Trong một bước tiến mới đầy tham vọng hướng tới kỷ nguyên sống ngoài Trái Đất, công ty công nghệ GMV của Tây Ban Nha vừa chính thức giới thiệu LUPIN – hệ thống định vị vệ tinh dành riêng cho Mặt Trăng, được ví như “GPS cho Mặt Trăng”.

Khi nhắc đến tham vọng không gian, cái tên Elon Musk và dự án SpaceX thường là điều đầu tiên xuất hiện trong tâm trí. Tuy nhiên, vị tỷ phú công nghệ này không phải người duy nhất nuôi mộng đưa con người ra khỏi Trái Đất. Nhiều tập đoàn công nghệ lớn trên toàn cầu – từ Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos đến chương trình Artemis của NASA phối hợp với ESA – đều đang tích cực đầu tư vào hành trình khám phá Mặt Trăng, sao Hỏa và xa hơn nữa. Mới đây nhất, công ty công nghệ GMV với 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực khám phá vũ trụ của Tây Ban Nha cũng chính thức gia nhập “cuộc đua Mặt Trăng” với dự án LUPIN – một hệ thống định vị tiên tiến được ví như GPS dành riêng cho vệ tinh tự nhiên của Trái Đất.

LUPIN là một phần của chương trình do Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) tài trợ, nhằm phát triển công nghệ định vị, dẫn đường và đo thời gian (PNT – Positioning, Navigation and Timing) trong bối cảnh thế giới đang khởi động làn sóng thăm dò và định cư Mặt Trăng lần thứ hai. Dự an hướng tới mục tiêu hỗ trợ điều hướng chính xác cho các sứ mệnh đổ bộ, khai thác và sinh sống lâu dài trên bề mặt Mặt Trăng.

Xem thêm: Elon Musk cam kết đưa tàu Starship lên Sao Hỏa vào cuối năm 2026

LUPIN – giải pháp định vị tiên phong cho kỷ nguyên vũ trụ

LUPIN (viết tắt của Lunar Pathfinder Intelligent Navigation) là một phần của chiến lược phát triển công nghệ định vị – dẫn đường – đo thời gian (PNT) phục vụ các sứ mệnh không gian thế hệ mới. Khác với Trái Đất – nơi hệ thống GPS đã quá phổ biến – việc xác định vị trí trên Mặt Trăng vẫn gặp vô vàn rào cản do thiếu hạ tầng vệ tinh chuyên dụng.

LUPIN được thiết kế để giải quyết vấn đề này. Thay vì triển khai mạng lưới vệ tinh mới quanh Mặt Trăng, hệ thống tận dụng tín hiệu từ các vệ tinh hiện có, kết hợp dữ liệu địa hình và thuật toán định vị tiên tiến để cung cấp thông tin vị trí theo thời gian thực cho robot tự hành và phi hành gia.

“Đây là những tín hiệu vệ tinh tương tự GPS trên Trái Đất, nhưng lần này chúng đến từ quỹ đạo Mặt Trăng”, ông Steven Kay – Giám đốc dự án tại GMV – giải thích.

Một xe tự hành trên mặt trăng của công ty công nghệ đa quốc gia Tây Ban Nha GMV di chuyển trên cát trong buổi giới thiệu dự án LUPIN tại Lajares, trên đảo Fuerteventura, Tây Ban Nha vào ngày 8/5/2025. Ảnh: REUTERS/Borja Suarez

Một trong những điểm đột phá của LUPIN là khả năng hoạt động tại những vùng chiến lược khó tiếp cận như cực Nam Mặt Trăng, nơi có tiềm năng xây dựng căn cứ lâu dài nhờ trữ lượng băng nước, hoặc nhưng mặt khuất (far side) là những vùng không có tầm nhìn trực tiếp với Trái Đất, thường gặp khó khăn trong truyền thông.

Hiện nay, các sứ mệnh Mặt Trăng vẫn phụ thuộc vào việc truyền dữ liệu về Trái Đất để tính toán vị trí – quy trình tốn thời gian và dễ sai số. LUPIN khắc phục điều đó bằng cách cung cấp khả năng điều hướng tại chỗ, nhanh chóng và chính xác hơn. Điều này mở ra cơ hội cho các thiết bị thăm dò hoạt động hiệu quả và tự chủ hơn trong các môi trường khắc nghiệt.

Từ thử nghiệm địa hình đến chiến lược đa hành tinh

Trước khi ra mắt, nguyên mẫu LUPIN đã được thử nghiệm tại đảo Fuerteventura (Tây Ban Nha) – khu vực có địa hình tương đồng với Mặt Trăng. Đây là bước kiểm nghiệm thực tế quan trọng nhằm đánh giá hiệu suất hoạt động của hệ thống trong điều kiện khắc nghiệt.

Đội ngũ của GMV tại khu vực thử nghiệm

Theo bà Mariella Graziano – Giám đốc chiến lược của GMV – chia sẻ: “Chúng tôi muốn các thiết bị thăm dò có thể lập bản đồ bề mặt Mặt Trăng một cách nhanh chóng và an toàn, để trong vài năm tới, con người có thể quay trở lại, làm việc và xây dựng các căn cứ thường trực.”

LUPIN không chỉ là một bước tiến công nghệ, mà còn là một phần trong chiến lược dài hạn của châu Âu nhằm củng cố vị thế trong cuộc đua không gian toàn cầu. Việc triển khai thành công hệ thống này sẽ không chỉ hỗ trợ hoạt động trên Mặt Trăng, mà còn tạo tiền đề phát triển các hệ thống định vị cho các thiên thể khác như sao Hỏa.

Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) đang phối hợp chặt chẽ với NASA để đảm bảo sự tương thích hệ thống định vị giữa các quốc gia – qua đó hỗ trợ các sứ mệnh hợp tác quốc tế trong tương lai. Giống như cách GPS đã thay đổi cách con người định vị và di chuyển trên Trái Đất, LUPIN và các hệ thống kế nhiệm có thể tạo nên một “Google Maps liên hành tinh” trong tương lai không xa.

—

Nguồn tham khảo: Reuters