Chok Yue Zan là nghệ sĩ đương đại trẻ tài năng và mới nổi tại Đông Nam Á. Anh tin rằng ký ức và quá khứ của một người có tác động rõ rệt đến tương lai của người đó. Sự nghiệp của Zan men theo dòng ký ức cá nhân, nơi anh định nghĩa “rừng” là “thiên đường”, từ đó gợi nhắc con người về những gì tươi đẹp đã bị đánh mất.

Là nghệ sĩ giành chiến thắng cuộc thi UOB Painting of the year vào năm 2017 tại Malaysia, Chok Yue Zan (có trụ sở tại thủ đô Kuala Lumpur) gần đây vươn lên như một nghệ sĩ mới nổi trong lĩnh vực nghệ thuật đương đại. Sinh ra ở Tawau (Sabah), Zan lớn lên cùng ông bà trong môi trường thiên nhiên đặc trưng bởi những rừng cây xanh tươi tốt và cảnh quan ngoạn mục. Với anh, đó là một nơi tôn nghiêm, một không gian hạnh phúc mà giờ đây anh định nghĩa là “thiên đường bị đánh mất”.

Lấy cảm hứng từ nỗi nhớ, những tác phẩm của Zan nhấn mạnh thông điệp: ký ức về quá khứ của con người có tác động rõ ràng đến tương lai của họ.

Với Chok Yue Zan, Rừng là Thiên đường

Memory Of The Ocean, Acrylic và sơn dầu trên toan, 95(H)x180(W)cm, 2018

Sabah là một nơi tuyệt đẹp được bao quanh bởi những khu rừng trập trùng, hùng vĩ và đại dương xanh bao la. Khác với những đứa trẻ khác, Zan may mắn khi lớn lên cùng ông bà ở thiên đường xinh đẹp và vô giá ấy, nơi có dòng sông hiền hòa, trong vắt chảy qua, nơi anh có thể đắm đuối chiêm ngưỡng những chú cá nhảy múa trong lòng nước, từng đàn vịt đàn ngỗng kiếm ăn giữa cánh đồng, những con gà con chó đuổi nhau chạy tán loạn và những con mèo lười nằm dài ngoan ngoãn. “Tôi nghĩ, mẹ đã sáng suốt khi quyết định cho tôi lớn lên ở đây.” – Zan mỉm cười chia sẻ.

Nhưng thật lạ, anh chưa bao giờ bị lạc giữa thiên đường. Cây cối và dòng sông luôn dẫn anh đi và về đúng hướng. Thiên đường là không gian, đồng thời là người giám hộ. Zan ước mình có thể dành một năm dài trọn vẹn ở thiên đường ngay bây giờ.

Memory Of The Ocean, Acrylic và than trên toan, 115(H)x210(W)cm (Triptych), 2018

Rừng (thiên đường trong quan niệm của Zan) có ý nghĩa rất lớn đối với anh. Anh nhớ lần đầu tiên khi đến Kuala Lumpur, anh như bị lọt thỏm ngạt thở giữa thành phố rộng lớn và chật chội. Nhưng thật lạ, anh chưa bao giờ bị lạc giữa thiên đường. Cây cối và dòng sông luôn dẫn anh đi và về đúng hướng. Thiên đường là không gian, đồng thời là người giám hộ. Zan ước mình có thể dành một năm dài trọn vẹn ở thiên đường ngay bây giờ. Sống cùng ông bà đầy ắp những kỷ niệm đẹp. Họ từng dạy anh cách lấy trứng và hái trái cây trong vườn.

Sau khi ông bà Zan qua đời vào năm 2006, thiên đường mà anh yêu quý dần biến mất. Mọi thứ biến thành một giấc mơ ngọt ngào. Tất cả cuộc sống và không gian đã lùi vào dĩ vãng. Sau vài năm, bố mẹ của Zan cũng ly hôn. Mối quan hệ giữa anh và gia đình thay đổi, mọi thứ trở nên lạ lẫm, nhạt nhòa và xa cách. Bởi vậy, thiên đường không dừng lại ở khái niệm “không gian”, nó là tất cả đối với anh.

Nghệ thuật lấy cảm hứng từ tuổi thơ

We Used To Be Together, Strong Like Stones II Acrylic, than và sơn dầu trên toan, 140(H)x120(W), 2018

Triển lãm cá nhân “Retrospect of Paradiso” vào năm 2018 tại phòng trưng bày Art Porters là một trong những sự kiện lấy cảm hứng từ hồi ức tuổi thơ của Zan. Trong triển lãm này, Zan bày tỏ lòng tôn kính với các mối quan hệ gia đình và môi trường anh sống. Đó là câu chuyện kể về mối liên hệ giữa anh và thiên đường, và mối quan hệ gia đình.

Gần đây, anh đang thực hiện sê-ri mới mang tên “De Upside Down” nhằm nhấn mạnh và lộ tỏ một thế giới mất cân bằng và ký ức cá nhân. Thế giới chúng ta đang sống là thoáng qua. Chẳng có gì là vĩnh viễn. Mọi thứ thay đổi như chớp mắt trong một thời gian ngắn và cảnh quan mà chúng ta từng biết giờ đây trở nên xa lạ. Chúng ta có thể tin vào ký ức của chính mình?

