Thiết kế của Gerald Genta dành cho Audemars Piguet – Royal Oak – được nhiều người công nhận là một trong những thiết kế có ảnh hưởng nhất mọi thời đại, đã đạt đến một cột mốc quan trọng.

Một thiết kế nguyên mẫu của Audemars Piguet Royal Oak, vào khoảng năm 1972

Điều gì biến một chiếc đồng hồ trở thành huyền thoại?

Aurel Bacs, chuyên gia tư vấn lâu năm trong ngành tại nhà đấu giá Phillips, nói rằng cần có sự phù hợp, một chút táo bạo và vài phần bí ẩn hiện hữu trong chiếc đồng hồ. Ông Bacs nói: “Một thứ gì đó không thể mang tính biểu tượng chỉ vì một vài người hay học giả đồng ý rằng nó quan trọng. Điều nó cần nhất là: Sự công nhận”.

Câu nói trên làm chúng ta liên tưởng đến Audemars Piguet Royal Oak, chiếc đồng hồ có thiết kế hình bát giác và 8 con ốc riêng biệt hiện đang kỷ niệm 50 thành lập vào năm nay. Sở hữu thiết kế sáng tạo và tiên phong trong việc sử dụng thép không gỉ như một vật liệu quý hiếm, công trình của nhà thiết kế Gerald Genta đã được ghi nhận trong thế giới đồng hồ thể thao sang trọng. 

Gianni Agnelli, vua Juan Carlos của Tây Ban Nha và Karl Lagerfeld đã sớm cảm thụ được vẻ đẹp độc đáo của Royal Oak. Trong thời gian gần đây, các nhạc sĩ nổi tiếng như John Mayer và Ed Sheeran đã đeo Royal Oak trong các chuyến lưu diễn của mình. Các rapper bao gồm Jay-Z và Rick Ross đã nhắc đến Audemars Piguet trong bài hát của họ. Về thể thao, các ngôi sao bóng rổ gồm LeBron James và Steph Curry đều đã mang trên tay Royal Oak, cùng với nữ diễn viên Millie Bobby Brown và người mẫu Kylie Jenner. Gần đây, thủ tướng Campuchia, Hun Sen, được phát hiện đeo một mẫu Royal Oak Offshore với bộ máy phức tạp.

Rob Ronen, người đã bán đồng hồ gần 20 năm và là đồng sáng lập của Material Good, một trong những nhà bán lẻ được ủy quyền của Audemars Piguet có trụ sở tại Thành phố New York, cho biết: “Tôi không còn ngạc nhiên về việc những nhà sưu tầm phải thật sự cố gắng để mua được một chiếc Royal Oak nữa. Niềm đam mê với Royal Oak vượt qua mọi giới hạn – bất kể giới tính, chủng tộc hay nhóm người nào đi chăng nữa”.

Mẫu Royal Oak đầu tiên 5402 ra đời năm 1972

Ông nói: “Bạn có thể nhìn thấy Royal Oak trên các bãi biển của St.-Tropez, St.-Barts, Bờ biển Amalfi, nơi mọi người đang ăn trưa trong chiếc quần đùi bơi của họ. Đồng thời, cùng một mẫu đồng hồ đó có thể xuất hiện với một bộ lễ phục tại một nhà hàng sang trọng”.

Khi Audemars Piguet tiếp tục củng cố sự thống trị của họ trên thị trường đồng hồ Thụy Sĩ sang trọng trong những năm gần đây, Royal Oak ngày càng trở nên khó kiếm hơn. Những nhà sưu tầm tiềm năng cho biết gần như không thể tìm thấy những mẫu mới trong khi trên thị trường thứ cấp, Royal Oak có mức giá giao dịch cao hơn 85% giá trị bán lẻ theo nghiên cứu của nền tảng trực tuyến Business of Fashion và McKinsey & Company.

Và trong khi cả hai thương hiệu do gia đình kiểm soát là Audemars Piguet hay Patek Philippe đều không công bố số liệu bán hàng, một báo cáo gần đây của Morgan Stanley ước tính rằng Audemars Piguet lần đầu tiên vượt qua Patek Philippe vào năm 2021 – đưa thương hiệu lên vị trí thứ tư về số lượng đồng hồ bán được, sau Rolex, Cartier và Omega.

Thay đổi cục diện toàn ngành chế tác đồng hồ cơ

Nhà thiết kế Gerald Genta

Các chuyên gia đồng hồ cho biết, ngay từ ngày đầu tiên ra mắt, Royal Oak đã thu hút sự chú ý với thiết kế phá vỡ quy tắc, thiết lập một kỷ nguyên mới cho đồng hồ thể thao sang trọng. 

