Nghệ sĩ người Mỹ Burton Machen: “Nghệ thuật thay đổi nhận thức của mỗi chúng ta”
Được biết đến rộng rãi như một nghệ sĩ với đặc trưng phong cách “urban decay” (phân rã đô thị), Burton Machen trò chuyện cùng Art Republik và LUXUO về những nhân tố đang gây tranh cãi cùng đó là vai trò của sáng tạo nghệ thuật lên nhận thức xã hội.
Dù xuất hiện lên tấm canvas hay bức ảnh, phương tiện nghệ thuật hướng đến mục đích cuối cùng là làm sáng tỏ những vấn đề liên quan (có thể bị bỏ qua). Nghệ sĩ Burton Machen yêu thích sử dụng chân dung của các nhân vật nổi tiếng trên thế giới để truyền tải thông điệp của mình, khích lệ mối quan tâm để tạo ra tính liên quan giữa những gì anh tạo ra và những gì mọi người nghĩ. Việc ghi lại “sự suy tàn của đô thị” là điều khiến nghệ sĩ người Mỹ này đam mê hơn cả, bởi tác phẩm cuối cùng chứa đựng các yếu tố từ nhiều nguồn khác nhau và về tổng thể. Tất cả phản ánh rất nhiều điều xã hội nghĩ về tình trạng hiện tại.
Nghệ thuật nâng cao nhận thức của mỗi chúng ta
Sinh ra ở Ashville, Alabama vào năm 1970 và từng sống ở nhiều nơi như Los Angeles, New York, Washington DC, New Orleans, Atlanta và Rio de Janeiro, Brazil,… Burton Machen là một nghệ sĩ yêu dịch chuyển, đã đi du lịch nhiều lần đến Âu châu và Á châu.
Trải nghiệm 16 năm đầu đời ở vùng nông thôn Alabama khiến Machen sớm nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên, nhìn thấy cách thiên nhiên ghi dấu ấn của nó lên các đồ vật, tòa nhà,… theo thời gian. Khi du lịch vòng quanh thế giới, anh ghi nhận sự tiến hóa của tự nhiên được tạo ra bởi những yếu tố giống nhau ở khắp mọi nơi. Tất cả thay đổi tùy thuộc vào khí hậu nhưng các yếu tố tự nhiên gây nên sự tiến hóa hay suy thoái của mọi thứ. Đối với anh, mọi thứ phát triển, suy hoại, và rồi tiếp tục sinh ra và phát triển theo sau những gì đã có. Trong môi trường đô thị, điều tương tự cũng diễn ra, nhưng việc bổ sung hành động, tương tác của con người, văn hóa, phong tục tập quán… đã đóng vai trò xúc tác vô cùng quan trọng. Chưa kể, “bảng màu” ấy còn thay đổi tùy theo vị trí địa lý.
Là một nhiếp ảnh gia tài năng, Machen thường lấy cảm hứng từ những nguồn vô cùng đa dạng như chính trị, nhạc pop, phim truyền hình, áp phích phim,… Phong cách chụp của anh bao gồm tính đa dạng về tài liệu và sự tương tác. Những tác phẩm collage, xét về hiệu ứng thị giác, cũng tương tự. Cả hai đều là những nghiên cứu sâu sắc về bản chất con người trong sự trôi đi của thời gian.
Machen chia sẻ: “Tôi luôn bị cuốn hút bởi bản chất con người và thích quan sát cách mọi người tương tác trên đường phố.” Quy trình thực hiện series Urban Evolution Portraits Project của anh là nơi anh cắt – dán các bức chân dung của mọi người lên các công trình xây dựng bị bỏ hoang, một số nổi tiếng – một số không, một số được yêu thích – một số bị coi thường. Sau đó, anh theo dõi phản ứng mà họ kích động. Phần lớn công việc của anh về cơ bản là tài liệu liên quan đến cuộc trò chuyện diễn đạt bằng hình ảnh. Khi phần khởi động kết thúc, cuộc trò chuyện này bắt đầu, và tạo ra hiệu ứng cho đến khi biến mất. “Tất cả mọi người đều đang vô tình hợp tác trên những tác phẩm này của tôi, và điều đó khiến tôi bị cuốn hút” – Machen chia sẻ.
Rất nhiều tác phẩm của Machen liên quan đến những quan sát mang tính xã hội, về bộ máy quyền lực chẳng hạn. Những chủ đề chính trị (như bộ truyện Mao Trạch Đông) chứng tỏ Machen là một nghệ sĩ dấn thân.
Có người cho rằng khi Machen dựng một bức chân dung của một nhân vật gây tranh cãi thì đó là vì anh muốn biết bức chân dung ấy đang được xã hội vẽ ra theo những cách như thế nào? Nó sẽ trông ra sao? Nó sẽ nói gì?
Anh không thích hay tán thành hoàn toàn tất cả những nhân vật/ sự vật mà anh đưa ra. Machen đã tạm ngừng đăng hình ảnh mới trong vài năm qua, quan sát sự thay đổi của xã hội, và giờ đây, anh tiếp tục công việc làm lộ diện những gương mặt đã, đang và sẽ thay đổi thế giới của chúng ta, theo những cách tích cực, tiêu cực hay chưa được xác định. Đôi khi, Machen cảm thấy khó khăn khi phải theo dõi và cho phép mọi thứ phát triển như chúng đang là, đặc biệt là những phát triển ấy lại không phản ánh quan điểm hay thái độ của anh. Vì thế, để thực hiện, đôi khi cần có sự kiềm chế lớn. Việc đăng những người nổi tiếng khá dễ dàng nhưng khi những người ít lành tính được đăng, điều đó sẽ gây ra những phản ứng dữ dội.
Anh tin rằng người nghệ sĩ cần đóng vai trò như một tấm gương soi. Họ đánh thức mọi người về những gì đang thực sự diễn ra trên thế giới. Nghệ thuật không phải lúc nào cũng là một bức tranh đẹp. Đôi khi, nghệ thuật đơn thuần biểu lộ những gì nằm dưới bề mặt, phơi bày những thứ chúng ta không thừa nhận một cách có ý thức, phơi bày mặt tối để chúng ta có thể cho ánh sáng vào để nhìn rõ và hiểu bản thân và thế giới một cách đầy đủ hơn.
Cá nhân Machen được dìu dắt và truyền cảm hứng từ tình bạn 25 năm với nghệ sĩ Geraldine Neuwirth. “Sự cam kết của cô ấy với nghệ thuật và khả năng kể chuyện của nữ nghệ sĩ này phải khiến chúng ta kinh ngạc.” – Machen ca ngợi.