Thú chơi cigar đang ngày một trở nên phổ biến ở Việt Nam, nhưng để duy trì cuộc chơi lâu dài đòi hỏi vốn kiến thức cao về cigar và một niềm đam mê thực thụ. Ở Hà Nội có một doanh nhân đến với cigar chỉ bởi niềm yêu thích đơn thuần và đã đi khắp nơi trên thế giới để “tuyển quân” cho đội quân cigar của mình. Tín đồ cigar ấy chính là Trần Điền.

(Bài viết được mang tới bởi LUXUO và Modern Collectible)

Tính tới nay, ông sở hữu hơn 400 loại tubo cigars và khoảng 5000 điếu cigars đến từ hàng chục quốc gia khác nhau, trong đó có Cuba, Dominica, Ý, Thuỵ Sĩ, Mỹ và Việt Nam. Ngoài số lượng đáng nể, bộ sưu tập cigar của ông còn có nhiều điều độc đáo khác sẽ được tiết lộ trong bài phỏng vấn của Luxuo.

Vừa bước chân vào phòng cigar của Trần Điền, giác quan đầu tiên được kích thích là khứu giác. Toàn bộ căn phòng toát lên hương khói nhẹ nhàng của cigar đang ủ. Rõ ràng là mùi hương cigar, nhưng không phải chỉ của một, hai loại mà là hương thơm hỗn hợp của rất nhiều loại cigar khác nhau. Mùi hương ấy thật tinh tế và cuốn hút nhờ những tầng lớp mùi vị phức tạp: khi thì từa tựa hương sô-cô-la, khi thì lại như mùi gỗ và đậm nét hơn cả là một thứ mùi vị của thời gian.

Dù là thú chơi công phu, nhưng chẳng có gì quá cầu kỳ, chỉ cần nhìn cách sắp xếp cigar rất tự nhiên của ông thì biết, vừa gọn gàng vừa ngẫu hứng, không theo một quy luật định sẵn.

Không gian nhỏ mang phong cách thanh lịch được bài trí giản dị với tông màu nâu là chủ đạo. Mỗi đồ vật đều là những kỷ niệm của gia đình ông, ví dụ chiếc bàn gỗ cổ của mẹ ông hay những bức tranh lưu niệm được con gái ông sưu tầm trong các chuyến đi. Quan sát kĩ, ta sẽ thấy một số điểm nhấn ngộ nghĩnh như bức tượng một khuôn mặt phá cách đang hút cigar. Dù là thú chơi công phu, nhưng chẳng có gì quá cầu kỳ, chỉ cần nhìn cách sắp xếp cigar rất tự nhiên của ông thì biết, vừa gọn gàng vừa ngẫu hứng, không theo một quy luật định sẵn. Thú vị nhất là khi ông mở các ngăn kéo và hộp đựng cigar của mình ra, trông như một kho báu đang dần được hé lộ.

Không gian cigar của Trần Điền không những ấm cúng và mang đậm dấu ấn cá nhân, mà còn mang đến cảm giác bình dị, thân thiện như chính chủ nhân bộ sưu tập vậy.

Điều gì đưa ông đến với cigar?

Tôi vốn là dân nghiện thuốc lá và cigar có thâm niên hơn 30 năm. Năm 2006, do chiều con gái nên tôi đã bỏ thuốc lá một cách tuyệt đối, kể cả ngửi cũng không. Sau 10 năm “chay tịnh”, đến năm 2016 tôi bắt đầu có thú sưu tầm cigar mà sưu tầm không thì cũng “nhạt miệng, buồn tay” nên tôi “hạ sơn” hút lại. Đối với tôi, cigar không gây nghiện như thuốc lá, “chay tịnh” cả tuần vẫn vô tư.

Cigar đem đến cho ông một trải nghiệm như thế nào?

Thưởng thức một điếu cigar hoàn toàn không đơn giản như đốt thuốc lá. Khung cảnh, địa điểm phải gây hứng thú, rồi còn các yếu tố khác như đồ ăn, thức uống đi kèm, cái này thì tuỳ sở thích mỗi người. Ví dụ, hút cigar ở vỉa hè Zurich khác hẳn hút cigar trên bờ kênh ở Venice.