Đó là vào năm 1970, khi người Nhật chỉ mới bắt đầu giới thiệu đồng hồ Quartz – đối thủ hùng mạnh của ngành công nghiệp đồng hồ cơ khí tại Thụy Sĩ lúc bấy giờ. Một cuộc suy thoái tài chính và khủng hoảng năng lượng đang trên bờ vực diễn ra, định hình lại về mặt  văn hóa, thời trang, âm nhạc, kiến trúc và các quan niệm về thiết kế của nghệ thuật đương đại. 

Audemars Piguet đã yêu cầu ông Gerald Genta tạo ra một chiếc đồng hồ thể thao bằng chất liệu thép không gỉ hiện đại. Thương hiệu có hồ sơ về một cuộc phỏng vấn năm 1982, trong đó Georges Golay, giám đốc điều hành của Audemars Piguet vào thời điểm đó, nhớ lại: “Chúng tôi đã phải phát minh ra một mẫu đồng hồ vừa thể thao vừa phong cách, phù hợp với trang phục buổi tối và các hoạt động hàng ngày của người đàn ông của thị hiếu ngày nay.” Không những thế, thiết kế bên ngoài còn phải phù hợp với bộ máy Calibre 2121 – là bộ máy tự lên dây cót mỏng nhất thế giới vào thời điểm đó, với độ dày chỉ 3.05mm.

Ngài Genta đã tạo cho Royal Oak hình dáng của một chiếc mũ bảo hiểm lặn cổ điển, các con ốc lục giác trên vòng bezel được lấy cảm hứng từ bu lông của chiếc mũ, và như nhà thiết kế đã chia sẻ, ngay lập tức gợi lên khả năng chống nước lên đến 100 mét của chiếc đồng hồ. Các chuyên gia cho biết: Từ trước đến nay, thiết kế này luôn được giấu trong bộ máy đồng hồ, không được đặt ở phía trước và chính giữa.

Ngài Genta là một thợ kim hoàn có chuyên môn cao, điều này đã được phản ánh qua sự tương phản của Royal Oak với các lớp được hoàn thiện sa tanh và làm bóng gương, cả 2 quá trình đều được thực hiện thủ công. Ngoài ra còn có mặt số giống như một viên ngọc với mô hình các kim tự tháp nhỏ đặt giữa các lỗ hình kim cương, một phong cách guilloché thường được gọi là clous de Paris nhưng Audemars Piguet gọi là tapisserie. Các lớp hoàn thiện khác nhau kết hợp chạm khắc mặt số đã tạo nên một cỗ máy thời gian phát sáng trên cổ tay. 

Việc nhà thiết kế sử dụng thép không gỉ là một yếu tố thay đổi cuộc chơi, việc hoàn thiện bằng tay tỉ mỉ đã nâng tầm những đặc tính của chất liệu công nghiệp này. Michael Friedman, người đứng đầu bộ phận chế tác của Audemars Piguet cho biết: “Chất liệu không phải là vàng hay bạch kim. “Nhưng thông qua công việc của nghệ nhân, bao gồm quá trình thủ công và hoàn thiện, nó trở thành đối tượng của thiết kế – và nó trở nên vĩ đại hơn nhiều so với tổng các bộ phận của nó. Đó là biểu hiện của những người đàn ông và phụ nữ ngồi sau băng ghế dự bị”.

Khái niệm này không chỉ là nghĩa bóng: Khi ra mắt, chiếc đồng hồ này có giá 3.300 franc Thụy Sĩ, ngang giá với đồng hồ vàng vào thời điểm đó.

Phòng trưng bày của Audemars Piguet từ đầu những năm 1970

Vào ngày 15 tháng 4 năm 1972, chiếc đồng hồ được giới thiệu tại hội chợ Basel, sự kiện thường niên mà trong nhiều thập kỷ, đây là giai đoạn có ảnh hưởng lớn nhất đến ngành sản xuất đồng hồ. Jacqueline Dimier, nhà thiết kế đồng hồ nữ đầu tiên của Audemars Piguet, người đã gia nhập công ty vào năm 1975, nhớ lại sự phấn khích mà thương hiệu đã tạo ra.

“Không ai có thể nói về bất cứ điều gì khác,” cô viết trong một email. “Tất cả chúng tôi đều ngưỡng mộ, bất kể chúng tôi làm việc cho thương hiệu nào. Royal Oak xuất hiện tương tự như một chiếc U.F.O trong thị trường đồng hồ và phá vỡ hoàn toàn các quy tắc thiết kế thời bấy giờ”.

