Để đối phó với các rủi ro từ căng thẳng thương mại và chính sách thuế mới của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc, Apple đã tăng tốc chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Ấn Độ và Việt Nam. Gần như toàn bộ iPad, MacBook, Apple Watch và AirPods dành cho thị trường Mỹ sẽ được lắp ráp tại Việt Nam.

Ảnh: Nikkei/AP

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung ngày càng leo thang, Apple đang đẩy mạnh chiến lược “China plus one” nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc bằng cách mở rộng chuỗi cung ứng sang các quốc gia khác. Hai điểm đến chiến lược nổi bật trong kế hoạch này chính là Việt Nam và Ấn Độ – những thị trường được đánh giá cao về chi phí, tính ổn định và tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

Vào ngày 1/5/2025, CEO Tim Cook cho biết phần lớn iPhone bán ra tại Mỹ trong quý II sẽ được sản xuất tại Ấn Độ, trong khi gần như toàn bộ các sản phẩm iPad, MacBook, Apple Watch và AirPods dành cho thị trường Mỹ sẽ được lắp ráp tại Việt Nam. Quyết định này được đưa ra sau khi chính quyền Mỹ áp mức thuế lên đến 145% với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đây là một đòn giáng mạnh vào các tập đoàn công nghệ có chuỗi cung ứng phụ thuộc lớn vào quốc gia này, trong đó có Apple.

Ông Tim Cook cho biết mức thuế mới sẽ khiến chi phí của Apple tăng thêm 900 triệu USD chỉ trong quý hiện tại. Tuy nhiên, nhờ vào việc chủ động tối ưu tồn kho và phân phối sản xuất, ảnh hưởng trong quý đầu năm nay vẫn được kiểm soát. Doanh thu Apple đạt 95,4 tỷ USD – tăng 5% so với cùng kỳ năm trước, trong đó doanh số iPhone đạt 46,8 tỷ USD, tăng 1,9% nhờ kết quả khả quan tại Mỹ và Nhật Bản. Ngược lại, thị trường Trung Quốc ghi nhận sự sụt giảm do cạnh tranh ngày càng khốc liệt và việc Apple chưa tung ra sản phẩm AI tạo đột phá tại đây.

Để ứng phó nhanh với tình hình, Apple đã thúc đẩy đối tác tăng sản lượng iPhone tại Ấn Độ. Tuy nhiên, do công suất đã gần đạt mức tối đa, việc mở rộng sản xuất đang gặp khó khăn. Apple hiện đang hỗ trợ các nhà cung ứng mua thêm thiết bị, đặt mục tiêu đạt sản lượng tối thiểu 50 triệu iPhone tại Ấn Độ trong năm 2025.

Song song đó, Apple đang chuyển phần lớn sản lượng MacBook và iPad sang sản xuất tại Việt Nam. Hãng còn tăng cường vận chuyển linh kiện bằng đường hàng không từ Trung Quốc sang Đông Nam Á, đây là một giải pháp tốn kém nhưng cần thiết trong tình hình cấp bách. Một giám đốc cung ứng linh kiện cho Apple chia sẻ với tờ Nikkei Asia: “Apple đang yêu cầu chuyển toàn bộ linh kiện sang Đông Nam Á và Ấn Độ càng sớm càng tốt. Giống như họ đang gom toàn bộ hàng tồn để rút khỏi Trung Quốc”.

Không chỉ Việt Nam và Ấn Độ, Apple cũng đã kiểm tra nhiều nhà máy tại Thái Lan để đẩy mạnh sản xuất bảng mạch in (PCB), tiếp tục mở rộng mạng lưới sản xuất ngoài Trung Quốc. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này gặp nhiều thách thức do hải quan Trung Quốc siết chặt kiểm tra thiết bị xuất khẩu, làm chậm tiến độ lắp đặt và mở rộng ở các quốc gia khác.

Không chỉ Apple, nhiều tập đoàn công nghệ Mỹ như Meta, HP và Dell cũng đang yêu cầu đối tác đẩy nhanh sản xuất tại Việt Nam để dự trữ hàng hóa trước khi thời hạn ân hạn 90 ngày với chính sách thuế mới của Mỹ kết thúc. Việt Nam đang nổi lên như một mắt xích then chốt trong chiến lược tái cơ cấu chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo Dragon Capital, việc các tập đoàn lớn tin tưởng giao sản xuất các thiết bị công nghệ cao như MacBook hay iPad cho Việt Nam cho thấy năng lực sản xuất của chúng ta đã “tiến lên chuỗi giá trị”, vượt xa vai trò là nơi gia công hàng hóa giá trị thấp như trước kia.

Ngoài lợi thế về chi phí, mức lương ngành sản xuất của Việt Nam chỉ bằng khoảng một nửa Trung Quốc là một trong những nguyên nhân chủ chốt thu hút Apple. Bên cạnh dó, sức hút của thị trường lao động Việt Nam còn đến từ sự ổn định chính trị, vị trí địa lý gần Trung Quốc (giúp rút ngắn thời gian và chi phí vận chuyển linh kiện), và nguồn nhân lực với tay nghề và kỹ thuật ngày càng phát triển. Theo thống kê, từ năm 2019 đến nay, Apple đã đầu tư gần 16 tỷ USD vào Việt Nam, tạo ra hơn 200.000 việc làm, trực tiếp và gián tiếp.

Mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Mỹ cũng ngày càng khăng khít, với kim ngạch thương mại song phương tăng hơn 360% trong một thập kỷ qua. Đặc biệt, sau khi hai nước nâng cấp quan hệ lên “Đối tác chiến lược toàn diện” vào tháng 9/2023, làn sóng đầu tư từ các tập đoàn công nghệ Mỹ vào Việt Nam càng được thúc đẩy mạnh mẽ.

Inside Telecom nhận định Việt Nam không chỉ là cứu cánh tạm thời của Apple và các công ty công nghệ, mà đang định hình trở thành trung tâm sản xuất công nghệ cao chiến lược của khu vực. Với dân số hơn 100 triệu người, tầng lớp trung lưu tăng nhanh, lực lượng lao động trẻ và có trình độ, Việt Nam còn là thị trường tiêu dùng đầy tiềm năng cho chính những sản phẩm công nghệ mà Apple đang đặt cược cho tương lai.

—

Nguồn tham khảo: Nikkei Asia, Inside Telecom