Cũng như nhiều quốc gia trên thế giới, nền ẩm thực đường phố của Việt Nam là một trong những yếu tố thu hút mạnh mẽ nhất khách du lịch. Được hình thành và chịu sự ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa khác nhau, trải qua hàng ngàn năm lịch sử phát triển cùng sự sáng tạo của người dân, không khó để ẩm thực Việt Nam thuyết phục được những chuyên gia ẩm thực khó tính nhất thế giới.

Đầu bếp quá cố Anthony Bourdain rất yêu ẩm thực Việt Nam

Sức hút của ẩm thực đường phố Việt

Đầu bếp Gordon Ramsay đã phải thốt lên rằng: “May mắn tôi không sinh ra ở Việt Nam! Nếu không, tôi chỉ là một đầu bếp tồi.” trong một lần ông thử làm cuốn chiếc bánh cuốn Việt. Vị đầu bếp nổi tiếng khó tính này cũng phải xiêu lòng trước một tô bún riêu bán trên ghe ở chợ nổi Cái Răng, Cần Thơ vào một chuyến đi năm 2012. Trong khi đó, đầu bếp, nhà phê bình, nhà báo và người dẫn chương trình quá cố Anthony Bourdain, đã đến Việt Nam cách đây hơn 20 năm để trải nghiệm ẩm thực. “Ngay từ lần đầu tiên tôi đến nơi này, Việt Nam đã giữ một vị trí đặc biệt trong trái tim và trí tưởng tượng của tôi”, ông nói.

Ảnh: Sưu tầm

Ẩm thực đường phố Việt Nam, cũng giống như ẩm thực đường phố của Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc hay Malaysia, đều nổi tiêng với sự phong phú và đa dạng. Có vô số món ăn khác nhau cho bạn thưởng thức, từ phở, gỏi cuốn, bánh mì, cơm tấm, nem nướng,… (Việt Nam), pad Thái, xôi xoài, tom yum,… (Thái Lan), màn thầu, bánh kếp, cơm gà,… (Trung Quốc), hay nasi lemak (cơm gạo nấu nước dừa và lá dứa), thịt nướng xâu hay hủ tíu xào Malaysia,… Bên cạnh đó, với giá cả phải chăng, được chế biến ngay tại chỗ, bạn sẽ có một trải nghiệm ẩm thực vừa ngon miệng, vừa ngon mắt, cùng lúc khám phá những văn hóa đặc sắc của địa phương. 

Tuy nhiên, ẩm thực đường phố Việt Nam cũng có chỗ đứng riêng nhờ những đặc điểm sau: 

Ẩm thực Việt Nam có nhiều loại gia vị khác biệt, nổi bật nhất trong số đó phải kể đến các loại mắm và tương ăn kèm với món ăn. Nhờ đường bờ biển dài và địa hình có nhiều sông, hồ, mỗi vùng đất của Việt Nam lại có những loại mắm riêng vô cùng đặc sắc, mà nếu như chịu dày công tìm hiểu, chắc chắn sẽ vẽ nên được một tấm bản đồ dày đặc. 

Siêu đầu bếp khó tính nhất thế giới Gordon Ramsay cũng bị món bún riêu ghe của Việt Nam làm cho mê mẩn. Ảnh: Sưu tầm

Ngoài ra, Việt Nam cũng được biết đến với rất nhiều gia vị tự nhiên đến từ các loại rau thơm, thảo mộc, không chỉ có tác dụng hương về hương vị hay bài trí, mà còn mang đến công dụng cho sức khỏe. Trong nhiều món ăn, rau sống đã trở thành một phần không thể thiếu.

Cách chế biến tinh tế cũng làm nên điểm khác biệt thu hút các vị khách quốc tế đến với Việt Nam. Nhiều món ăn đường phố có thể được chế biến ngay tại chỗ như một màn biểu diễn đầy nghệ thuật, như thái thịt (phở), nướng xiên (cơm tấm), tráng bánh cuốn (bánh cuốn nóng),… Đa số các món ăn đường phố đều phải qua nhiều bước chuẩn bị từ trước đó, như hầm nước dùng, sơ chế các nguyên liệu, tẩm ướp gia vị,… Sự dày công đó tạo nên sự đa tầng trong trải nghiệm món ăn.

Tất cả tạo nên những hương vị rất nguyên bản và tươi mới cho ẩm thực đường phố Việt Nam. Chưa kể, những giá trị văn hóa được trao truyền lại trong những quán ăn đường phố đã tồn tại từ nhiều đời, là những thứ mà không nơi nào khác có thể sao chép hoặc làm lại được. Với giá bình dân chỉ dao động từ 15-50.000 VND/ món, khách du lịch có thể khám phá vô số món ăn đường phố khác nhau, thậm chí thử nhiều quán khác nhau để chọn ra nơi có khẩu vị phù hợp. 

Ẩm thực Việt chinh phục thế giới

Ẩm thực đường phố của Việt phát triển theo chiều dài lịch sử. Theo chân những người con Việt Nam đi tìm kiếm cơ hội ở những vùng đất xa xôi, ẩm thực được lan tỏa ngày càng rộng rãi và ngày càng trở thành những hiện tượng tại đó. 

