“Hiệu ứng Banksy”: 21 điều có thể bạn chưa biết về biểu tượng nghệ thuật đường phố Banksy
Vào năm 2010, tạp chí TIME bình chọn Banksy là một trong 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới. Biểu tượng nghệ thuật đường phố đương đại này chưa bao giờ rời khỏi ánh mắt đắm say của công chúng, nhưng ẩn sau cái nhìn mê hoặc đó là nỗi tò mò khôn tả: Banksy là ai?
1. Mặc dù có vô số đồn đoán trong nhiều năm qua, danh tính thực sự của Banksy chưa bao giờ được tiết lộ. Điều này khiến người ta tin rằng bạn không cần chia sẻ quá nhiều để có thể trở nên nổi tiếng. Hay, sự bí ẩn đi kèm tài năng xuất chúng cuối cùng cũng sẽ trở thành tâm điểm của đám đông.
2. Banksy sinh ra ở Bristol, Vương quốc Anh. Nghệ sĩ đường phố và 3D gốc Bristol mang tên Robert del Naja từ ban nhạc Massive Attack đóng vai trò như nguồn cảm hứng quan trọng của Banksy. Được biết, Del Naja là người tiên phong trong phòng trào graffiti ở Bristol và là một trong những người mang văn hóa hip hop và graffiti từ Hoa Kỳ đến Bristol đầu những năm 1980.
3. Phần lớn các tác phẩm nghệ thuật đường phố và đô thị của Banksy đóng vai trò như lời phê bình về các vấn đề toàn cầu, bao gồm khủng bố, chính quyền và chủ nghĩa tư bản.
4. Ban đầu, Banksy hứng thú với việc vẽ và sản xuất thủ công (không cần sự trợ giúp của các dụng cụ như thước kẻ…). Nhưng vào năm 2000, anh ta bắt đầu sử dụng giấy stencil, một phần vì chúng được sản xuất nhanh, dễ dàng.
5. Triển lãm đầu tiên của anh diễn ra vào năm 2000 tại nhà hàng của người bạn ở Bristol.
6. Tại Crude Oils, một trong những triển lãm nổi tiếng của Banksy được tổ chức tại Notting Hill, anh trưng bày những bức tranh mang tính biểu tượng có trộn thêm các yếu tố và họa tiết khác nhau. Nhưng nổi bật nhất vẫn là ý tưởng kỳ quái cho 200 con chuột sống lang thang trong không gian trưng bày.
7. Vào năm 2004, Banksy sáng tác một tác phẩm mà sau đó được gọi là Difaced Tenners – một cách chơi chữ với từ “defaced” bằng cách thay thế khuôn mặt Nữ hoàng Elizabeth II bằng hình ảnh Công nương Diana trên tờ ngân phiếu 10 bảng Anh.
8. Barely Legal, triển lãm năm 2006 của Banksy được tổ chức tại một nhà kho Los Angeles, nổi bật với hình ảnh con voi sơn màu đỏ và được khắc bằng vàng fleur de lis cho phù hợp với hình nền. Triển lãm nhằm mục đích giải quyết các vấn đề quan trọng như nghèo đói mà con người đang phớt lờ, và hình ảnh con voi là phép ẩn dụ cho câu thành ngữ “the elepant in the room” (tạm dịch: khúc mắc và vấn đề lớn không thể dửng dưng).
9. Để sản xuất bộ phim Children of Men vào năm 2006, đạo diễn Alfonso Cuarón đã tiếp cận Banky với ý muốn hợp tác. Tuy Banksy cuối cùng đã từ chối lời mời, nhưng anh vẫn cho phép bản sao tác phẩm Kissing Coppers được sử dụng trong một bối cảnh phim.
10. Sự nghiệp của Banksy đã thu hút cộng đồng người nổi tiếng hâm mộ, bao gồm Damien Hirst, Justin Bieber, Serena Williams và Angelina Jolie. Họ đã mua và sưu tầm các tác phẩm của Banksy.