Nhưng mà hút cigar một mình không thể bằng hút cùng bạn hữu! Thưởng thức cigar đặc biệt thú vị khi ngồi cùng những người bạn tâm giao của tôi, như bạn từ thuở ấu thơ Trần Bắc Nam, võ sư Trần Việt Trung, nhà văn Phạm Ngọc Tiến, hoạ sỹ Đỗ Phấn, bạn đồng hương Bùi Quốc Hoàn và nhiều người bạn khác nữa.

Thưởng thức cigar đặc biệt thú vị khi ngồi cùng những người bạn tâm giao của tôi, như bạn từ thuở ấu thơ Trần Bắc Nam, võ sư Trần Việt Trung, nhà văn Phạm Ngọc Tiến, hoạ sỹ Đỗ Phấn, bạn đồng hương Bùi Quốc Hoàn và nhiều người bạn khác nữa.

Điều gì làm nên sự độc đáo cho bộ sưu tập cigar của ông?

Chuyên đề sưu tầm của tôi là những điếu tubo cigars, tức là các điếu cigar được để trong ống hợp kim, nhôm, thủy tinh, nhựa hoặc bìa giấy. Cigar để trong ống tiện cho việc bảo quản và di chuyển. Ngoài ra thì mẫu mã của những chiếc vỏ ống cũng rất đa dạng, đẹp và lạ. Tôi thấy chúng rất đặc biệt, kết hợp với tem nhãn in ấn trên bao bì khiến nó dường như trở thành một tác phẩm nghệ thuật. Hiện tại, tôi có 409 loại tubo cigars.

Tôi còn sưu tầm các điếu số 1 hàng năm do các chuyên gia đánh giá, chấm điểm và xếp hạng trên tạp chí Cigar Aficionado, tạp chí Mỹ đã hoạt động được 26 năm. Họ đánh giá cigar trên thang điểm 100 và dựa vào 4 yếu tố: hình thức, vị, chất lượng đốt và trải nghiệm chung. Trong bộ sưu tập của tôi có các điếu ngon nhất năm 2005 và từ năm 2010 đến năm 2018. Điếu số 1 của năm 2018 là điếu E.P. Carrillo Encore Majestic của Cộng hòa Dominica, được chấm 96/100 điểm.

Ngoài ra, tôi còn có các điếu cigar ngoại cỡ như điếu Victor Sinclair Serie ’55’Imperial Emperor (chiều dài: 28 cm; đường kính: 3,5 cm). Còn điếu dài nhất trong bộ sưu tập là điếu Santa Clara Magnum đến từ Mexico (chiều dài: 48,3 cm; đường kính: 2,1 cm). Trong khi đó, chiều dài và đường kính trung bình của một điếu cigar là 15 cm và 1,5 cm.

Trong bộ sưu tập của ông, điếu nào là giá trị nhất?

Thế thì phải kể đến điếu Gurkha His Majesty’s Reserve của Cộng hòa Dominica, trị giá 750 USD/điếu. Mỗi năm, hãng Gurkha chỉ sản xuất 100 hộp loại này. Điều làm nên sự độc đáo của điếu cigar này chính là việc nó được ủ bằng rượu Louis XIII Cognac, một trong những loại rượu thượng hạng quý hiếm nhất thế giới.

Quá trình tạo nên một điếu cigar thủ công là rất công phu, thế còn việc sưu tầm cigar thì sao?

Công phu chả kém! Trước tiên là phải hiểu biết về cigar, thuộc và nhớ những món đã có rồi còn phải bỏ công tìm tòi, săn lùng. Thứ hai là phải đến tận nơi lựa chọn những món mình còn thiếu. Cuối cùng là giao lưu, trao đổi với những người cùng đam mê để thu tập thêm những món mà mình chưa có. Đam mê và tinh nhanh thì “quân số” sẽ ngày càng tăng và bộ sưu tầm ngày càng phong phú.

Đam mê và tinh nhanh thì “quân số” sẽ ngày càng tăng và bộ sưu tầm ngày càng phong phú.

Được biết ông đi du lịch khắp thế giới để sưu tầm cigar và đã đến hơn 30 quốc gia, ông có thể kể một số kỷ niệm làm ông ấn tượng?

