Các nghệ sĩ lão làng El Anatsui, Bernardine Evaristo, Jia Zhang-Ke, Anne Lacaton và Dianne Reeves đã lựa chọn những nghệ sĩ trẻ có thành tích nổi bật trên toàn thế giới để trở thành Protégé của họ tại Chương Trình Sáng Kiến Nghệ Thuật Rolex Mentor và Protégé mùa mới nhất.

Năm nghệ sĩ nổi tiếng thế giới – El Anatsui (Lĩnh vực Nghệ thuật thị giác), Bernardine Evaristo (Lĩnh vực Văn học), Jia Zhang-Ke (Lĩnh vực Điện ảnh), Anne Lacaton (Lĩnh vực Kiến trúc) và Dianne Reeves (Lĩnh vực Âm nhạc) – mỗi người sẽ tham gia cố vấn cho một nghệ sĩ trẻ nổi bật, với tư cách là những người tham gia chương trình Sáng Kiến Nghệ Thuật Rolex Mentor and Protégé năm 2023-2024. Các mentors và các protégés, đến từ khắp nơi trên thế giới, sẽ dành hai năm tiếp theo để cùng nhau hợp tác sáng tạo.

Chương trình cố vấn của Rolex được giới thiệu vào năm 2002, hỗ trợ truyền tải kiến thức nghệ thuật và nghề thủ công từ thế hệ này sang thế hệ khác. Điều này thể hiện những nỗ lực không ngừng nghỉ để theo đuổi sự hoàn mỹ của Rolex, biểu trưng bởi cụm từ ‘Perpetual’ (Vĩnh cửu).

Sáng Kiến Nghệ Thuật Rolex Mentor and Protégé đã kết hợp 63 nghệ sĩ vĩ đại nhất thế giới với 63 chuyên gia trẻ tài năng trên khắp hành tinh. Rolex vừa công bố những mentor mới cùng protégés của họ trong buổi lễ tại Học viện Âm nhạc Brooklyn (Brooklyn Academy of Music), New York, như một phần của Rolex Arts Weekend, hoạt động diễn ra trong hai ngày nhằm tôn vinh những đỉnh cao của chương trình năm nay.

Rolex công bố nhà điêu khắc người Ghana, El Anatsui, lựa chọn nghệ sĩ thị giác người Nam Phi, Bronwyn Katz, trở thành protégée của mình; tác giả người Anh, Bernardine Evaristo, lựa chọn nhà văn người Ghana, Ayesha Harruna Attah; Nhà làm phim người Trung Quốc, Jia Zhang-Ke, lựa chọn nhà làm phim người Philippines, Rafael Manuel; Kiến trúc sư người Pháp, Anne Lacaton, lựa chọn kiến trúc sư người Lebanon-Armenia, Arine Aprahamian; và ca sĩ nhạc jazz người Mỹ, Dianne Reeves, lựa chọn ca sĩ – nhạc sĩ người Hàn Quốc, Song Yi Jeon.

Rebecca Irvin, người đứng đầu chương trình cố vấn, cho biết, “Rolex vô cùng biết ơn các mentors vì sự cam kết của họ trong việc thúc đẩy nghệ thuật tới thế hệ tiếp theo thông qua truyền thống không thể thay thế, những cuộc trao đổi kinh nghiệm và truyền cảm hứng cá nhân. Chúng tôi cũng gửi lời chúc mừng đến các protégés, những người hiện đã tham gia vào cộng đồng nghệ thuật toàn cầu và đa thế hệ, đã và đang phát triển trong hai thập kỷ qua. Thật thú vị khi được chứng kiến sự hợp tác sáng tạo trong mùa mới này sẽ tiếp tục diễn ra thêm một lần nữa, vượt qua các rào cản về địa lý và văn hóa, cũng như tuổi tác, với mong muốn được tôn vinh tất cả các mentor và protégés trong 20 năm qua tại một cuộc họp mặt đặc biệt của Rolex Arts vào năm tới.”

Các Mentors trong năm 2023-2024

Các mentors của Sáng Kiến Nghệ Thuật Rolex Mentor and Protégé năm 2023-2024 bao gồm:

Lĩnh vực kiến trúc

Anne Lacaton

Nhận Giải thưởng Kiến trúc Pritzker năm 2021 cùng người cộng sự Jean-Philippe Vassal, Anne Lacaton được quốc tế công nhận về những thiết kế tối đa hóa tiềm năng con người và môi trường và sử dụng bền vững dựa trên những thứ có sẵn. Được thành lập tại Paris vào năm 1987, Lacaton & Vassal đã thiết kế hàng chục dự án nhà ở xã hội và tư nhân, các tổ chức văn hóa và học thuật, cũng như không gian công cộng, hầu hết ở khắp Châu Âu. Lacaton đã từng là Phó Giáo sư Kiến trúc và Thiết kế tại Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ ETH Zurich và là giáo sư thỉnh giảng tại các trường đại học hàng đầu khác.

