Art Toys (Đồ chơi nghệ thuật) đến từ đâu? Vì sao thú chơi vẫn còn khá mới mẻ trong thập niên trước giờ đây đã trở nên sôi nổi, minh bạch và thu hút giới mê sưu tầm, đặt biệc là Millennials và Gen Z?

Yoshitomo Nara, Sleepless Night (Sitting), 2007.

Nhiều đồ chơi quy mô lớn của các nghệ sĩ như KAWS được bán với giá hàng ngàn USD, tuy nhiên, nhờ đa dạng kích cỡ và phiên bản khiến thể loại trở thành danh mục hoàn hảo cho những nhà sưu tập mới.

Phong trào đồ chơi nghệ thuật châu Á đến từ đâu?

Jeremyville, Birds of the Apocalypse, 2016.

Phong trào sưu tập đồ chơi nghệ thuật khởi đầu ở Hong Kong và Nhật Bản vào những năm 1990 với những bức tượng nhỏ bằng nhựa, trước khi các nghệ sĩ như KAWS, Michael Lau và Paul Budnitz (nhà sáng lập Kid Robot) nắm bắt xu hướng này vào đầu những năm 2000. Cũng trong giai đoạn ấy, một số nhà đấu giá lớn trên thế giới mới bắt đầu để mắt đến thể loại nghệ thuật này.

Danielle So, trưởng bộ phận bán hàng tại Phillips Hong Kong, cho biết: “Trước đây, khi giới thiệu thuật ngữ đồ chơi sưu tập, chúng tôi ngay lập tức nghĩ đến những đồ vật nhỏ làm từ nhựa vinyl, lấy cảm hứng từ văn hóa đại chúng. Tuy nhiên, từ 5 đến 10 năm nay, các nghệ sĩ không chỉ sáng tạo với chất liệu nhựa vinyl mà còn bùng nổ và tạo ra những tác phẩm nghệ thuật bằng đồng hoặc gốm.”

Chuyên gia nghệ thuật đường phố (street art) Roger Gastman cũng lưu ý rằng danh mục này đã mở rộng sang các tác phẩm phong cách sống (lifestyle objects). Giờ đây, đồ chơi nghệ thuật đã trở nên phổ biến. Họ đang bán những đồ vật gia dụng có chức năng: một chiếc bình, chiếc đĩa bay… theo nghĩa nào đó, chúng đều là tác phẩm nghệ thuật đáng kinh ngạc.

Nhập môn sưu tầm: Lựa chọn kích thước vừa vặn trước 

Jeremyville, Streets of Jeremyville, 2020.

Mặc dù nhiều nhà sưu tập vẫn giữ quan điểm lớn hơn sẽ tốt hơn, tuy nhiên, khi nói đến đồ chơi, nhu cầu thưởng thức tác phẩm luôn đi trước kích thước. Những nhà sưu tập mới thường cảm thấy thoải mái hơn khi bắt đầu với những tác phẩm có kích thước vừa vặn.

Kích thước phổ biến của đồ chơi sưu tập thường khoảng 20 cm, nhưng cũng có thể dao động từ con số nhỏ như 9 cm (thường có giá từ 10 đến 15 USD) đến kích thước cao 1,2 mét như tác phẩm Companions của KAWS với giá lên đến 50.000 USD. Và trong các danh mục này, kích thước phiên bản có thể từ độc nhất đến không giới hạn.

Ronnie Pirovino, người bắt đầu bộ sưu tập cá nhân của mình với đồ chơi KAWS trước khi chuyển sang các nghệ sĩ như Antony Gormley, cho biết mức giá hợp lý giúp việc “nhập môn” vào thú chơi này trở nên thuận lợi hơn, nhờ đó, giúp việc sưu tập nghệ thuật diễn ra nghiêm túc hơn.