Các nhà sưu tập đã đặt cho chiếc Royal Oak mới biệt danh Jumbo, kích thước 39mm của nó rất lớn so với kích thước 34mm đến 36mm là tiêu chuẩn cho đồng hồ nam vào thời điểm đó. Thậm chí, Genta còn gọi kích thước này là “con voi”, mặc dù kích thước lớn của chiếc đồng hồ phụ thuộc vào đường kính 28mm của bộ máy Calibre 2121 và tám ốc vít mà Jumbo sở hữu.

Jacqueline Dimier, nhà thiết kế đồng hồ nữ đầu tiên của Audemars Piguet, gia nhập công ty vào năm 1975

Thành công ngay lập tức của Royal Oak vẫn chỉ là một huyền thoại trong giới đồng hồ vì có số liệu vào thời điểm đó cho thấy sự thất bại về mặt thương mại của mẫu đồng hồ. Theo tài liệu lưu trữ của công ty, trong bốn năm đầu tiên, Royal Oak Ref. 5402 chưa bao giờ chiếm hơn 7 phần trăm tổng sản lượng bán ra của Audemars Piguet, cũng như hơn 6 phần trăm doanh thu. Tuy nhiên, ông Friedman cho biết thêm: Vào năm 1970, thương hiệu đã hứa với các nhà cung cấp rằng họ sẽ chế tác 1000 chiếc Royal Oak, một số lượng chưa bao giờ cam kết trước đó; thông thường thương hiệu chỉ tạo ra 25 chiếc cho một phiên bản.

Ông Friedman nói: “Khi bạn sản xuất 5.000 chiếc đồng hồ mỗi năm và cam kết sản xuất 1.000 chiếc trong một mẫu, đó là một sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận”. Ông cho biết thêm, có ít hơn 100 người làm việc tại xưởng đồng hồ vào thời điểm đó và chỉ có vài chục chiếc Royal Oak được hoàn thành mỗi tháng. Đến cuối năm 1972, Audemars Piguet đã bán được 490 chiếc Royal Oaks, trở thành mẫu đồng hồ thành công nhất kể từ khi thành lập thương hiệu vào năm 1875.

Những năm tháng rực rỡ

Mẫu Royal Oak Lady với chất liệu thép năm 1976

Chiếc Royal Oak nguyên bản – mẫu 5402 – được giữ nguyên cho đến năm 1976, khi bà Dimier chịu trách nhiệm chế tác phiên bản dành cho nữ của mẫu đồng hồ. 

“Điều đó không hề dễ dàng,” bà viết. “Chiếc đồng hồ chỉ mới được bốn năm tuổi, mang thiết kế hoàn toàn nam tính và việc điều chỉnh sản phẩm huyền thoại của Gerald Genta là một thách thức khó khăn. Cách tiếp cận của tôi là giữ nguyên đặc tính nguyên thủy nhất của nó như một chiếc đồng hồ và tập trung vào phần tỷ lệ. “

Năm 1976, Royal Oak II 29mm được giới thiệu, với phiên bản vàng 35mm ra mắt vào năm sau. Từ năm 1977 đến năm 1981, 27 phiên bản mới đã được sản xuất: Sử dụng nhiều chất liệu vàng kết hợp các kim loại khác, với nhiều bộ máy và kích thước mới, bao gồm đồng hồ quartz và có đính đá quý. Và doanh số bán hàng tăng lên. Hồ sơ của công ty cho thấy hơn 1.000 chiếc đồng hồ Royal Oak 29mm được sản xuất vào năm 1979; 423 chiếc được sản xuất vào năm 1976. Đức và Ý là những thị trường đặc biệt mạnh.

Royal Oak Offshore 25721, từ năm 1993.

Bộ máy phức tạp đầu tiên của Royal Oak, hiển thị ngày và thứ, xuất hiện vào năm 1983, với bộ máy siêu phức tạp đầu tiên, lịch vạn niên (perpetual calendar), ra đời một năm sau đó. Kích thước cũng đã được chú trọng trong những năm 90. Một phiên bản 20mm được gọi là Royal Oak Mini, chỉ lớn hơn đường kính của đồng xu một chút, đã trở thành chiếc Royal Oak nhỏ nhất từng được sản xuất. Ông Bacs chia sẻ: “Bạn có thể tìm thấy một chiếc Royal Oak cho mọi kích thước cổ tay theo đúng nghĩa đen. (Năm nay, một số nhà đấu giá, bao gồm Phillips và Ineichen Auctioneers ở Zurich, đã lên lịch bán hàng dành riêng hoàn toàn cho Royal Oak.)

