Nhà Thái Bình mang tinh thần kiến ​​trúc nông thôn đương đại nhưng vẫn giữ được những không gian và văn hóa truyền thống.

Dự án tọa lạc tại vùng quê giáp ranh với thành phố Thái Bình. Phần lớn dân cư ở đây làm nông nghiệp và trồng lúa. Hiện nay, kiến trúc ở làng chủ yếu là nhà 1 đến 2 tầng, còn lại rất ít nhà 1 tầng kiểu truyền thống với mái dốc.

Nhà Thái Bình Ngôi là nơi ông bà ở và mỗi cuối tuần có cháu nội về thăm. Ông bà đang canh tác khu đất theo mô hình nông nghiệp tự cung tự cấp gồm vườn rau ăn quả, ao cá, trang trại nuôi gà và kết hợp trồng lúa. Vì thế, phương án thiết kế xoay quanh tiêu chí quan trọng nhất là phù hợp với lối sống và thói quen sinh hoạt hàng ngày của họ. Các tiêu chí khác là thông gió tự nhiên, chiếu sáng tốt, giảm tiêu thụ năng lượng, tận dụng và tái sử dụng nước mưa cho sinh hoạt. Lợi thế về vị trí của ngôi nhà là có 3 mặt thoáng hướng vườn, ao rộng và đón gió Nam tốt. Mặt chính nhà quay về hướng Tây.

Với tinh thần thiết kế mang đến sự gần gũi, thân thuộc cho những người lớn tuổi, đội ngũ kiến ​​trúc sư của Chu Ngoc Anh Architects đã chọn hình khối và ngôn ngữ của ngôi nhà theo hơi hướng nhà truyền thống Bắc Bộ nhưng pha chút hiện đại. Dãy nhà màu trắng chủ đạo nằm cùng vị trí với ngôi nhà cũ (ngôi nhà đã xuống cấp theo năm tháng). Khối gạch đỏ độc đáo với khả năng xoay dọc. Bằng cách áp dụng phép quay khối ở mặt chính, ngôi nhà đón được gió, tầm nhìn ra vườn và ao được tăng lên. Điều này cũng tạo ra ấn tượng về sự tương phản của hình khối và vật liệu kiến ​​trúc giữa hai khối nhà.

Hầu hết người dân ở nông thôn đều phải gieo trồng, thu hoạch và phơi lúa, do đó sân rộng rãi là một nét đặc trưng không thể thiếu. Sân phơi lúa được chuyển thành sân chơi cho lũ trẻ hoặc nơi tụ tập ăn mừng, luộc bánh chưng trong những ngày Tết. Đây là không gian gắn kết con người với thiên nhiên, gia đình với làng xã, cộng đồng địa phương.

Do mặt tiền của ngôi nhà gần hướng Tây nên đội ngũ kiến ​​trúc sư đã bố trí phần hiên đóng vai trò là không gian đệm chuyển tiếp giữa bên trong và ngoài nhà, đồng thời là không gian giảm nhiệt cho phòng khách. Việc sử dụng “rèm cây” để cản nắng và bức xạ giúp điều hòa nhiệt độ tốt hơn mà vẫn đảm bảo thông thoáng, tầm nhìn và cũng làm dịu không gian kiến ​​trúc, giúp con người gắn kết với thiên nhiên. Với nhu cầu liên kết ngôi nhà với hiên và sân rộng mà vẫn đảm bảo tầm nhìn rộng, KTS đã sử dụng hệ thống cửa gỗ mở và quay, mô phỏng hình ảnh cửa bức bàn truyền thống với khả năng mở tối đa cho tất cả các cửa.

Cửa có ray gỗ dọc giúp điều hòa ánh sáng và giảm bớt ánh nắng vào phòng khách. Hệ thống cửa đóng mở dễ dàng thay đổi trạng thái, kết nối dễ dàng hơn với hiên nhà và tạo mảng vật liệu chắc chắn cho mặt tiền chính. Khối gạch đỏ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ tia nắng mặt trời, vì vậy, cần tăng cường chống nóng bằng cách sử dụng gạch hai lớp (110mm). Giữa 2 lớp gạch là khe hở rộng 50mm giúp không khí lưu thông làm chậm quá trình truyền nhiệt. Bên ngoài tường được ốp thêm một lớp gạch đặc màu đỏ giúp chống ẩm mốc, chống nóng và tăng độ bền cho tường.

Dự án có chung bố cục như kiểu nhà truyền thống ở Bắc Bộ (nhà 3 gian, 2 chái), trục chính được bố trí từ sân qua hiên vào phòng khách rồi đến khu thờ tự. Trục công năng phụ nằm bên cạnh làm “cánh” gồm phòng ăn, bếp, phòng ngủ chính, vệ sinh, đảm bảo lối đi ra sân vườn thuận tiện mà không ảnh hưởng đến các không gian khác. Lối đi riêng cho ông bà có mái che, được đặt bên hông nhà.

Để tăng sự kết nối và tương tác giữa các thành viên trong gia đình, khu vực bếp và nhóm cây xanh được đưa vào trung tâm của trục chức năng phụ. Việc kết hợp nhà bếp vào giếng trời cũng tạo ra sự kết nối theo chiều dọc với 2 phòng ngủ ở tầng trên.

Tầng 2 là nơi đặt phòng ngủ của 2 cậu con trai đến chơi mỗi cuối tuần và phòng chơi bóng bàn của cả gia đình. KTS đã tận dụng không gian mái dốc để làm một căn phòng áp mái nhỏ, thích hợp làm phòng ngủ và hoặc khu vui chơi cho trẻ nhỏ. Phòng ngủ nhỏ này nằm trong phòng ngủ của bố mẹ nên bố mẹ rất dễ quản lý và tương tác với con cái.

Mái ngói có độ dốc lớn nên dễ thu nước mưa để tái sử dụng. Nước mưa được thu vào bể chứa và một phần dùng để tắm giặt, phần còn lại dùng để tưới vườn.

Ảnh: Hoang Le