Giải thưởng kiến trúc danh giá Pritzker năm nay thuộc về hai người phụ nữ tài hoa đến từ Ireland: Yvonne Farrell và Shelley McNamara.

Yvonne Farrell (trái) và Shelley McNamara.

Mới đây, Tom Pritzker – Chủ tịch Quỹ The Hyatt Foundation (công ty tài trợ cho giải thưởng kiến trúc danh dự nhất thế giới) – vừa xướng tên hai kiến trúc sư chiến thắng trong Giải thưởng kiến trúc sư danh giá Pritzker 2020, đó chính là Yvonne Farrell và Shelley McNamara.

Yvonne Farrell xúc động chia sẻ: “Kiến trúc được mệnh danh là một trong những hoạt động văn hóa quan trọng và phức tạp nhất hành tinh. Để trở thành một kiến trúc sư, đó là đặc quyền cực kỳ lớn. Và việc giành giải thưởng Pritzker năm nay là chứng thực tuyệt vời cho niềm tin tuyệt đối của chúng tôi vào kiến trúc. Cảm ơn ban tổ chức vì vinh dự to lớn này!”

Toà nhà Town House, trường Đại học Kingston.

Là kiến trúc sư và nhà giáo dục từ những năm 1970, Farrell và McNamara đã tạo ra những không gian vừa tôn trọng cái mới vừa tôn vinh giá trị lịch sử, đồng thời thể hiện bản năng làm chủ môi trường đô thị và xây dựng thủ công.

Nhờ khối óc tài hoa và bàn tay khéo léo, họ đã cân bằng tối đa giữa sức mạnh và tinh tế, bối cảnh nguyên sơ và sáng tạo mới mẻ, từ đó tạo nên những tác phẩm ảnh hưởng mang tiếng nói riêng và không bao giờ lặp lại khuôn mẫu gò bó hay chán chường.

Học viện Urban của Ireland,

Nổi tiếng với sự chính trực trong cách tiếp cận công trình xây dựng, cũng như cách tiếp cận thực hành, niềm tin vào đối tác, tính hào phóng với đồng nghiệp, đặc biệt là bằng chứng trong các sự kiện như Venice Biennale 2018 đã thể hiện cam kết không ngừng của hai nữ kiến trúc sư về việc tạo ra những tác phẩm xuất sắc và có trách nhiệm với môi trường; Farrell và McNamara hoàn toàn xứng đáng với Giải thưởng Kiến trúc Pritzker năm 2020.

Ban giám khảo năm nay mô tả Farrell và McNamara như những người tiên phong trong lĩnh vực truyền thống vốn do nam giới thống trị, từ đó khuyến khích thế hệ hiện tại và tương lai kiên trì trên con đường chuyên nghiệp.

“Trong bối cảnh thực hiễn hôm nay, khi giá trị đạo đức gần như gặp thử thách mỗi ngày, chúng ta thường phải vật lộn trong việc tìm kiếm những không gian để có thể thực hành chủ nghĩa nhân văn, thủ công, kết nối văn hóa với từng địa điểm và bối cảnh mà ta làm việc. Do đó, đây là diễm phúc lớn cho chúng tôi khi được công nhận quốc tế, đồng thời nhấn mạnh một lần nữa tham vọng và tầm nhìn của các khách hàng đã ủy thác cho chúng tôi và cho phép chúng tôi biến những công trình ước mơ thành hiện thực.” – McNamara.

UTEC Lima giành giải thưởng RIBA International Prize.

Ireland chính là quê hương của hai nữ kiến trúc sư, một hòn đảo đầy những ngọn núi và vách đá hùng vĩ, cùng với đó là khí hậu luôn biến đổi hình thành nên tính sáng tạo và linh hoạt cho con người. Các tòa nhà mà họ xây dựng lên vừa mang vẻ đẹp thịnh vượng mà khiêm tốn, với giá trị cốt lõi luôn là sự bền vững và đáp ứng nhu cầu địa phương.

Trong đó, khuôn viên đại học UTEC Lima (Lima, Peru 2015) nằm ở địa hình đầy thách thức với đường cao tốc chìm trong khe núi ở một bên và khu dân cư phía bên kia. Kết quả là, với phép hô biến diệu kỳ của Farrell và McNamara, một tòa nhà thẳng đứng xếp tầng xuất hiện hiên ngang và kiêu hãnh giữa bầu trời, đáp ứng cả về nhu cầu địa điểm và khí hậu. Những không gian mở của công trình có dụng ý đón những cơn gió mát lành từ đại dương và giảm thiểu nhu cầu điều hòa không khí. Việc lựa chọn đá vôi địa phương trong các tấm dày cũng cung cấp sức mạnh vật lý cho tòa nhà. Cửa sổ lõm hoặc nhô ra với mặt tiền giúp lưu thông không khí trong lành khắp công trình xây dựng.

Đại học Luigi Bocconi ở Milan được xếp vào danh sách Tòa nhà Thế giới năm 2008.

Farrell và McNamara luôn chú trọng những cuộc đối thoại giữa bên trong và bên ngoài, được chứng minh bằng sự hòa trộn giữa không gian công cộng và riêng tư cũng như tính toàn vẹn của chất liệu. Những gì mà họ nỗ lực thực hiện thể hiện nhận thức các cấp độ công dân khác nhau và cố gắng tìm kiếm một phong cách kiến trúc liên quan đến sự chồng chéo, nâng cao mối quan hệ con người với con người.

Chẳng hạn, trường đại học Luigi Bocconi (Milan, Ý 2008) có tính thúc đẩy cộng đồng giữa thành viên trường và thành phố sôi động vượt ra ngoài khuôn viên thẳng đứng, thông qua không gian công cộng ở tầng trệt, tiếp nối trong nhà và tán cây nổi trên mặt đất, thu hút người qua đường. Trong khi đó, Đại học Toulouse 1 Capitole (Toulouse, Pháp 2019) nổi bật với các trụ gạch, đường dốc và sân trong, đóng vai trò như phép ẩn dụ về một thành phố của những cây cầu, bức tường và tháp đá.

Campus UTEC Lima.

Mối quan hệ hợp tác giữa Yvonne Farrell và Shelley McNamara thể hiện sự kết nối bình đẳng, góp phần tạo ra sức mạnh đáng kinh ngạc trên khối kiến trúc diệu kỳ mà họ đã dựng lên. Cùng nhau, họ đã giải quyết những mâu thuẫn trong nhu cầu của con người và đảm bảo sự hài hòa về mặt thiên nhiên. Như McNamara chia sẻ, kiến trúc là khuôn khổ thiết yếu trong cuộc sống của con người. Nó neo vào tâm trí chúng ta và kết nối chúng ta theo cách mà không một môn học không gian nào có thể thực hiện.

Cặp đôi đồng sáng lập Grafton Architects vào năm 1978 tại Dublin. Hơn 40 năm qua, họ đã hoàn thành xuất sắc nhiều dự án tại Ireland, Vương quốc Anh, Pháp, Ý và Peru. Farrell và McNamara là người đoạt Giải thưởng Pritzker thứ 47 và 48, đồng thời là hai người nhận giải đầu tiên đến từ Ireland.

(Theo pritzkerprize)