Khi thập kỷ trôi qua, Royal Oak nổi lên như một tấm bạt hình ảnh thời trang quan trọng nhất của ngôi nhà, nơi các bộ máy và vật liệu được thử nghiệm, nhưng luôn dựa trên các thiết kế ban đầu của đồng hồ. 

Lễ kỷ niệm lần thứ 25 của thương hiệu vào năm 1997 là dịp để nâng tầm các phiên bản mới, bao gồm một chiếc đồng hồ bấm giờ, một chiếc phiên bản giới hạn với tourbillon được đặt ở mặt sau đồng hồ (chiếc Royal Oak duy nhất không có nút crown) và một chiếc Grande Complication kết hợp một bộ đếm phút (minute repeater), chronograph chia giây và đồng hồ lịch vạn niên, cùng với một số các chức năng khác.

Audemars Piguet là một trong số ít các thương hiệu đồng hồ độc lập, do gia đình quản lý còn lại ở Thụy Sĩ (có trụ sở chính và bảo tàng ở Le Brassus), Và năm ngoái, sự hợp tác của họ với Marvel đã đặt một cấu trúc 3D bằng vàng trắng của Black Panther trên mặt số của một chiếc flying tourbillon, một phiên bản giới hạn gồm 250 chiếc đã bán hết.

Kỹ thuật chế tác của quá khứ và tương lai

Chiếc Royal Oak “Jumbo” kỷ niệm 50 năm

Những sự tương phản và phá cách này – thép được nâng tầm trở thành một vật liệu sang trọng, một siêu anh hùng hợp nhất với thế giới chế tác đồng hồ – đã tiếp tục củng cố danh tiếng của Royal Oak. Ông Friedman của Audemars Piguet nói rằng đó là “một thuật giả kim góp phần tạo nên thành công cho thương hiệu. “Nó giống như nghe một bài hát vừa mới nhưng lại vừa quen.”

Ông Ronen, đại lý ở New York, đồng ý. “Royal Oak là một thiết kế vượt thời gian, nhưng đồng thời cũng thực sự hiện đại, tùy thuộc vào cách Audemars Piguet chế tác vật liệu”.

Tuy nhiên, vào dịp kỷ niệm 40 năm thành lập Royal Oak, bộ sưu tập Offshore đã thu hút mọi sự chú ý, một phần là do sự hợp tác với những nhân vật nổi tiếng như Jay-Z và Arnold Schwarzenegger (người đã tạo ra một bộ cho “End of Days”). Thương hiệu một lần nữa phá vỡ ranh giới, giờ đây đưa Royal Oak vào văn hóa đại chúng, vào thời điểm mà những người nổi tiếng gắn bó với ngành công nghiệp này vẫn đang được phát triển.

Phiên bản Royal Oak “Jumbo” Extra-Thin 2022

Tuy nhiên, để kỷ niệm lần thứ 50 của Royal Oak, 56 phiên bản mới đã được giới thiệu vào tháng 1, từ 34 milimet đến 41 milimet, trong các thiết kế ba kim (giờ-phút-giây), cơ chế chronograph và tourbillon. Hầu hết đều có chất liệu bằng vàng 22 karat được khắc với biểu tượng “50 năm” và chữ ký biểu tượng thương hiệu.

Nhưng những thay đổi lớn nhất nằm ở bên trong, đáng chú ý nhất là bộ máy Calibre 7121 mới mà thương hiệu cho biết đã mất 5 năm để phát triển và sở hữu thùng lớn hơn để có sức mạnh và độ chính xác cao hơn và cơ chế chỉnh ngày siêu mỏng sử dụng ít năng lượng đã được cấp bằng sáng chế.

Nhiều mẫu kỷ niệm hơn sẽ được giới thiệu trong phần còn lại của năm – mặc dù thương hiệu sẽ không tiết lộ chính xác số lượng – thêm vào khoảng 500 biến thể đã ra mắt trong nhiều năm. Nhưng đừng mong đợi bất kỳ bữa tiệc lớn nào, vì các giám đốc điều hành nói rằng các quy định về đại dịch và quy tắc đi lại khiến việc lập kế hoạch trở nên quá khó khăn. Quyết định này cũng phản ánh một cách tiếp cận chín chắn hơn của Audemars Piguet ở tuổi 50.