Có những thành phố tôi đi hết các hàng cigar ở đó, có những nơi chỉ một cửa hàng mà qua lại những ba bốn lần. Tôi thường tìm đến các cửa hàng cigar số 1 nơi mình đến. Tham quan các cửa hàng cigar lâu đời ở những quốc gia khác nhau là một cách hay để mua được cigar ưng ý. Phần lớn các cửa hàng này là của cha truyền con nối hoặc cửa hàng chính hãng của các thương hiệu lớn như La Casa del Habano và Davidoff of Geneva. Ngoài ra còn có nhiều hàng cigar khác để lại ấn tượng sâu đậm vì cách bài trí cổ kính và sang trọng như tiệm Fincato ở Rome, A la Civette ở Paris hay Sol Cigar Co AS ở Oslo.

Trần Điền và con gái.

Có tiệm lại mang phong cách trẻ trung hơn. Tôi còn nhớ có lần ngồi ngoài vỉa hè trước cửa tiệm Manuel’s ở Zurich vừa hút cigar vừa uống bia, xung quanh là các thanh niên địa phương cùng sở thích. Hay như tiệm Best Cigars mới mở ở Sofia có cậu bán hàng rất thân thiện, trước khi chia tay còn tặng tôi một vài món quà nhỏ. Hồi thăm con gái ở Venice, trên đảo Giudecca có tiệm kem ngon nhất nhì Venice, thế là tôi vừa hút cigar vừa ăn kem ngay trên bờ kè nhìn ra biển.

Tôi còn có sở thích ngồi hút cigar trên các rooftop bars, ví dụ như ở Nice, Venice,… Trong khi ngắm khung cảnh thành phố từ trên cao, tôi vừa nhâm nhi ly cocktail, vừa phả khói thuốc lên không trung. Đối với tôi, đây là một trải nghiệm vô cùng bay bổng.

Tôi còn nhớ có lần ngồi ngoài vỉa hè trước cửa tiệm Manuel’s ở Zurich vừa hút cigar vừa uống bia, xung quanh là các thanh niên địa phương cùng sở thích…

Ông có lời khuyên gì cho người mới chơi cigar?

Đầu tiên là lựa chọn nhà cung cấp cigar chuẩn, có uy tín. Tiếp theo là trao đổi, học hỏi từ những người đi trước. Ngoài ra thì tìm hiểu thêm thông tin trên internet và các tạp chí chuyên ngành về chủng loại, các hãng sản xuất và thương mại.

Ngoài cigar, ông còn sưu tầm gì khác không?

Có chứ! Tôi có hàng trăm các phụ kiện phục vụ cho việc hút cigar như diêm, khò, cắt, đục, gạt tàn và đồ lưu niệm sưu tầm từ khắp nơi trên thế giới.

Tôi còn có thú vui sưu tầm sách, truyện tranh, đĩa nhạc, mô hình tàu hỏa đồ chơi và cả các tác phẩm có hình ảnh con gà hay Phúc Lộc Thọ. Hiện tại, gia đình tôi đang lưu giữ khoảng hơn 3000 cuốn sách yêu thích.

Cigar có ý nghĩa thế nào đối với ông?

Đối với tôi, một điếu cigar cũng chỉ là một điếu cigar mà thôi.

10 điếu tubo đẹp nhất trong bộ sưu tập cigar của Trần Điền

Trong tiếng Tây Ban Nha, tubo có nghĩa là “ống”. Vậy tubo cigar, tubed cigar hay cigar en tubo là điếu cigar được đựng trong ống riêng. Các ống tubo này thường được làm bằng chất liệu nhôm, thủy tinh hoặc bìa giấy và sản xuất với số lượng có hạn. Bên trong một số ống còn có lớp vỏ gỗ tuyết tùng để ổn định độ ẩm, thêm hương vị tuyết tùng và đồng thời ngăn các hương vị khác xâm nhập. Ngoài công dụng bảo quản điếu cigar trong quá trình vận chuyển, các ống tubo với thiết kế ngày một đa dạng đã trở thành phụ kiện hấp dẫn đối với dân chơi cigar. 