Lĩnh vực Điện ảnh

Jia Zhang-Ke

Được đánh giá là một trong những nhà làm phim Trung Quốc táo bạo nhất hiện nay, Jia Zhang-Ke đã trở thành nhân vật hàng đầu trong “Thế hệ thứ sáu” của các đạo diễn Trung Quốc cuối thập niên 1990. Những bộ phim đầu tiên của ông, được biết đến là bộ ba phim Sơn Tây, bao gồm bộ phim đầu tay Xiao Wu (Pickpocket, 1997), ghi lại những khoảnh khắc chuyển giao trong xã hội Trung Quốc.

Năm 2006, bộ phim Still Life của ông nhận được đánh giá cao từ giới phê bình và giành giải Sư Tử Vàng (Golden Lion) tại Liên hoan phim Venice 2006, đồng thời mang về cho ông danh hiệu Đạo diễn Xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Châu Á. Ba bộ phim đoạt giải thưởng mới nhất của anh là A Touch of Sin (2013), Mountains May Depart (2015) và Ash is Purest White (2018). Năm 2017, Jia sáng lập Liên hoan phim Quốc tế Pingyao.

Lĩnh vực Văn học

Bernardine Evaristo

Bernardine Evaristo là người phụ nữ da màu đầu tiên và là người Anh da màu đầu tiên đoạt Giải thưởng Booker 2019 danh giá cho cuốn tiểu thuyết Girl, Woman, Other. Bà là tác giả của 10 cuốn sách khám phá về cộng đồng người châu Phi và nhiều tác phẩm tiểu thuyết ngắn, thơ, kịch, tiểu luận và các bài báo chí khác. The Emperor’s Babe (2001) được tờ báo The Times tại London vinh danh là một trong “100 cuốn sách hay nhất của Thập kỷ” vào năm 2010. Gần đây nhất, bà đã cho xuất bản cuốn Manifesto: On Never Giving Up (2021), tác phẩm phi hư cấu đầu tiên trong sự nghiệp. Evaristo còn là Chủ tịch Hiệp hội Văn học Hoàng gia, và là nhà văn da màu đầu tiên giữ chức vụ này sau 200 năm.

Lĩnh vực Âm nhạc

Dianne Reeves

Được công nhận về kỹ thuật điêu luyện ngoạn mục, khả năng ứng biến và phong cách nhạc jazz và R&B độc đáo, Dianne Reeves từng 5 lần đoạt giải Grammy, được coi là ca sĩ nhạc jazz xuất chúng trên thế giới. Album gần đây nhất của bà, Beautiful Life, đã nhận được giải Grammy cho Màn trình diễn Giọng ca Jazz xuất sắc nhất, đồng thời bà cũng đã giành được giải thưởng này cho ba bản thu âm liên tiếp trước đó của mình.

Bà là Chủ tịch về Sáng tạo đầu tiên về nhạc Jazz cho Los Angeles Philharmonic và đã nhiều lần biểu diễn tại Nhà Trắng. Vào năm 2018, National Endowment for the Arts đã vinh danh Reeves là Jazz Master – danh hiệu cao quý nhất mà nước Mỹ trao tặng cho các nghệ sĩ nhạc jazz.

Lĩnh vực Nghệ thuật thị giác

El Anatsui

Nghệ sĩ người Ghana El Anatsui đã tái định nghĩa thế giới nghệ thuật trên toàn cầu với sự hiện diện của Châu Phi, nâng tầm vị thế của mình thông qua các tác phẩm điêu khắc và sắp đặt hoành tráng, trải dài trên nhiều lĩnh vực như hội họa, dệt may, điêu khắc, và thiết kế để sử dụng các chất liệu nước, gió, gỗ, đất sét, đá, kim loại, tấm in, nắp chai nhôm và các vật liệu khác. Ông là Giáo sư danh dự về Điêu khắc của Đại học Nigeria, Viện sĩ Hoàng gia danh dự của Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia và được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ. Trong số các giải thưởng của ông có Sư Tử Vàng (Golden Lion) của Venice Biennale cho Thành tựu trọn đời và Japan’s Praemium Imperiale.

Các Protégés trong năm 2023-2024

Các protégés của Sáng Kiến Nghệ Thuật Rolex Mentor and Protégé năm 2023-2024 bao gồm:

Lĩnh vực Kiến trúc

Arine Aprahamian

Kiến trúc sư, nhà thiết kế và nhà nghiên cứu người Lebanon-Armenia, Arine Aprahamian luôn ủng hộ một tầm nhìn sáng tạo, phải chăng và bền vững về tương lai thông qua kiến trúc. Cô thành lập studio về kiến trúc và thiết kế MÜLLER APRAHAMIAN với đối tác Adrian Müller vào năm 2018. Với các hoạt động ở Beirut, London và Yerevan, Armenia, studio kể từ đó đã thực hiện các tòa nhà và mang đến những đề xuất tiên tiến, cũng như các dự án có tư duy tương lai cùng các nhà thiết kế, nghệ sĩ và tổ chức danh tiếng.

