Frog Girl (tạm dịch: Cô Bé Ếch) sẽ có mặt trong chương trình Contemporary Art Evening Sale của Sotheby’s Hong Kong, vào lúc 07:00 PM HKT ngày 19 tháng 4, với giá ước định từ 40 – 80 triệu HKD (khoảng 5,1 – 10,3 triệu USD)

Frog Girl được nghệ sĩ Yoshitomo Nara hoàn thành vào năm 1998. Chất liệu acrylic on canvas, kích thước 120 x 111 cm. Nguồn ảnh: Sotheby’s

Gây ấn tượng với người xem bằng hình dáng chibi, khuôn mặt tròn bầu bĩnh và chiếc mũi tẹt đặc trưng Châu Á. Frog Girl hướng một ánh nhìn hờn trách vào những người lớn đang ngắm nghía bức vẽ, tự hỏi thông điệp mà Yoshitomo Nara muốn Bé Ếch “nói” ra là gì, có một lý do hay một cậu chuyện sâu sắc nào xoay quanh cô bé không. 

Nét mặt thách thức nhưng quá mức đáng yêu của Bé Ếch trong tác phẩm này, khiến người ta nhớ lại thái độ “phùng mang trợn mắt” của cô bé mặc đầm đỏ, trong bức tranh Knife Behind Back (2000) của Nara. 

Năm 2019, bức tranh khổ lớn Knife Behind Back đã được bán tại Contemporary Art Evening Sale của Sotheby’s Hồng Kông với mức giá kỷ lục lên đến 195,7 triệu HKD (khoảng 25 triệu USD). Và không lâu sau đó, tác phẩm Can’t Wait ‘til the Night Comes được bán với giá 92,9 triệu HKD, đưa Nara trở thành nghệ sĩ Nhật Bản đắt giá nhất. 

Knife Behind Back (2000) khiến công chúng nghệ thuật kinh ngạc với mức giá kỷ lục lên đến 25 triệu USD vào năm 2019 tại Sotheby’s Hong Kong. Nguồn ảnh: Sotheby’s

Yoshitomo Nara (奈良 美智) sinh năm 1959 tại thành phố Hirosaki, tỉnh Aomori (Nhật Bản). Ông là một trong những nghệ sĩ được yêu thích nhất trong thế hệ của mình, và là nghệ sĩ đương đại Nhật Bản “quan trọng nhất ở giao điểm thế kỷ XX và XXI” (theo Bảo Tàng Nghệ Thuật Kuandu ở Đài Loan đánh giá). 

Nara đã tốt nghiệp với bằng B.F.A (1985) và M.F.A (1987) tại đại học Fine Arts and Music Aichi (Nhật Bản), sau đó tiếp tục theo đuổi ngành hội hoạ tại học viện nghệ thuật danh giá Kunstakademie Düsseldorf (1988 – 1993) của Đức. Nghệ sĩ Nara hiện đang sinh sống và làm việc ở vùng nông thôn miền núi Nasushiobara, thuộc tỉnh Tochigi của Nhật Bản. 

Yoshitomo Nara trong phòng đọc sách của ông. Credit: Tetsuya Miura. Nguồn ảnh: Nytimes.com

Theo nghệ sĩ, âm nhạc phương Tây phát qua đài phát thanh quân đội Mỹ Far East Network ở vùng đảo Honshu, đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư duy nghệ thuật của ông từ khi còn nhỏ. Nghệ sĩ Nara đã thiết kế bìa album cho các ban nhạc nổi tiếng của Nhật Bản như Shonen Knife, R.E.M. và Bloodthirsty Butchers. 

Mặc dù chỉ bắt đầu đến với thế giới nghệ thuật kể từ phong trào Pop Art của Nhật Bản những năm 1990. Nhưng nghệ sĩ Yoshitomo Nara đã lớn lên trong thời đại mà văn hoá đại chúng phương Tây tràn ngập ở nước Nhật, từ truyện tranh, phim hoạt hình Walt Disney, cho đến nhạc punk rock. Bối cảnh và nền giáo dục ở Nhật Bản đối với thế hệ của nghệ sĩ Nara vào thời hậu chiến, đã tác động sâu sắc đến phong cách và triết lý nghệ thuật của ông cho đến tận bây giờ. 

