Từ LUXUO Singapore – cây bút Jonathan Hồ, và từ Việt Nam – hai cây bút Hải Yến và Jason Đặng, sau những ngày tại triển lãm Nghệ thuật đồng hồ Patek Philippe 2019 đã cảm thấy trân trọng hơn những giá trị mới mẻ từ các tác phẩm thủ công mỹ nghệ hiếm có được tạo ra bởi các sản xuất đến từ Geneva. Họ chia sẻ những điều học được từ sự triển lãm lớn nhất Châu Á (và thế giới) của Patek Philippe. 

Triển lãm Patek Philippe Watch Art Grand đang diễn ra tại Marina Bay Sands. Có thể nói, sau khi viết về đồng hồ suốt gần hai thập kỷ, ít ai sẽ nghĩ rằng còn điều gì có thể làm một nhà báo kỳ cựu bất ngờ. Bên cạnh đó, tôi cũng từng đến thăm xưởng sản xuất của Patek Philippe gần một năm trước đây, chắc cũng sẽ chẳng còn gì để học. Tôi thực sự sai lầm!

Trải rộng trên diện tích 1.800 m², đây là triển lãm lần thứ 5 của Patek Philippe. Với việc tái tạo Phòng Napoleon và việc thay đổi cảnh vật Geneva ngày và đêm bên ngoài khung “cửa sổ”, LUXUO và WOW được sắp xếp một buổi gặp gỡ độc quyền  với nghệ nhân đổ men sứ cực kỳ nổi tiếng, bà Anita Porchet (phần 1) và Philip Barat, Lãnh đạo cao cấp bộ phận Phát triển đồng hồ của Patek Philippe (phần 2), để hiểu đầy đủ hơn những gì đã làm cho các cỗ máy thời gian đến từ nhà sản xuất Geneva này trở thành những tạo phẩm xuất sắc nhất thế giới.

Phần 1: Những điều tôi học được từ cuộc trao đổi với bà Anita Porchet tại triển lãm Patek Philippe Watch Art Grand

“Ngọn lửa là thử nghiệm tối thượng. Tôi luôn cố gắng tìm ra giải pháp cho mọi vấn đề nhưng không phải lúc nào cũng thành công.”

– Anita Porchet

Rất ít người biết điều này, nhưng đổ men là một ngành nghệ thuật thủ công rất hiếm. Thật vậy, nó chưa được giảng dạy chính thức ở Thụy sĩ kể từ khi cuộc khủng hoảng đồng hồ Quartz chấm dứt. Điều này có nghĩa rằng bà Anita Porchet, một trong những nghệ nhân đổ men được kính trọng nhất của Thụy sĩ, có lẽ là một trong số ít người cuối cùng nhận học viên thực tập để giảng dạy, trong khi đó những hãng khác như Richemont, Swatch và Chopard đã bắt đầu đầu tư vào việc tạo ra một hệ thống bài bản. Vẫn còn quá sớm để nói rằng các kỹ năng nãy sẽ tiếp tục tồn tại hay không.

Bà Anita Porchet bắt đầu tạo nên những chiếc đồng hồ tráng men đầu tiên cho Patek Philippe vào giữa những năm 1990. Với hơn 30 năm kinh nghiệm, bà đã tạo ra các tác phẩm nghệ thuật thu nhỏ cho tất cả các nhà đồng hồ danh tiếng bao gồm Vacheron Constantin, Hermès, Piaget, Fabergé và nhiều tên tuổi khác.

Từng giành chiến thắng giải Gaïa 2015 (một giải thưởng được ví như Nobel của ngành công nghiệp đồng hồ), lý do để một nghệ nhân như bà Porchet trở nên thực sự hiếm có chỉnh là bề rộng lẫn chiều sâu của kiến thức tráng men. Một trong những yêu cầu đó là kiến thức về nhiều bộ môn nghệ thuật, bao gồm cloisonné, champlevé, grisaille, pailloné, Limoges, và vẽ tranh thu nhỏ. Các kỹ năng và kiến thức này đã khiến bà Porchet thực sự khác biệt trong phòng triển lãm Grand Exhibition Rare Handicrafts.

Mất bao lâu để hoàn thành một mặt số đồng hồ?

Ba tháng. Sáu đến tám giờ một ngày xen kẽ những giờ nghỉ để thư giãn cho mắt. Có thể mất đến một năm để hoàn thành một mặt số với họa tiết trang trí phức tạp.

Theo tôi biết, màu sắc thực tế trước và sau khi nung là rất khác nhau. Làm thế nào bà có thể chắc chắn về màu sắc sau khi nung?

Đây là một phần trong số các khó khăn của tôi. Nó liên quan đến rất nhiều thử nghiệm. Một số màu sắc sẽ quen thuộc do kinh nghiệm và tôi đã dùng nó nhiều lần. Bạn sẽ chỉ khám phá ra các vấn đề với một số màu ít được dùng sau khi bản năng cho bạn biết điều gì có vẻ sai khi đang tiến hành công việc.

Màu sắc như đỏ, cam và hồng là khó khăn nhất, do đó bạn có thể tưởng tượng mức độ khó khăn trong việc tái tạo hình ảnh hoa lan trong chất men. Màu xanh lục và xanh dương là dễ nhất bởi vì chúng ổn định hơn. Các màu còn lại khó kiểm soát hơn. Nhưng sau khi được nung, màu sắc sẽ giữ mãi như thế.

Nghe có vẻ như nó là môn nghệ thuật hơn so là khoa học…

Một vài giây quá lâu trong lò có thể làm hỏng cả tháng làm việc với chất men và đôi lúc lý do không phải đến từ men. Đôi khi các tạp chất không thể phát hiện trong kính gây bong bóng hoặc đổi màu. Có khi, lý do có thể là kim loại của các mặt số. Và hiếm hơn, màu sắc và độ nhớt của chất men lỏng chính là một yếu tố. Ngọn lửa là thử nghiệm tối thượng. Tôi luôn cố gắng tìm ra giải pháp cho mọi vấn đề nhưng không phải lúc nào cũng thành công.

Bà đã giành giải thưởng Gaia năm 2015. Tại sao bà lại được coi là nghệ nhân tráng men có tay nghề cao nhất trong ngành công nghiệp?

Tôi không nghĩ rằng kỹ thuật của tôi khác biệt nhiều với các nghệ nhân khác, nhưng tôi sẽ không muốn chia sẻ chúng với bất kỳ ai, vì sẽ chẳng còn là bí mật nữa (cười).

Bà đã từng luôn muốn trở thành một nghệ nhân tráng men?

Tôi bắt đầu ở tuổi 12. Bố của tôi là một nghệ nhân tráng men, ông đã đưa tôi đến với nghề này.

Triển lãm Patek Philippe Watch Art Grand sẽ kết thúc vào Chủ nhật ngày 13/10/2019

Địa chỉ: SandsTheatre, Marina Bay Sands, 10 Bayfront Ave, Singapore

Giờ mở cửa: Thứ hai đến chủ nhật 10:00 am – 07:00 pm

Vào cửa tự do