Triển lãm Bên Chiến Hào: “Những nét phác để đời” của họa sĩ Huỳnh Phương Đông
Triển lãm Bên Chiến Hào trưng bày những ký họa tiêu biểu chưa từng công bố của họa sĩ Huỳnh Phương Đông, đã vẽ tại chiến trường trong khoảng thời gian từ năm 1963. Sự kiện diễn ra từ ngày 10.4 đến 17.4.2022 tại Nhà 2, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, 97A Phó Đức Chính, Quận 1.
Họa sĩ Huỳnh Phương Đông có tên khai sinh là Huỳnh Công Nhãn, học tại Trường Mỹ nghệ Thực hành Gia Định (École des Arts Appliqués de Gia-Dinh, tuyển vào năm 1941) và Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (1957-1963). Ông là họa sĩ – chiến sĩ tham gia cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ông lấy tên con trai Huỳnh Phương Đông làm bí danh từ năm 1963, khi vượt Trường Sơn vào chiến trường miền Đông Nam bộ, công tác tại Phòng Hội họa Giải phóng (B11). Sau Ngày Thống nhất đất nước 30.4.1975 đến 2015, ông vẫn dùng bí danh này làm bút danh chính thức để hoạt động mỹ thuật.
TRIỂN LÃM BÊN CHIẾN HÀO: Ký họa của họa sĩ Huỳnh Phương Đông
Nhiều thông tin chưa từng công bố như hình ảnh tư liệu, thư viết tay trong thời chiến… của họa sĩ Huỳnh Phương Đông và những câu chuyện xoay quanh chữ “Bí danh” sẽ được giới thiệu trong triển lãm, thông qua cuốn sách Bí danh Huỳnh Phương Đông của Nhà xuất bản Mỹ Thuật.
Buổi trưng bày gợi nhớ về các triển lãm bên chiến hào đã thực hiện trong thời kỳ kháng chiến, một ý tưởng để động viên tinh thần đồng đội ngoài mặt trận. Các họa sĩ của Phòng Hội họa Giải Phóng (B11) đã vừa chiến đấu vừa sáng tác rồi triển lãm ngay bên chiến hào, những bức ký họa được treo trên dây dọc theo một đoạn đường hành quân, người đi đầu sẽ thực hiện nhiệm vụ treo tranh và người cuối cùng sẽ gom tranh đem về căn cứ.
Ký họa của người chiến sĩ – họa sĩ mang bí danh Huỳnh Phương Đông trong Triển lãm Bên Chiến Hào, gồm những bức vẽ nhanh bằng chì, bút sắt, mực đen, thuốc nước, phấn màu… ký họa tại chiến trường. Đây là những trang sử bằng tranh vô giá, là một tập tài liệu mỹ thuật quý và hữu ích cho việc tìm hiểu nghệ thuật tạo hình trong ký họa kháng chiến.
Như nhà nghiên cứu mỹ thuật Ngô Kim Khôi nhận định: “Họa sĩ Huỳnh Phương Đông có cái mà người Pháp gọi là Coup de crayon (những nét phác để đời). Nét bút của ông có cái gì đó rất vững vàng, mạnh mẽ mà dâng đầy xúc cảm. Dường như khi ông đặt bút xuống, những cảm nhận mỹ quan đi thẳng từ con tim ông qua ngón tay tràn ra giấy, quyết liệt và dứt khoát. Tôi tự hỏi không biết ông có chỉnh sửa gì trên những ký họa đó không, hay một khi đã lan tỏa ra từ tâm trí thì ý tưởng đó hình thành một cách bền vững và hoàn mỹ?”
