“Silver Room” (Nhà Bạc) là trưng bày cá nhân của nghệ sĩ Tia-Thủy Nguyễn, được khai mạc ngày 26/05/2019 tại Château La Coste, Pháp – một khu triển lãm uy tín bậc nhất thế giới. Tác phẩm lấy cảm hứng từ kiến trúc của ngôi nhà Rông của các dân tộc miền núi Bắc Tây Nguyên mà Tia đã gắn bó suốt thời sinh viên đi vẽ thực tế.

Khối bạc của tác phẩm Silver Room được làm từ 2 phiến đá nguyên khối lớn, bên ngoài phủ lớp quỳ bạc sáng lấp lánh.

“Silver Room” có kích cỡ tương đương một căn nhà thật, với chiều cao 16,2m, rộng 6m và dài 14,9m. Để hiện thực hóa tác phẩm này ở Pháp, nghệ sĩ đã phải tính toán đến những biến đổi về độ ẩm, khí hậu tác động lên gỗ. “Silver House” khiến Tia trở thành nghệ sĩ Việt đầu tiên có tên trong sưu tập nghệ thuật đương đại uy tín của Château La Coste, bên cạnh những nghệ sĩ gạo cội như Ai Weiwei, Louise Bourgeois, Tracy Emin, Sophie Calle, Franz West…

Với tác phẩm này, Tia đã mở thêm một cánh cửa để phương Tây bước vào thế giới nghệ thuật đương đại Việt Nam, dạo chơi ở ranh giới giữa sử thi, kiến trúc Tây Nguyên, các nghi lễ Phật giáo, các thực hành thủ công của mỹ thuật nước ta.

Kiến trúc của nhà Rông được lấy cảm hứng từ những ngôi nhà sàn phía Bắc Tây Nguyên, Việt Nam.

Một góc tác phẩm sắp đặt Silver Room (2016-2018) của Tia Thủy Nguyễn đang trong quá trình hoàn thiện tại Château La Coste, Aix-en-Provence, Pháp. (Bản quyền ảnh của nghệ sĩ).

Những sắc màu ẩn giấu dưới nhà Rông.

“Phải mất 10 tháng để già làng Ynut tìm được vật liệu gỗ phù hợp và xử lý gỗ thật kỹ trước khi ráp thành tác phẩm. Toàn bộ hệ thống 26 cột nhà và sàn được làm từ khoảng 1,300m khối gỗ sến đỏ và cấu trúc mái mở được dựng từ những thân tre già cao từ 4-12m. Mọi mối nối của nhà Rông đều buộc bằng dây, không dùng đinh. Chỉ có già làng – nghệ nhân Ynut mới biết cách dựng mái, buộc tre và chỉ đạo lớp thanh niên làm theo.

Silver Room dẫn dắt người xem vào không gian linh thiêng đầy xúc cảm

Kiến trúc này đứng sừng sững nhưng dường như chìm vào cảnh quang rừng núi của Aix-en-Provence, khiến tác phẩm vừa là một điêu khắc cỡ lớn, vừa là một sắp đặt mang tính đặc thù địa điểm (site-specific installation). Kẽ hở giữa các thanh tre, gỗ tạo nên những họa tiết bằng ánh sáng và bóng đổ, khiến tác phẩm tự thân nó không ngừng biến đổi theo thời gian và thời tiết, không bao giờ tự lặp lại chính mình.

Tượng Phật bằng đá thạch anh trắng phát sáng khi ánh nắng rọi vào.

Bước lên các bậc thang, bạn sẽ bắt căn phòng vuông vức với một lối vào duy nhất, kết cấu lấy cảm hứng từ khái niệm “Tam Sinh Thạch” của Phật giáo. Kích thước phòng được đo bằng thước Lỗ Ban theo phong thủy Á Đông, nhằm chọn được con số may mắn cho gia chủ.

Bên ngoài căn phòng được phủ một lớp quỳ bạc từ làng Kiêu Kỵ với truyền thống hơn 300 năm làm quỳ vàng bạc, trải qua hơn 40 công đoạn cực kỳ phức tạp, để ‘Silver Room’ lấp lánh phản chiếu ánh nắng như gương.

Tác phẩm thể hiện lối sống và niềm tin của chính nghệ sĩ vào một cõi an nhiên trong tâm hồn, giữa bộn bề xung đột quá khứ – hiện tại – tương lai; giữa khát khao và sự buông bỏ; giữa bản sắc quê hương và sự hòa nhập với thế giới.

Silver Room với sự tương tác đa kỹ thuật, lồng ghép nhiều loại hình nghệ thuật, kết nối chặt chẽ với nhau về tạo hình, không gian, màu sắc, ánh sáng, vật liệu, mang lại hiệu ứng thị giác – tâm linh độc đáo.

Tác phẩm sắp đặt táo bạo và đầy sáng tạo này dẫn dắt chúng ta vào một không gian linh thiêng đầy cảm xúc của một khảm nhân học rộng lớn, đan xen nhiều nền văn hóa. Dù là thực hay ảo, biểu hiện hay ẩn chứa sâu lắng, tất cả đều ghi lại dấu ấn của sự đam mê và sáng tạo trong nghệ thuật Chân – Thiện – Mỹ tinh tế của cô.

Dây thừng buộc các mối nối của nhà Rông cũng được mang từ Việt Nam sang.

Daniel Kennedy, Giám đốc trung tâm nghệ thuật Château La Coste và Tia Thủy Nguyễn.

Về nghệ sĩ Tia-Thủy Nguyễn

Tia-Thủy Nguyễn sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (2006), cô nhận được học bổng tại Học viện Nghệ thuật và Kiến trúc Quốc gia Kiev, Ukraine, nơi cô tiếp tục theo học Thạc sĩ và lấy bằng Tiến sĩ về nghệ thuật năm 2014.

Cô có thâm niên gần 20 năm thực hành hội họa trên đa dạng chất liệu. Các tác phẩm tập trung phóng chiếu quan sát của cô với thế giới xung quanh, thể hiện cảm xúc hỗn độn nhưng đầy màu sắc của người phụ nữ thế giới hiện đại. Các tác phẩm của Tia đã được trưng bày, sưu tập và đấu giá tại nhiều nơi trên thế giới. Gần đây nhất, tạp chí Forbes vinh danh cô là một trong “50 người phụ nữ có ảnh hưởng nhất Việt Nam năm 2019”.