Yoshitomo Nara bên tác phẩm của ông. Credit: Ryoichi Kawajiri. Nguồn ảnh: Papercitymag.com

Trong hơn 3 thập niên qua, các tác phẩm nghệ thuật của Nara đã được triển lãm trên toàn thế giới. Các tác phẩm đương đại – mà ông gọi là những đứa cháu gái, được “chăm sóc” và gặp gỡ công chúng quốc tế ở The Museum of Modern Art (MoMA) và The Museum of Contemporary Art (MoCA) của Mỹ. 

Các bức vẽ tưởng chừng ngây ngô nhưng có sức hấp dẫn kỳ lạ của Nara đã nhận được sự ca ngợi của các nhà phê bình nghệ thuật, đem lại sự thành công của ông trên khắp thế giới, khiến các bức tranh gốc cỡ lớn của Nara thường xuyên được “sùng bái” với giá hàng triệu đô la.

Các tác phẩm điêu khắc lẫn tranh vẽ của ông thường trông khá đơn giản. Hầu hết đều mô tả một chủ thể có vẻ vô hại (thường là trẻ em và động vật), được diễn đạt bằng các tông màu phấn với nét vẽ hoạt hình, và không đi kèm một lý lịch cụ thể nào về nhân vật.

Aomori-ken, 2017, chất liệu bê tông cao 8,5 mét, thuộc sở hữu của Bảo Tàng Nghệ Thuật Aomori (Nhật Bản). Nguồn ảnh: b.hatena.ne.jp

Những “cô cháu gái” hư cấu của Yoshitomo Nara đều sinh ra từ tư duy nghệ thuật kết hợp niềm đam mê âm nhạc của ông. Thoạt nhìn, các cô bé đều rất đáng yêu và hiếu động, đôi khi có vẻ dễ tổn thương. Có cô bé mắt mở to tròn và đôi gò má phụng phịu; hoặc đôi khi trở nên giận dỗi và được ông ‘trao cho’ một món ‘vũ khí nhỏ bé’ nào đó như dao, kéo, ngọn đuốc hay cọ vẽ.

“Những tác phẩm này được sinh ra không phải để đối đầu với người khác, mà là đối đầu với chính tôi” – Yoshitomo Nara

Sleepless Night (Sitting), 2007, được làm từ resin, gỗ và phương tiện tổng hợp. Nguồn ảnh: sotheby’s

Real One, in thạch bản và in màu trên giấy dệt. Nguồn ảnh: sotheby’s

Sự lồng ghép những yếu tố ‘tội ác’ của người lớn vào những đứa trẻ vô tội như vậy (dù qua những bức tranh), có thể là một phản ứng của Nara đối với các quy ước xã hội cứng nhắc ở Nhật Bản.

Đôi mắt của các nhân vật trong tranh của Yoshitomo Nara thường thể hiện một cái nhìn buộc tội, như thể khó chịu vì bị đánh thức sau giấc ngủ ngắn mệt mỏi, hờn ghét Nara vì không được ông chiều chuộng, hay cũng có lúc u buồn và bình yên, như tác phẩm Peace of Mind (2019).

“Mọi người cho rằng chúng là chân dung các cô gái hoặc bé gái. Nhưng tôi lại nghĩ chúng thực sự là những bức chân dung tự họa.” – Mika Yoshitake, một chuyên gia về nghệ thuật Nhật Bản thời hậu chiến cho biết.

Tác phẩm Peace of Mind (2019), đang được triển lãm tại Bảo Tàng Nghệ Thuật hạt Los Angeles. Nguồn ảnh: Lacma.org

Life is Only One, 2008, được Sotheby’s đưa ra mức giá dự đoán từ 15 – 20 triệu HKD, tại Contemporary Art Day Sale. Nguồn ảnh: Sotheby’s

Nghệ sĩ Yoshitomo Nara đang có một triển lãm quy mô lớn, hồi tưởng hơn 30 năm sáng tác nghệ thuật qua lăng kính của niềm đam mê âm nhạc, diễn ra từ 1/4 – 5/7/2021 tại Los Angeles County Museum of Art (LACMA). Ngoài ra, triển lãm đặc biệt đầu tiên của ông tại Đài Loan hiện đang chào đón công chúng tại Kuandu Museum of Fine Arts, từ 12/3 – 20/6/2021. 

https://www.youtube.com/watch?v=UckF6lrIzMo&t=30s

Resource:

Kuandu Museum, Sotheby’s, Artsy, Nytimes

Thực hiện: Xu