Đã thành thông lệ, cứ đến dịp Tết Âm Lịch hằng năm, Jaquet Droz lại trình làng những tuyệt tác thời gian vận dụng kĩ nghệ truyền thống phương Tây để tôn vinh văn hoá phương Đông thông qua khắc hoạ hồn của linh vật.

Vốn là thương hiệu đồng hồ Thuỵ Sĩ đầu tiên vượt đại dương để phục vụ các Hoàng Đế tại Tử Cấm Thành và Nhật Bản, với 300 năm hiểu về văn hoá và kĩ nghệ, lần này 6 tác phẩm tôn vinh loài Hổ được khắc hoạ bằng tiểu hoạ, điêu khắc, nạm khảm đá quý, tráng men và đặc biệt là Automaton trứ danh nhà Jaquet Droz.

Hổ – Biểu tượng của một nguồn năng lượng tích cực

Hổ có lẽ là một trong những biểu tượng gắn bó lâu đời trong tiềm thức loài người, vừa là loài động vật dũng mãnh có thật trong tự nhiên, vừa là đại diện tưởng tượng cho những ý chí lớn lao của loài người. Thiên nhiên phú cho vẻ đẹp rực rỡ, đôi mắt đầy thần thái, sức mạnh và sự cuốn hút, bộ lông nhiều sắc thái, Hổ nằm nghỉ ngơi, bước đi hay rình săn mồi đều tạo cho con người những liên tưởng về sức mạnh, bản lĩnh và trí tuệ. Chính vì thế, Hổ là linh vật được nhiều nền văn hoá tôn vinh, đi vào nhiều sáng tác và loại hình nghệ thuật. Trong thơ ca, tranh vẽ, nghệ thuật điêu khắc, khảm trổ, cho đền những kiến trúc từ xa xưa ở trên toàn thế giới, hình tượng Hổ vẫn luôn được sử dụng làm nguồn cảm hứng và nhằm truyển tải một thông điệp có năng lượng tích cực và nhiệt huyết.

Đề bài biểu đạt biểu tượng Hổ không phải là đơn giản bởi vẻ đẹp của “chúa sơn lâm” trong tự nhiên đều quá đỗi ấn tượng, việc tái hiện lại bằng một tác phẩm thu nhỏ trên đồng hồ đeo tay cần được tính toán kĩ để toát lên được thần thái mong muốn. Thay vì chỉ làm một phiên bản duy nhất, các nghệ nhân của Jaquet Droz lần này đã phát triển tới 6 phiên bản Hổ, khắc hoạ sự quyến rũ của linh vật có một không hai này trong các khoảnh khắc khác nhau, vận dụng tổ hợp các kĩ thuật bậc thầy vào chế tác.

Ngược dòng lịch sử về thế kỷ 18, gia đình Jaquet-Droz là một trong số những người đi tiên phong trong nghệ thuật trang trí vượt bậc. Họ nổi tiếng với kỹ nghệ sử dụng những loại hình chế tác vô cùng sắc sảo. Bắt đầu từ niềm đam mê, và dần dần xây dựng nên một thế hệ thợ thủ công với những đôi bàn khéo léo. Vào thời điểm đó, ngoài những chiếc đồng hồ bỏ túi, những nghệ nhân của Jaquet Droz còn thổi hồn cho những chiếc bình, hộp đựng thuốc lá, hay những chiếc lồng nhờ những bức tranh nghệ thuật vô cùng đặc sắc và tinh xảo, hay thậm chí họ còn có thể tạo ra những chú chim cơ học có thể hót vang.

Ngày nay thế giới vẫn tỏ lòng ngưỡng mộ với được bộ ba automata huyền thoại The Writer (nhà văn), The Musician (Nhà soạn nhạc), và The Draughtsman (Họa sĩ) do hai cha con nhà sáng lập Jaquet Droz thực hiện. Với một thương hiệu gạo gội và đặc biệt trân trọng những giá trị của di sản về văn hóa và nghệ thuật như Jaquet Droz, một lần nữa việc giới thiệu sáu mẫu, chia làm ba cặp đôi đồng hồ, dành đặc biệt cho năm Nhâm Dần 2022 – thực sự là những tác phẩm nghệ thuật minh chứng rằng sự sáng tạo là không giới hạn.