Với sê-ri này, Zan muốn lột tả mối liên hệ giữa ký ức và tính lạ lẫm, sử dụng cảnh quan thiên nhiên như một ẩn dụ. Những tác phẩm đều dựa trên ký ức và trải nghiệm cá nhân khi anh lớn lên ở Sabah. “Hy vọng khán giả có thể liên hệ với ký ức của họ thông qua những tác phẩm của tôi.” – Zan trả lời.

I Thought, We Can Stay Strong Like Stones Acrylic,sơn dầu và than trên toan,120(H)x180(W), 2017

Đồng thời, trong thời gian này, Zan cũng lên kế hoạch cho một sê-ri khác. Đây là dự án tập trung phản ánh công nghệ đã ảnh hưởng đời sống con người lẫn trí nhớ của họ như thế nào. Đây là tác phẩm tương tác với những người đang sử dụng điện thoại thông minh. Smartphone đã trở thành nhu cầu quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Một vấn đề lớn cần làm sáng tỏ là bằng cách nào thông tin có thể được thu thập thông qua camera của chiếc điện thoại đó.

Ký ức (bộ nhớ) là trung tâm nghệ thuật trong cuộc đời Zan. Đó là tất cả những gì đã từng xảy ra trong hành trình của chúng ta. Anh tin rằng tất cả mọi người đều có một kỷ niệm độc đáo trong trái tim họ.

Nghệ sĩ Zhang Xiaogang cùng tác phẩm nổi tiếng “Bloodlines and Family Memories” có ảnh hướng lớn đối với Chok Yue Zan. Nếu Zhang sử dụng đường màu đỏ để kết nối các thành viên trong gia đình trong các bức họa của mình (tượng trưng cho huyết thống và mối quan hệ) thì Zan sử dụng đá để đại diện cho mối quan hệ. Sử dụng đá là một lựa chọn khó khăn vì anh vẽ bằng than. Than là vật liệu minh họa cho sự suy yếu của thiên đường theo thời gian. Gỗ biến thành than khi trải qua nhiệt độ đủ cao, biểu thị sự thay đổi. Mặt khác, độ giòn của than cho thấy tính vô thường và dễ bị tổn thương.

Kỹ thuật sáng tác thú vị

Zan có một kỹ thuật sáng tác khá thú vị. Anh khắc vào khung vẽ nhiều lớp để làm nổi bật các màu dưới, các màu đó được trộn với gesso để tạo ra một bề mặt rắn mà dao cắt gỗ có thể khắc vào.

Anh bắt đầu khám phá kỹ thuật này vào năm 2017, khi anh còn là gia sư và kỹ thuật viên phòng thu tại Học viện Nghệ thuật Dasein, Kuala Lumpur. Công việc của anh là hướng dẫn sinh viên trong các môn học in và điêu khắc. Anh luôn thích khám phá các phương tiện và vật liệu khác nhau để có thể áp dụng lên toan. Cảm hứng đến từ bản in khắc gỗ. Vào thời điểm đó, anh đã tự hỏi có một cách nào khắc lên toan không? Một ngày nọ, anh nhận ra gesso có thể được chạm khắc và nó gần như có tác dụng tương tự lên lino và ván ép. Kỹ thuật này cho phép anh trộn màu với gesso và có thể tạo ra bất cứ kích thước nào mà anh muốn.

De UPSITE DOWN sơn dầu trên toan, 120(H)x200(W)cm, 2019

Chok Yue Zan quan tâm đến thực hành tạo kết cấu lên toan.  Kết cấu được định nghĩa là chất lượng xúc tác của bề mặt vật thể, mang đến trải nghiệm xúc giác mới mẻ, khó chịu hay quen thuộc. Kết cấu thứ thứ mà anh có thể thực hành để thể hiện cảm xúc thật của chính mình.

Chok Yue Zan có nhiều cơ hội triển lãm quốc tế. Anh yêu thích triển lãm cá nhân tại Art Porters Gallery, Singapore và một vài triển lãm nhóm khác tại các hội chợ nghệ thuật ở Jakarta, Indonesia, Kuala Lumpur…

Những nhà sưu tầm của anh không chỉ đến từ Đông Nam Á mà còn xa hơn thế nữa. Ngoài triển lãm, anh có cơ hội làm việc với những người kinh doanh nghệ thuật tại Art Porters. Gần đây, anh đang lên kế hoạch thực hiện triển lãm cá nhân lần thứ hai tại Kuala Lumpur. Anh muốn tận dụng mọi cơ hội để tiếp xúc nhiều hơn và tin rằng khi cảm nhận và chiêm ngưỡng tác phẩm của Zan, khán giả có thể thấu hiểu hơn về ký ức và kinh nghiệm của riêng họ.

For more information,

Visit: https://www.artporters.com/

Contact: happiness@artporters.com