Trong khi vòng tem cigar (cigar band) có từ những năm 1830 thì đến tận cuối năm 1933, cigar trong ống (cigar en tubo) mới chính thức xuất hiện. Cigar đơn đựng trong ống nhôm là ý tưởng của Waldo Braden, con trai của Otto Braden, chủ tịch Compañia Frankau de Tabacos S.A. Công ty này được thành lập vào năm 1925 để quản lý thương hiệu H. Upmann. Tại Anh Quốc, những ống nhôm đựng cigar của Waldo Braden ban đầu được gọi là Solo-Seel và là sản phẩm độc quyền của H. Upmann cho đến năm 1939. Còn bây giờ thì hầu như thương hiệu cigar nổi tiếng nào cũng sẽ làm tubo dù ít hay nhiều. 

Kể từ bài phỏng vấn với Luxuo vào năm 2019 đến nay, bộ sưu tập cigar của Trần Điền không ngừng được mở rộng và ông vẫn tiếp tục săn lùng các loại tubo mới. Ngắm nhìn tổng thể bộ sưu tập, ta sẽ thấy một số điếu tubo có hình thức nổi bật hơn hẳn nhờ thiết kế tinh xảo, trang trí đặc sắc và có tính thẩm mỹ cao. Những thiết kế này thường mang tính biểu trưng với những ý nghĩa sâu xa liên quan đến lịch sử thuốc lá (tobacco), văn hóa bản địa và thú hút cigar. Sau đây là 10 điếu có thiết kế đẹp và độc đáo nhất được tuyển chọn từ gần 500 loại tubo có trong bộ sưu tập cigar của Trần Điền.

Atabey Misticos. Photo credit: Atabey

1/ Atabey Misticos

Atabey Misticos là sản phẩm của Selected Tobacco, thương hiệu thuộc sở hữu của Nelson Alfonso. Alfonso là nghệ sĩ Cuba nổi tiếng với việc thiết kế bao bì cho Cohiba Behike. Biểu tượng tinh tế và trang nhã trên ống tubo này chính là Atabey, vị Thần Tối Cao của người Taino và được cho là người phụ nữ đầu tiên trên thế giới. Nữ thần Atabey được tôn là Mẫu thần, Thần linh của Mặt trăng, Biển cả và sự sinh sôi nảy nở. Bà cũng được coi là Thủy mẫu mang lại sự sống cho tất cả các con sông, hồ, biển, mà nhờ đó mới có sắn, thuốc lá và nông nghiệp nói chung. Atabey thường được thờ vào ban đêm trong các lễ rằm. Trong các buổi lễ, những người đàn ông của bộ tộc được vẽ trên cơ thể và mặc trang phục như phù thủy. Họ biểu diễn những điệu nhảy trang trọng xung quanh thủ lĩnh và thầy phù thủy của bộ tộc. Mỗi người tham gia cuốn lá thuốc thành điếu cigar. Khói thuốc giúp đạt đến trạng thái mê sảng xuất thần. Những người thổ dân thổi khói lên người thủ lĩnh thông thái ở giữa vòng tròn và tin rằng làn khói này sẽ khiến sức mạnh thần thánh của ông thăng thiên.

Chiều dài: 6 3/4” (170 mm)

Kích thước vòng: 56 (22.22 mm)

Xuất xứ: Costa Rica

Arturo Fuente Chateau King T. Photo credit: Cigar Aficionado

2/ Arturo Fuente Chateau King T

Thiết kế phần thân và nắp các ống tubo thường sẽ đồng màu đồng tông nhưng riêng Arturo Fuente Chateau King T lại có thân đen, nắp trắng và ngược lại, tạo hiệu ứng đối lập nổi trội. Khi mở hộp đựng các ống tubo đặt cạnh nhau có thể liên tưởng đến những phím đàn piano. Ở phần chân ống có hình vẽ lá thuốc lá, còn trên nắp thì là hình vẽ Chateau de la Fuente, trang trại của gia đình Fuente ở Cộng hoà Dominica.

