Hero House Núi Chúa nằm tựa nương vào các phiến đá tự nhiên lớn và hòa mình vào khung cảnh núi đá, bãi biển hoang sơ của Ninh Thuận, là mái nhà chung của cộng đồng yêu thiên nhiên Việt Nam.

Hero House là mái nhà chung chào đón các nhà khoa học, chuyên gia và tình nguyện viên của Vườn quốc gia Núi Chúa đến lưu trú, tập kết, làm việc, nghiên cứu và giáo dục về sinh thái. Ngôi nhà được xây dựng với tổng kinh phí hơn 2,5 tỷ đồng từ sự quyên góp của cộng đồng dành cho công tác bảo tồn rùa biển.

Đứng sau dự án xây dựng ngôi nhà là anh Phùng Mỹ Trung, một nhà nghiên cứu đa dạng sinh học, đặc biệt đam mê nghiên cứu sinh vật rừng với website Sinh vật rừng Việt Nam (www.vncreatures.net) – nơi anh và đồng đội của mình phục vụ nhu cầu tra cứu, nghiên cứu và đóng góp vào công tác bảo tồn thiên nhiên Việt Nam. Tại cuộc thi “Trí tuệ Việt Nam” năm 2000 do Báo Lao động tổ chức, anh chàng kiểm lâm Phùng Mỹ Trung khi ấy đã giành giải nhất với phần mềm CD-Rom “Sinh vật rừng Việt Nam” (thực hiện cùng một sinh viên ngành Công nghệ Thông tin). Nhiều năm nay, anh là quản trị viên của nhóm Facebook “Gia đình em yêu thiên nhiên Việt Nam” – một tổ chức phi lợi nhuận với hoạt động chính bao gồm chia sẻ, triển khai các chương trình tìm hiểu, học tập, bảo tồn thiên nhiên hoang dã Việt Nam. “Nhà Anh hùng” Vườn quốc gia Núi Chúa được xem là “mái nhà chung” đầu tiên của nhóm, anh Phùng Mỹ Trung là chủ đầu tư chính, bên cạnh sự đồng hành, ủng hộ của nhiều bạn bè, nhà tài trợ, tình nguyện viên yêu thiên nhiên Việt Nam. Theo sau Hero House Núi Chúa đã có các “Nhà Anh hùng” khác được xây ở 3 vườn quốc gia: Cát Tiên, Bù Gia Mập và Núi Chúa (thêm 1 căn).

Câu chuyện “Nhà Anh hùng” vốn bắt đầu từ mong muốn của anh Phùng Mỹ Trung về một ngôi nhà cộng đồng, nơi đáp ứng công tác cứu hộ, bảo tồn rùa biển, đồng thời giáo dục trẻ em và người dân địa phương về sự quan trọng của rùa biển ở Bãi Thịt, thuộc Vườn quốc gia Núi Chúa, tỉnh Ninh Thuận. Tên gọi “Bãi Thịt” (hay Bãi Thít) bắt nguồn từ việc bãi biển hoang sơ này trước đây là nơi người dân địa phương bắt rùa biển làm thịt. Ngày nay, bãi biển này thuộc phân khu được bảo vệ nghiêm ngặt bởi Vườn quốc gia Núi Chúa. Vùng biển này là nơi duy nhất trên đất liền Việt Nam có rùa đến đẻ trứng vào mỗi mùa hè. Việc cứu hộ, di dời trứng rùa phải thực hiện vào ban đêm, sau khi rùa mẹ lên đẻ trứng. Trước khi có Hero House, các kiểm lâm viên, nhà khoa học và tình nguyện viên phải làm việc trong điều kiện khắc nghiệt và thiếu thốn; họ ngủ lều ngoài trời, thiếu điện, nước ngọt và các cơ sở vật chất khác.

Được xây dựng vào năm 2017, Hero House – Vườn quốc gia Núi Chúa nằm tựa nương vào các phiến đá tự nhiên lớn, tổng diện tích khu vực là 360 m2, khối nhà chính có diện tích 70 m2 đủ cho 15 người lưu trú. Vị trí xây dựng giúp ngôi nhà hòa mình vào tự nhiên, cũng tránh được hướng gió mạnh mỗi khi có bão, đồng thời không xâm hại khu vực bãi biển nơi rùa thường bò lên đẻ trứng.

Hero House được thiết kế nhiều cửa, ngoài tạo không gian mở, đón ánh sáng tự nhiên và gió biển, còn giúp người trong nhà dễ dàng quan sát đường bờ biển dài, sẵn sàng cho công việc cứu hộ rùa biển. Bãi Thịt vốn nằm khuất sau núi, vào thời điểm xây dựng Hero House, không chỉ không có điện và nước ngọt, con đường bậc đá bê tông đi xuống bãi còn chưa được xây dựng. Do đó người ta phải chở vật liệu xây dựng bằng thuyền lớn, đi vòng từ đường biển vào, sau đó chuyển xuống các thuyền nhỏ, nhằm tránh gây hại cho hệ sinh thái san hô sát mép biển.

Hệ thống điện năng lượng mặt trời tại Hero House được tài trợ bởi Công ty Năng lượng Mặt trời Bách Khoa (SolarBK). “Mỗi năm, hệ thống điện mặt trời 2,08 kWp này sẽ tạo ra khoảng 3.037 kWh, đồng thời giảm thiểu hơn 2 tấn CO2 ra ngoài môi trường”. (Theo Báo lao động, 2017)

“Vùng biển của Núi Chúa được xem là nơi duy nhất trên đất liền của Việt Nam được 3 loài rùa biển thường xuyên đẻ trứng là đồi mồi, rùa xanh và đồi mồi dứa… Hằng năm, toàn vườn quốc gia Núi Chúa có gần 1.000 trứng rùa được bảo vệ cho ấp tự nhiên và thả rùa con về biển”. (Theo Tuổi trẻ, 2020).

“Vườn quốc gia Núi Chúa được nhận danh hiệu Khu Dự trữ sinh quyển thế giới vào ngày 14/4/2022. Khu dự trữ sinh quyển có tổng diện tích hơn 106.000 ha bao gồm rừng, biển và bán sa mạc. Với vùng lõi sở hữu nhiều giá trị về đa dạng sinh học cùng với các loài động, thực vật quý hiếm với 1.532 loài thực vật, trong đó có 54 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam và Danh lục đỏ thế giới. Số còn lại có khoảng 765 loài động vật”. (Theo Vietnamnet, 2023)

Ảnh: Tomqast, Nhavui XS Studio