Nghệ thuật chạm khảm, nạm Opal và Automaton

Chúa Sơn Lâm đang thư thái trên nền nước xanh, dường như muốn chạm vào con cá chép đang lượn quanh mình. Tác phẩm điêu khắc trên vàng trắng và đá Opal, lên giây cót tự động.

Thông thường theo tín ngưỡng xưa, mỗi một con giáp đều được kết nối với một nguyên tố. Lần này, Jaquet Droz đã mang đến đá quý & kim cương để đi chung với phiên bản đặc biệt này. Với bộ đầu tiên, hai tác phẩm thể hiện chuyên môn mang tính biểu tượng của nghệ thuật Jaquet Droz khi sử dụng bộ máy lên dây cót tự động.

Phiên bản còn lại trong cặp này vận dụng sự tương phản của điêu khắc trên vàng hồng và sắc màu rực rỡ của Opal, tái hiện sắc thái Hổ thức dậy, chuyển mình và những bước đi vừa tĩnh lặng vừa khéo léo và dũng mãnh.

Trên mặt đồng hồ, Hổ đang thong thả nghỉ ngơi là khoảnh khắc được tái hiện bằng nghệ thuật chạm khắc trên vàng trắng và vàng hồng tinh xảo, bắt sáng và nổi bật trên mặt đồng hồ Opal thu hút tự nhiên. Trong văn hoá phương Đông, Hổ khi no mồi là hội tụ của cả sự viên mãn lần quyền lực và thành công. Sức mạnh của Hổ là không phải bàn cãi, trong bức tranh này Hổ nằm nghỉ bên hồ nước xanh hút bởi Opal, với cá chép – biểu tượng của hỉ vận và sự may mắn bơi lượn xung quanh – thực hiện bởi kĩ thuật automaton.

Rực rỡ và lộng lẫy, hai tác phẩm phẩm điêu khắc tinh xảo, thể hiện hai phong thái hoàn toàn khác nhau của Hổ

Mỗi mặt đồng hồ là một tác phẩm nghệ thuật kỳ công và đầy tâm huyết. Các nghệ nhân tại xưởng thuộc Jaquet Droz cần ít nhất 10 ngày để điêu khắc chỉ biểu tượng Hổ. Đá, pha lê và khoáng chất vốn là những món quà của thiên nhiên. Jaquet Droz thấu hiểu được về vẻ đẹp tự nhiên của các loại đá, sử dụng chúng để trang trí mặt số đồng hồ của mình.

Được cắt từ những khoáng vật ở trạng thái thô, những viên đá này chỉ bộc lộ vẻ đẹp hấp dẫn khi chúng đã được gia công một cách tài tình và tinh tế. Những chiếc đồng hồ với mặt số được sử dụng đá quý của Jaquet Droz đã trở thành độc bản một cách hoàn toàn tự nhiên nhất có thể. Do vậy, mỗi chiếc đồng hồ chính là bữa tiệc của ánh sáng, sắc màu và chiều sâu. Mặt đá Opal Úc, xuất phát từ tiếng Phạn “upala”, là một trong những loại đá khó gia công nhất, cần đến kỹ nghệ bậc thầy để đạt được độ tinh xảo và hài hoà với các tác phẩm điêu khắc Hổ phía trên.

Tất cả được đặt chuẩn xác trong bộ vỏ sử dụng chất liệu vàng trắng và vàng đỏ, với kích thước 41mm.

