất cả các tiện nghi, tấm ốp và đệm đã được loại bỏ. Có một khung bên trong của các thanh cuộn lộ ra ngoài được sơn màu xanh nhạt; một vô lăng đua xe siêu xe Mercedes-AMG One; ghế đua dòng DTM và dây đai an toàn đua; và một bảng điều khiển tinh giản.
“Nó đối lập với cách diễn giải sáo rỗng của dòng G về một chiếc SUV” Wagener nói. “Đây là một chiếc xe địa hình – về cơ bản là một chiếc xe đua.” Nhưng bởi vì đây là một dự án nghệ thuật, không phải là một nguyên mẫu hoạt động, không có động cơ bên trong hoặc các bổ sung đổi mới về mặt công nghệ để tăng thêm tốc độ. Bản chất của G-Class vẫn tồn tại, tất nhiên vẫn bao gồm hình dạng vát nhọn đặc trưng và bánh xe dự phòng được gắn ở phía sau.
Chọn cách khơi gợi tốc độ và sức mạnh, Virgil Abloh và Gorden Wagener đã mang những nét đặc trưng của xe đua vào lớp vỏ SUV hình hộp của G-Class, bao gồm cả dây đai an toàn nguyên bản của dòng DTM
Dấu hiệu quan trọng của Abloh về sự sang trọng cho chiếc xe nằm ở lớp sơn ngoại thất màu xám đã được chà nhám cẩn thận từng mảng để lộ ra nhiều lớp bên dưới. Ông giải thích: “Đó là việc lấy ý tưởng xa xỉ của thế giới cũ, ý tưởng hoàn thiện bằng tay và để bề mặt thể hiện những tàn tích – một bàn tay đã chạm vào nó,” ông giải thích. “Khi bạn nhìn thấy một đồ vật được làm thủ công hoặc do con người tạo ra, bạn có thể kết nối với nó theo một cách khác để xem nó đã được gia công hoàn thiện hay chưa. Vì vậy, chúng tôi đã chơi với khái niệm đó và những gì bạn thấy là các lớp bị loại bỏ. Đó không chỉ là một màu sắc, mà đó là một kỹ thuật hoàn thiện mà chúng tôi đã phát triển và tôi rất tự hào.” Thông qua đó, ông cũng ám chỉ một cách độc đáo rằng những chiếc xe G-Class chủ yếu được lắp ráp thủ công tại một nhà máy ở Áo.
Dự án Geländewagen đã diễn ra vào một thời điểm đặc biệt trên toàn cầu, trong bối cảnh tình trạng khẩn cấp về khí hậu, đại dịch, suy thoái và các cuộc nổi dậy về quyền con người, bạn có thể dễ dàng kể đến một vài sự kiện đang diễn ra. Vậy điều này đã ảnh hưởng đến hai nhà thiết kế như thế nào? Có phải cả hai cảm thấy cần phải diễn giải lại quan điểm của họ hoặc cần can thiệp vào hệ thống mà thế giới sản phẩm của họ được tạo ra không? Cả hai nhà thiết kế đều dừng lại một lúc trước khi trả lời – có thể đây không phải là một câu hỏi đáng mong đợi khi nói về một dự án xe hơi nghệ thuật, nhưng những lúc bất ngờ lại mang đến những cuộc trò chuyện bất ngờ. Wagener nói: “Thế giới không giống như trước đây, nhưng với tư cách là những nhà thiết kế, chúng tôi có một cách tiếp cận lâu dài. Tất nhiên, văn hóa luôn phản ánh về thiết kế và chúng tôi sẽ xem cách chúng tôi diễn giải về điều đó, nhưng nói chung, ít nhất là trong công việc của tôi, không có quá nhiều ảnh hưởng.”
Abloh nói: “Câu hỏi bạn đang hỏi rộng hơn chỉ là thiết kế. Nó ở mọi lĩnh vực và nhân loại nói chung, từ truyền thông, thời trang đến thực phẩm. Đó là về cách chúng ta là con người quan hệ với nhau và chăm sóc lẫn nhau. Khi tương lai tiếp tục, tham vọng của tôi là tạo nên lịch sử theo cách nó sẽ tự sửa đổi. Không có gì bí mật khi số lượng nhà thiết kế Da màu là không nhiều ngày nay, vậy tương lai sẽ thay đổi như thế nào? Tôi thích để công việc tự nói lên điều đó và tôi cũng đưa ra những sáng kiến để mở ra cánh cửa đảm bảo rằng mọi người có thể theo bước chân tôi. Dự án này là một cách. Tôi là một đứa trẻ của những người nhập cư châu Phi đến Chicago, và thông qua công việc của tôi cũng như thông qua di sản của các chương trình mà tôi đang xây dựng, tôi sẽ đảm bảo rằng những đứa trẻ khác như tôi có thể tiếp tục.”