11. Thủ lĩnh U2 Bono đã ủy quyền để anh sáng tác một tác phẩm có tựa đề Sweeping it Under the Carpet trong thời điểm Bono còn là biên tập viên khách mời tại tờ Independent. Tác phẩm như một lời phê bán chính quyền phương Tây khi có thái độ dửng dưng với AIDS và các vấn đề nghiêm trọng khác tại châu Phi.
12. Bộ phim tài liệu Exit Through the Gift Shop năm 2010 do Banksy đạo diễn đã được đề cử giải Oscar.
13. Mặc dù vẫn là một nghệ sĩ ẩn danh nhưng Banksy được TIME bình chọn là một trong 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới vào năm 2010, cùng với Barack Obama và Steve Jobs. Banksy cung cấp hồ sơ cá nhân bằng một tấm ảnh với mớ giấy lộn trên đầu.
14. Cũng trong năm 2010, anh đã tạo ra đoạn mở đầu, hay còn gọi là “couch gag” cho tập phim Money Bart trên kênh The Simpsons.
15. Nhà báo và nhà văn người Anh Simon Hattenstone đã tổ chức cuộc phỏng vấn trực tiếp với Banksy và mô tả nghệ sĩ trong bài viết năm 2003 trên tờ Guardian là “da trắng, 28 tuổi, giản dị, quần jeans, áo phông, răng trắng, dây chuyền và bông tai bạc”.
16. Danh tiếng của Banksy bắt nguồn từ việc can thiệp đô thị của anh, như treo các kiệt tác giữa bảo tàng lớn như Louvre, Paris và Bảo tàng nghệ thuật Hiện đại, New York.
17. Có vẻ, ai ai cũng mong muốn được giống như Banksy, nhưng anh lại bày tỏ sự dè dặt về mức độ thành công về mặt thương mại mà mình gặt hái được. Theo anh, thành công thương mại là dấu hiệu thất bại cho một nghệ sĩ graffiti. Chúng ta không nên ôm ấp giấc mộng theo cách đó.
18. Vào năm 2015, Banksy mở cửa triển lãm Dismaland ở Weston-super-Mare, Anh quốc. Đó là một công viên giải trí tạm thời quy mô, trưng bày các tác phẩm nghệ thuật của anh và nhiều nghệ sĩ khác (chủ yếu dựa trên tính chất ý tưởng). Theo Banksy, đó là điểm thu hút các gia đình có nhận thức về bất bình đẳng và thảm họa sắp sửa xảy ra. Nó bao gồm các điểm kiểm tra an ninh giả mạo, được hoàn thiện với máy quét X-quang các tông và cũng được sử dụng như hộp âm nhạc.
19. Vào năm 2017, anh mở dự án quy mô thứ hai mang tên The Walled Off Hotel tại Bethlehem. Được xây dựng dọc bức tường ngăn cách Israel và Palestine, nơi đây tự quảng cáo là có tầm nhìn tồi tệ nhất so với bất cứ khách sạn nào trên toàn thế giới.
20. Trong buổi đấu giá nghệ thuật đương đại do Sotheby’s London tổ chức năm 2018, tác phẩm Girl with Ballon của Banksy đã bị tụt xuống còn một nửa trong khung tranh khi chiếc búa cuối cùng trong đêm rơi xuống. Sau đó, anh đăng một video lên website và nói rằng tác phẩm đã bị phá hủy vì một trục trặc nhỏ. Để từ đây, Girl with Ballon (Cô bé và bóng bay) đã trở thành Love in the Bin (Tình yêu trong chiếc thùng).
21.Thuật ngữ “Banksy effect” (Hiệu ứng Banksy) ám chỉ sự quan tâm thương mại đối với nghệ thuật đường phố ngày hôm nay, nhưng phần lớn trong đó là các tác phẩm được thực hiện bởi các nghệ sĩ có tầm nhìn văn hóa, một phần vì sự phổ biến rộng rãi của Banksy.