“Như nước, luồn lách một cách tự nhiên, từ đó mà bản chất của nó cũng là tự mở đường.” – Đó là những gì tôi chợt ngộ khi đứng trước những tác phẩm trong triển lãm cá nhân mang tên Improvisation của Bùi Chát.

Biết Bùi Chát từ lâu với tư cách là một nhà thơ, tôi chưa một lần nào nghĩ rằng anh sẽ vẽ tranh, dù biết anh quan tâm nghiên cứu về hội họa nói riêng và nghệ thuật nói chung. Vì thế, triển lãm cá nhân của anh ra mắt trong thời gian qua là một sự thật gây bất ngờ, không chỉ với mình tôi, mà trong giới nghệ thuật Sài Gòn nói chung.

Như anh nói, Impovisation nổi bật nhất đó chính là tính ứng biến, và hội họa, như anh chia sẻ, đó là một chuỗi tình huống đã được xử lý. Sự khéo léo trên tác phẩm là sự khéo léo trong tâm lý lẫn tư duy. Và khi nói đến sự khéo léo hay khôn khéo, thì đó cũng chính là tính linh hoạt. Mà khi nói về tính linh hoạt, ta liên tưởng đến nước. Bằng mọi cách, nước có thể luồn lách, để tạo thành mạch ngầm, dòng chảy, dòng suối, ao hồ, dòng sông, và gặp nhau ở biển cả. Ta thấy tính luồn lách đó trong hội họa Bùi Chát.

Một tác phẩm hay là khi anh xử lý mà như không đang xử lý. Không ai nói rằng nước tự xử lý dòng chảy của nó. Mà nó chảy như bản năng của nó vốn thế. Nước ứng biến với mọi tình huống. Đó là một sự liên tưởng khá thú vị khi thưởng thức tranh của Bùi Chát.

Để có tính ứng biến, đó là một quá trình âm thầm và âm ỉ. Nước cũng ứng biến âm thầm và âm ỉ, vì ta sẽ không thể nào thấy hết được bằng mắt quá trình luồn lách của nước. Tính ứng biến nhát cọ của Bùi Chát cũng bắt nguồn từ một tư duy linh hoạt và nhạy bén. Để có được những chuyển động vừa hỗn loạn vừa tự nhiên như trên tranh, nó đòi hỏi một sự bình tĩnh trong cách nhìn nhận về thẩm mỹ lẫn cách ứng xử với màu sắc, chất liệu và đưa đẩy nhát cọ.

Ứng biến là sự sống. Và dòng chảy của sự sống bao giờ cũng sống động và mang tính gợi mở.  Khi anh ứng biến càng giỏi, tính gợi mở càng cao. Khi anh bình thản trước những tấm toan để biết đâu là sự hài hòa đủ đầy, anh lập tức thấy ra sự cân bằng của tổng thể.

Triển lãm IMPROVISATION tiếp tục mở cửa đến 30/7/2022 tại Alpha Art station 271/5 Nguyễn Trọng Tuyển, Phường 10, Phú Nhuận