Chiều dài: 7’’ (178 mm)

Kích thước vòng: 49 (19 mm)

Xuất xứ: Cộng hòa Dominica

Byron Serie Siglo XX Habaneros. Photo credit: Cigar Coop

3/ Byron Serie Siglo XX Habaneros

Vào năm 2012, Nelson Alfonso tung ra nhãn hàng cigar của riêng mình, Selected Tobacco gồm ba dòng: Atabey, Bandolero và Byron. Byron và Atabey được coi là các dòng siêu cao cấp. Thương hiệu Byron bắt nguồn từ Cuba vào khoảng năm 1850 khi “Lord Byron” được lập nên bởi Jose và Eusebio Alfonso – một trong số họ là cụ cố của Alfonso. Cigar Byron ban đầu được làm tại một nhà máy nhỏ ở Santiago de las Vegas thuộc Havana, Cuba. Cái tên Byron nhằm tôn vinh Lord Byron, tức George Gordon Byron (1788 – 1824), nhà thơ nổi tiếng người Anh. Chân dung ông được in trên ống tubo tinh xảo của Byron Serie Siglo XX Habaneros.

Chiều dài: 6’’ (152.4 mm)

Kích thước vòng: 56 (22.05 mm)

Xuất xứ: Costa Rica

Bossner Martin 20th Anniversary. Photo credit: Bossner

4/ Bossner Martin 20th Anniversary

Ngay từ cái nhìn đầu tiên, Bossner Martin 20th Anniversary đã toát lên vẻ quý tộc với thiết kế công phu và sắc sảo. Thương hiệu BOSSNER được thành lập tại Berlin vào năm 1993. Điếu cigar này được làm nhân dịp kỷ niệm 20 năm thương hiệu BOSSNER. Bossner Ambassador và Bossner Martin 20th Anniversary là những điếu tubo làm bằng bìa cao cấp, chi tiết và tỉ mỉ nhất trong bộ sưu tập của Trần Điền. Với kích thước lớn hơn so với các ống tubo thông thường, những điếu tubo này thậm chí trông giống những đồ vật hoàng gia trang trí trong cung điện.

Chiều dài: 6 1/2’’ (165.1 mm)

Kích thước vòng: 56 (22.05 mm)

Xuất xứ: Nicaragua

Cohiba Pirámides Extra. Photo credit: thegioixiga

5/ Cohiba Pirámides Extra

Cohiba có nghĩa là thuốc lá (tobacco) trong tiếng Taíno, ngôn ngữ của người Arawark ở Cuba. Cohiba dùng để chỉ lá thuốc cuộn mà những người thổ dân này đã hút. Ống tubo Cohiba Pirámides Extra có thiết kế hiện đại, sành điệu và trông giống một thỏi son môi cỡ đại. Ba màu kinh điển trắng, đen, vàng và các chấm vuông nhỏ lập tức giúp nhận biết thương hiệu Cohiba. Hình tượng đầu người da đỏ nhìn nghiêng gợi nhắc về những cư dân gốc ở Cuba trước khi Cuba trở thành thuộc địa của Tây Ban Nha vào thế kỷ 16.

Chiều dài: 6 1/4″ (160 mm)

Kích thước vòng: 54 (21.26 mm)

Xuất xứ: Cuba

Flor De Las Antillas. Photo credit: Cigar Coop

6/ Flor De Las Antillas

Flor De Las Antillas là loại cigar đầu tiên có ống tubo của My Father Cigars. Năm 2012, Flor De Las Antillas Toro được Cigar Aficionado đánh giá là điếu cigar số 1 của năm. Với mong muốn tôn vinh quê hương, chủ tịch của My Father Cigars là Jaime Garcia đã dùng cái tên Flor de las Antillas (Đóa Hoa của Antilles). Đây là biệt danh của Cuba, hòn đảo lớn nhất quần đảo Antilles. Thiết kế cổ điển của Flor De Las Antillas lấy điểm nhấn là một hình vẽ của Giám đốc Sáng tạo của công ty, Alcides Montenegro. Ở trung tâm hình vẽ là hai người phụ nữ đang làm việc ngoài đồng, thướt tha như những nữ thần.

