Hiện nay hội họa miền Nam – đặc biệt các tác giả thành danh từ trước 1975 – đang được giới sưu tập lùng kiếm.

Tác phẩm “Jeunes filles au jardin” của Nguyễn Siên, được nhà đấu giá Aguttes đấu chiều 6/10, theo giờ của Pháp.

Vì vậy mà, việc tác phẩm “Jeunes filles au jardin” (Thiếu nữ trong vườn, sơn mài, 120cm x 135cm, 1982) của Nguyễn Siên (1916-2014) bán 207.760 EUR, trong khi mức giá ước định chỉ từ 4.000-6.000 EUR, không là bất ngờ.

Những điểm thiệt thòi chính của hội họa miền Nam

Tác phẩm “Nắng Hè” rất nổi tiếng của Lê Văn Đệ được vẽ năm 1954 tại Hà Nội

1. Từ trước 1975, dù có nghiên cứu, phê bình, báo giới và các nhà sưu tập, nhưng chưa ĐỦ ĐỘ để đẩy mạnh thành nền mỹ thuật Việt Nam Cộng Hòa riêng một góc trời về mặt thị trường. Sau 1975, vì thua cuộc, càng bị mất quyền định nghĩa, bị xuyên tạc, nên càng làm cho hội họa miền Nam xa cách họa giới và thị trường.

Một tác phẩm của Hồ Hữu Thủ.

2. Sau 1975, chỉ những tác giả “chịu đèn” thì được bơm lên dòng chính, nhưng bị biến thành dạng “mỹ thuật kháng chiến và tuyên truyền”. Trong khi đó, từ rất sớm, hội họa miền Nam đã khá trung lập về đề tài, từ chối tính mặt trận trong sáng tạo, có thể nói nôm na: đa số đã hội họa vị hội họa.

Bức “Chân dung vợ họa sĩ” của Đỗ Quang Em.

3. Nói sòng phẳng thì người Pháp và châu Âu tơ tưởng với hội họa hương xa hơn người Mỹ, nên từ sớm, hội họa miền Bắc đã được/bị họ dòm ngó, mua bán, lăng-xê. Trong khi đó ở miền Nam, dấu ấn của người Mỹ với chuyện này, tuy có, nhưng khá mờ nhạt; người Pháp thì bị đứt quãng với Sài Gòn trong một thời gian dài, nên cũng khó đặt dấu ấn trong giai đoạn quan trọng 1954-1975.

Ngoài những tên tuổi đang thời danh trên thị trường như Lê Văn Đệ, Tạ Tỵ, Nguyễn Trung, Hồ Hữu Thủ, Nguyễn Lâm, Đỗ Quang Em…, hội họa miền Nam còn Thái Tuấn, Nguyễn Siên, Văn Đen, Duy Thanh, Ngọc Dũng, Nguyễn Văn Rô, Nguyễn Anh, Nguyễn Thương, Lê Văn Bình, Tố Phượng, Tố Oanh, Trương Thị Thịnh, Nguyễn Trí Minh… Và còn nhiều hơn thế nữa…

Cũng giống Nguyễn Siên, những tác phẩm của họ sẽ còn làm cho thị trường “ngạc nhiên chưa” về mặt giá bán trong 5-10 năm tới.