Nghiên cứu, tìm hiểu trước khi sưu tầm

Yoshitomo Nara 123 Drumming Girls, 2020 Lougher Contemporary £1,000 – 2,500

Ở thị trường thứ cấp, Pirovino khuyên giới sưu tập nên nghiên cứu trên các nền tảng trực tuyến như eBay và StockX. eBay luôn là cái tên nổi bật trong các giao dịch trên thị trường, nơi bạn có thể phát triển phương pháp nghiên cứu hay phân tích. StockX có giá trần giá sàn rõ ràng.

Pirovino cũng khuyến khích người chơi nên theo dõi các diễn đàn và ấn phẩm trực tuyến như Hypebeast và Highsnobiety để cập nhật những đợt giảm giá mới nhất.

Phương tiện truyền thông cũng có thể là một công cụ hữu ích cho những nhà sưu tập tiềm năng. Trên Instagram và WeChat, bạn có thể thu thập không ít mẹo từ các nhà sưu tập dày dạn kinh nghiệm, khám phá nghệ sĩ mới và mua tác phẩm nghệ thuật.

Xác thực đồ chơi, làm bạn với nghệ sỹ nổi tiếng 

Jeremyville, Raymundo, 2016.

Theo nhà cố vấn nghệ thuật Sebastien Laboureau, nếu muốn một bộ sưu tập giá trị, bạn phải “đồng hành” với một nghệ sĩ nổi tiếng và các đối tượng tác phẩm được ký tên trong một ấn bản phải được đánh số và xác thực rõ ràng.

Tuy nhiên, xác thực đồ chơi nghệ thuật khó hơn hầu hết các loại khác do nghệ sĩ phát hành tác phẩm theo nhiều kênh. Đôi khi, các phòng trưng bày truyền thống đứng ra đại diện cho các nghệ sĩ, nhưng đồng thời, bản thân các nghệ sĩ cũng phát hành các ấn bản thông qua nền tảng cá nhân, hợp tác với thương hiệu hay lễ hội lớn như ComplexCon. Hầu hết các nhà đấu giá lớn đều liên hệ chặt chẽ với đại diện của nghệ sĩ để thanh lý các tác phẩm trước khi đưa ra thị trường. Vì vậy, nếu nhà sưu tập đang bắt đầu trong lĩnh vực này, họ nên đi theo con đường đấu giá. Trong đó, tìm kiếm các nguồn đáng tin cậy và dựa trên nền tảng kiến thức vững chắc là rất quan trọng.

Với những nhà sưu tập đang tìm kiếm cơ hội ở thị trường thứ cấp, Pirovino khuyên họ nên mua sắm tại các cửa hàng như StockX và Toy Tokyo. Cả hai đều có danh tiếng trong việc xác thực. Còn nếu muốn mua từ một cá nhân ít danh tiếng, hãy liên hệ với một chuyên gia để xác thực sản phẩm hoặc tham khảo ý kiến từ các trang mạng xã hội có chức năng chống lại hàng giả, chẳng hạn như tài khoản @fakeawsbusta trên Instagram.

Hãy sưu tập vì yêu thích và giải trí, thay vì đầu tư

KAWS Star Wars Companions (set of three), 2007 Lougher Contemporary £15,000 – 20,000

Đồ chơi nghệ thuật được đánh giá cao về mặt giá trị, kích thước phiên bản thường không giới hạn và không được tiết lộ. Hơn nữa, điểm thu hút của loại hình này là khả năng mang lại niềm vui, hơn là khả năng tăng giá trị trung và dài hạn.

Có một nền văn hóa sưu tập rất độc đáo xoay quanh đồ chơi nghệ thuật là sở thích theo dõi các đợt ra mắt giảm giá theo mùa sẽ bán hết trong vòng vài giờ với kích thước ấn bản và bộ số liệu đầy đủ.

Thị trường đồ chơi sưu tập vẫn đang ổn định và đầy hứa hẹn. Xu hướng này sẽ phát triển liên tục trong những năm tới, vì nó đặc biệt thu hút thế hệ nhà sưu tập trẻ tuổi, những người am hiểu công nghệ-truyền thông xã hội và những người không ngừng tìm cách kết hợp giữa cuộc sống và nghệ thuật.

(artsy)