Chiều dài: 6’’ (152.4 mm)

Kích thước vòng: 50 (19.69 mm)

Xuất xứ: Nicaragua

God of Fire Serie B Double Robusto. Photo credit: God of Fire

7/ God of Fire Serie B Double Robusto

Arturo Fuente là một công ty thuộc sở hữu gia đình có trụ sở ở Cộng hòa Dominica, được thành lập vào năm 1912 bởi Don Arturo Fuente. Carlos Fuente, Sr. (hay còn gọi là Don Carlos) và con trai ông, Carlito Fuente, đã làm ra cigar God of Fire. Hình ảnh ấn tượng nổi bật trên nền đen của ống tubo God of Fire Serie B Double Robusto chính là Prometheus, thần lửa trong thần thoại Hy Lạp. Trong hình vẽ trên ống tubo, thần Prometheus bị trói trên một tảng đá lớn và bị một con đại bàng tấn công vì tội trộm lửa từ thần Zeus để đem xuống cho loài người.

Chiều dài: 5 3/4 inch (146.05 mm)

Kích thước vòng: 52 (20.47 mm)

Xuất xứ: Cộng hòa Dominica

Gurkha His Majesty’s Reserve. Photo credit: Gurkha

8/ Gurkha His Majesty’s Reserve

Gurkha His Majesty’s Reserve là một trong những loại cigar đắt nhất thế giới. Lá bọc cigar là loại Connecticut Maduro 15 năm còn lá bó và ruột Dominica 12 năm được ủ với rượu cognac hảo hạng bậc nhất. Để lưu giữ hương vị, Gurkha His Majesty’s Reserve được bọc trong ống thủy tinh và đậy kín bằng lớp sáp dày màu xanh lá cây. Qua chiếc ống trong suốt ta có thể nhận ra ngay biểu tượng đặc trưng của thương hiệu Gurkha trên vòng tem. Gurkha là những chiến binh can đảm và thiện chiến thuộc cộng đồng người thiểu số ở Nepal. Vào năm 1815, họ trở thành lính đánh thuê cho quân đội Hoàng gia Anh. Vũ khí truyền thống của các chiến binh Gurkha là dao quắm kukri.

Chiều dài: 7 1/2’’ (190.5 mm)

Kích thước vòng: 52 (20.47 mm)

Xuất xứ: Cộng hòa Dominica

La Aurora 1903 Edition Preferidos. Photo credit: La Aurora

9/ La Aurora 1903 Edition Preferidos

Với 1903 Edition, La Aurora quay trở lại hình dạng Perfecto (5 × 54) của những điếu cigar được sản xuất thuở đầu, tức hơn một thế kỷ trước. Perfecto là loại cigar đặc biệt mà chỉ những người thợ thủ công chuyên nghiệp nhất, với kinh nghiệm hơn 15 năm mới được cuốn với số lượng tối đa 100 điếu mỗi ngày. Các ống La Aurora 1903 Edition Preferidos có nhiều màu khác nhau, mỗi màu là một công thức riêng. Hình tượng con sư tử đang nằm xuất hiện lần đầu trên vòng tem La Aurora được thiết kế bằng màu vàng gold trên nền đỏ. Giờ đây con sư tử vẫn là biểu tượng chính thức của La Aurora nhưng được vẽ một cách chân thực và sống động hơn.

Chiều dài: 5’’ (127 mm)

Kích thước vòng: 54 (21.26 mm)

Xuất xứ: Cộng hòa Dominica

Montecristo Platinum Series Mini Belicoso Michel Delacroix. Photo credit: Cigar Scanner

10/ Montecristo Platinum Series Mini Belicoso Michel Delacroix

Montecristo Platinum Series Mini Belicoso Michel Delacroix là một trong những ống tubo đặc sắc và hiếm nhất trong bộ sưu tập của Trần Điền. Điếu cigar này được bọc trong một lớp tuyết tùng và đóng gói trong ống nhôm có trang trí tác phẩm “Havana lúc Chạng Vạng” của Michel Delacroix. Sinh năm 1933, Delacroix là một nghệ sĩ người Paris nổi tiếng với phong cách Naïf, tức là kiểu vẽ giản dị hồn nhiên và không bị ràng buộc bởi các chuẩn mực hàn lâm. Không chỉ có vẻ ngoài cuốn hút, Montecristo Platinum Series Mini Belicoso còn được Cigar Aficionado đánh giá là điếu cigar ngon thứ 5 của năm 2004.

Chiều dài: 5’’ (127 mm)

Kích thước vòng: 52 (20.47 mm)

Xuất xứ: Cộng hòa Dominica

Thực hiện: Trần Đan Vy I Ảnh: Alvis Nguyễn