Hanoi House là một quán chuyên về phở và các món đường phố Việt, phục vụ cùng cocktail, ra đời cách đây 4 năm ở New York, Mỹ và rất được yêu thích. Ảnh trên và dưới: Instagram Hanoi House

Ẩm thực Việt Nam là sự kết hợp ảnh hưởng của nhiều nền văn hóa khác nhau, bao gồm Pháp, Trung Quốc, Nhật Bản,… nên các món ăn vô cùng đa dạng. Không chỉ dừng lại trong nước, các món ăn Việt Nam đang ngày trở thành một hiện tượng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Hanoi House là một nhà hàng chuyên phục vụ phở và các món ăn đường phố đa dạng, kết hợp với cocktail đầy phong cách tại New York. District Môt là một nhà hàng đậm chất đường phố Sài Gòn nằm giữa lòng thủ đô Berlin, với những chiếc bàn nhôm, ghế nhựa xanh đỏ, và thực đơn bao gồm gỏi cuốn, gỏi xoài, chả giò,…

Theo nghiên cứu của Food Institute, ở Mỹ hiện có gần 8.000 nhà hàng Việt Nam. Dự báo về ẩm thực thịnh hành năm 2023, Hiệp hội Nhà hàng quốc gia Mỹ đã xác định ẩm thực Việt Nam, bên cạnh ẩm thực Singapore và Philippines sẽ trở thành xu hướng toàn cầu hàng đầu của quốc gia này. Bên cạnh những món đã quá nổi tiếng của Việt Nam như phở, bánh mì, người ăn ở Mỹ ngày càng trở nên hứng thú với nhiều món ăn khác, mà bất ngờ nhất có lẽ là… bún đậu mắm tôm! 

Vốn là một món ăn đặc sắc nhưng không dễ ăn vì mùi vị của mắm tôm quá nồng so với nhiều người ngoại quốc, thậm chí cả người Việt, nhưng từ tháng 5 năm nay, bún đậu mắm tôm đã trở thành một hiện tượng ở khu Chinatown, Manhattan. Câu chuyện về hai vợ chồng Nhung Đào và Jerald Head đã khiến nhiều người xôn xao. Khi quyết định mở MẮM.NYC, một gian hàng thời vụ theo mô hình pop-up trên con phố vắng, cả hai đã không ngờ rằng món ăn này sẽ trở nên phổ biến và được yêu thích rộng rãi đến thế. 

Mẹt bún đậu mắm tôm của MẮM NYC. Ảnh: Instagram mam.nyc

Đậu được làm từ máy làm đậu hơi nước được đưa sang từ Việt Nam. Chả cốm và dồi lợn đều thực hiện thủ công từ những nguyên liệu truyền thống ít ỏi và công thức gia truyền từ Việt Nam. Và mắm tôm, linh hồn của món ăn, được hai vợ chồng chọn lọc cẩn thận từ nhiều nguồn và sau đó, quyết định nhập 100 lít từ Việt Nam sang Mỹ. Bún được bày trên mẹt tre, lót lá chuối đúng chuẩn ở Việt Nam. Khách ngồi ăn bên những dãy bàn ghế xanh đỏ bằng nhựa bày dọc trên một con đường cạnh công viên, cảm giác không khác gì thưởng thức các món ăn trên đường phố Việt Nam khiến rất nhiều khách ăn thích thú. Không lâu sau đó, MẮM trở nên nổi tiếng trên bản đồ ẩm thực New York, được tờ New York Times xếp hạng thứ 26 trong top 100 nhà hàng ngon nhất thành phố.

Theo đầu bếp Tu David Phu, cựu thí sinh cuộc thi Top Chef chia sẻ với tờ The Food Institute: “Ẩm thực Việt Nam như một con tàu có thể chứa đựng nhiều ảnh hưởng khác nhau, khiến nó trở nên dễ nhận diện. Phở và bánh mì là những món kinh điển của ẩm thực Việt Nam, nhưng tôi tin chắc rằng các món như bún riêu, bún mắm và bánh canh đang ngày càng phổ biến theo cấp số nhân”.

Thông tin thú vị:

Tổng hợp những lần ẩm thực đường phố Việt Nam được báo chí quốc tế ca ngợi, tôn vinh.

• Ẩm thực Việt Nam từng được trang du lịch của CNN vinh danh nhiều lần với những món ăn nổi tiếng và hấp dẫn khách quốc tế nhất, trong đó có vô số món ăn đường phố ở cả 3 miền
• The Guardian đã bình chọn Hà Nội là một trong 20 địa điểm có tour ẩm thực tốt nhất thế giới.
• Nhiều kênh truyền hình và tạp chí ẩm thực thế giới đã làm phóng sự về ẩm thực Việt Nam như Tạp chí Food and Wine, Kênh Truyền hình CNN, Kênh NAT GEO Adventure,…
• Hai món ăn đường phố phổ biến ở Việt Nam là phở và bánh mỳ đã được đưa vào từ điển tiếng Anh – Oxford English Dictionary.
• Vào năm 2011, CNN  đã bình chọn phở đứng vị trí thứ 28/50 món ăn ngon nhất thế giới
• Năm 2013, Bussiness Insider đã xếp phở đứng thứ nhất trong top 40 món ăn du khách nên thử một lần trong đời.
• Tạp chí The Huffing Post, du khách nước ngoài còn dùng mỹ từ đặc biệt cho phở – “món ăn của thiên đường”
• Bún chả là một trong những món ăn được báo nước ngoài ca ngợi và nhiều du khách trên thế giới biết đến nhất. Bún chả nằm trong danh sách 10 món ăn đường phố tuyệt nhất thế giới năm 2014 của trang National Geographic.

Ảnh bìa: Quán District Môt, Berlin, Đức