Gần đây, họ đã khởi động Terraforma, một dự án Nghiên cứu & Phát triển nội bộ hợp tác với ngành công nghiệp địa phương để khám phá vật liệu xây dựng truyền thống, cổ xưa của đất sét và đưa ra các giải pháp sáng tạo, các vật liệu nội địa thay thế cho vật liệu kiến trúc.

Điện ảnh

Rafael Manuel

Nhà làm phim người Philippines, Rafael Manuel, hiện đang sinh sống tại Amsterdam, London và Manila, đã đặt nền tảng cho những sáng tạo của anh ấy từ việc nghiên cứu triết học và truyền thông thị giác. Trong nhiều giải thưởng của mình, Manuel đã giành được Giải Silver Bear Jury tại Liên hoan phim Quốc tế Berlin 2020 cho phim ngắn Filipiñana. Vào năm 2021, anh nhận Giải thưởng Prince Claus Seed  cho hạng mục Phát triển và Văn hóa, Giải Kịch bản và Phát triển từ Quỹ Hubert Bals và Giải thưởng Ani ng Dangal từ Ủy ban Văn hóa và Nghệ thuật Quốc gia Philippines. Manuel hiện đang thực hiện hai bộ phim điện ảnh đầu tay của mình: Filipiñana (dựa trên phim ngắn của anh ấy) và Patrimonio. Anh là người đồng sáng lập tập thể nghệ sĩ quốc tế và công ty sản xuất phim Idle Eye Productions.

Văn học

Ayesha Harruna Attah

Là một cá nhân thuộc thế hệ nhà văn châu Phi mới đang khẳng định tên tuổi trong giới văn học, tác giả người Ghana gốc Senegal, Ayesha Harruna Attah, đã xuất bản năm quyển tiểu thuyết: Harmattan Rain (2009), Saturday’s Shadows (2015), The Hundred Wells of Salaga (2018) , The Deep Blue Between (2020) và Zainab Takes New York (2022).

Trong tất cả các tác phẩm này, cô nỗ lực sáng tác ra tiểu thuyết lịch sử nhằm thách thức những định kiến hiện hữu về người châu Phi thông qua cách kể chuyện đầy mạnh mẽ của mình. Trong số rất nhiều giải thưởng, Attah đã lọt vào vòng chung kết của Giải thưởng Quốc tế William Saroyan dành cho văn chương, nằm trong danh sách đề cử cho Giải Prix Les Afriques, và lọt vào danh sách Giải Wilbur Smith Adventure dành cho văn chương.

Âm nhạc

Song Yi Jeon

Nữ ca sĩ – nhạc sĩ của dòng nhạc jazz hiện đại người Hàn Quốc Song Yi Jeon được biết đến với giọng hát đầy mê hoặc, được ví như một nhạc cụ không lời uyển chuyển, và những màn ngẫu hứng có một không hai của cô. Cô học sáng tác cổ điển tại Đại học Âm nhạc và Mỹ thuật ở Graz, nước Áo, và thanh nhạc jazz tại Học viện Âm nhạc ở Basel, Thụy Sĩ và Đại học Âm nhạc Boston’s Berklee tại Hoa Kỳ, nơi cô phát triển âm thanh độc đáo của mình.

Tại Berklee, cô là thành viên đầu tiên của Quincy Jones CJ&E và cũng đã được trao giải Billboard Endowed. Trong số nhiều câu lạc bộ và lễ hội mà Bộ tứ Song Yi Jeon đã biểu diễn là câu lạc bộ Blue Note nổi tiếng của New York. Năm 2015, Bộ tứ phát hành mini-album Straight, trong khi năm 2018, Jeon phát hành album đầu tiên của cô mang tên Movement of Lives.

Nghệ thuật thị giác

Bronwyn Katz

Nổi tiếng với nhiều thành tích nổi bật, nghệ sĩ thị giác người Nam Phi Bronwyn Katz đã vươn tầm quốc tế. Nữ nghệ sĩ sống tại Cape Town đã kết hợp điêu khắc, sắp đặt, video và biểu diễn trong tác phẩm đầy sắc thái được công chúng hoan nghênh đón nhận, sử dụng các vật liệu tự nhiên được tìm thấy như quặng sắt hoặc các nguyên liệu tái sử dụng bao gồm đệm xốp và giường lò xo. Một triển lãm cá nhân gồm các tác phẩm của riêng cô tại phòng trưng bày của London’s White Cube vào năm 2021 tiếp nối sau Triển lãm Nghệ thuật Quốc tế Venice Biennale 2022. Katz đã giành được Giải thưởng Nghệ thuật Africa’s prestigious First National Bank vào năm 2019. Cô là thành viên sáng lập của iQhiya, một hội nhóm gồm 11 nữ nghệ sĩ da đen.