Điêu khắc và khảm nạm tái hiện dung mạo Hổ

Bộ đôi tiếp theo cũng phát triển trên nền phiên bản vàng đỏ và vàng trắng, trong đó riêng bản vàng trắng nạm 143 viên kim cương baguette ở viền trong của mặt đồng hồ. Trên cùng nền đá opal Úc, lần này các nghệ nhân không chọn tái hiện dáng vẻ nói chung, mà tập trung vào đặc tả khuôn mặt và thần thái. Nếu cặp đôi trước đó như một bức tranh tiên cảnh tổng thể, thần thái được khắc hoạ qua dáng vẻ và sự sắp đặt. Thì cặp đôi này tựa như hai bức chân dung vừa truyền thống vừa ấn tượng, tất cả chỉn chu và hoàn hảo trong bộ vỏ kích thước 41 mm.

Trực diện và uy quyền, chân dung mãnh hổ được điêu khắc tài tình nổi bật, từ ánh nhìn, thần thái cho đến phần thân mình. Không cần phải thấy toàn vẹn tứ chi cũng như toàn bộ màu lông, điêu khắc vàng đặc tả những vằn vệt uyển chuyển khiến người xem vẫn cảm nhận được như Chúa Sơn Lâm đang uyển chuyển bước tới. Tĩnh mà thấy được động, tất cả là nhờ sự kết hợp thẩm mĩ tương phản tuyệt vời tạo ra bởi phản chiếu ánh sáng của đá Opal, một ảo ảnh quang học khéo léo đòi hỏi nhiều giờ chế tác với kĩ thuật bậc thầy.

Ngoài ra, mặt sau của đồng hồ cũng là một tác phẩm riêng biệt khác trên phần rotor, oai vệ và cuốn hút không kém gì mặt trước.

Nghệ thuật của vàng & men

Bộ cuối cùng thể hiện sự tương phản và bí ẩn nhất. Trên cùng một nền được làm bằng kỹ thuật tráng men Grand Feu “Heure Bleue”, bóng dáng Chúa Sơn Lâm thả mình trong màn đêm, dưới ánh trăng vừa quyền uy, cuốn hút và có lẽ cũng là phiên bản mềm mại nhất trong bộ sưu tập năm nay. Bóng Hổ phản chiếu khoảnh khắc, giữa trời và nước, sắc lam chuyển từ đậm sang nhạt sang trong suốt. Một tác phẩm Hổ trong màn đêm rất thơ nhưng rất thật. Một bên là Chúa Sơn Lâm bằng vàng trắng trong tư thế tàn bạo của một thợ săn không đối thủ.

Giống như một tấm gương phản chiếu, ở phía bên kia, Chúa Sơn Lâm điêu khắc vàng đỏ  – bao quanh bởi bộ vỏ cùng chất liệu – có tinh thần và phong thái thư thã và bình yên trong màn đêm. Sử  phương pháp chạm khắc nổi 3D – một kỹ thuật hoàn thiện thủ công được Jaquet Droz đã luôn duy trì đã được ứng dụng để điểm tô trong việc tạo ra bức tranh sinh động, có hồn và có tình nhất.

Ở mặt lưng, các bánh lắc cũng được trang trí khéo léo bằng hình chú hổ đang lim dim trên nền mã não.

Điểm đặc biệt của cả sáu thiết kế đò chính là toàn bộ các bánh rotor đều được chế tác từ vàng 18K, dây đeo da cá sấu và toàn bộ mặt sau của các thiết kế đều sở hữu thêm một tác phẩm điêu khắc khác nữa. Tuy nhiên, với Jaquet Droz, khả năng thực hành cũng như sáng tạo không dừng lại ở đó. Đây là một trong những thương hiệu hiếm hoi có khả năng mang đến trải nghiệm bespoke đồng hồ trong thị trường. Những chi tiết như loại đá quý, đá tự nhiên đều có thể lựa chọn và chế tác theo ý của từng vị khách. Ngoài ra, vì là những tác phẩm thủ công thuần, từng bức chạm khắc của bức tượng, hay nét vẽ tiểu họa trên thân đều là độc bản.

Hiện bộ sáu thiết kế phong cách Atelier D’art thuộc BST Tiger Petite Minute Heure của thương hiệu Jaquet Droz có thể được đặt thông qua nhà phân phối chính hãng của hãng tại Việt Nam – S&S Knightsbridge.