Sự kiện trao giải Michelin Guide tại Việt Nam vừa qua đã để lại nhiều cảm xúc hỗn tạp. Câu hỏi lớn nhất đặt ra là: Michelin Guide có thật sự hiểu và đang tôn vinh đúng bản chất của ẩm thực Việt Nam, hay lễ trao giải vừa rồi chỉ là một màn biểu diễn hào nhoáng mà thiếu đi sự thực hiểu và trân trọng cho “điểm đến” mới này của họ? 

Tranh cãi liên tục nổ ra. Khi nào thì Michelin Guide mới thể hiện rằng họ hiểu và trân trọng ẩm thực Việt như họ tuyên bố “thông qua chuyển động, Michelin góp phần nâng cao trải nghiệm tốt đẹp hơn tại mỗi điểm đến”?

Đêm trao giải thiếu đầu tư

Tổ chức một sự kiện tầm cỡ như lễ trao giải Michelin, việc chuẩn bị kỹ lưỡng và sự chuyên nghiệp là điều cốt yếu. Tuy nhiên, ban tổ chức năm nay lại thất bại trong việc tạo ra một không gian chào đón chuyên nghiệp và long trọng xứng tầm. Sự lộn xộn và thiếu tổ chức từ khâu check-in đến việc chuẩn bị âm thanh, ánh sáng đã làm giảm đi niềm háo hức của người tham dự. 

Không gian bên trong phòng chờ bị quá tải khiến người tham gia cảm thấy nghẹt thở đến bức bối. Tiết mục mở màn nhạt nhòa và thiếu tính liên kết với bản sắc Việt không mấy ấn tượng để xuất hiện trong một sự kiện trao giải và vinh danh nền ẩm thực tài hoa của nước nhà. Phần âm thanh và hiệu ứng trong lúc trao giải chỉ khiến người tham gia cảm thấy sợ đến… rợn tóc gáy khi nối tiếp những bước chân bước lên sân khấu trong im lặng. Những lỗi tổ chức cơ bản này không chỉ gây phiền hà mà còn làm mất đi sự trang trọng và đẳng cấp mà một sự kiện như Michelin cần có. Thật khó để tin rằng một tổ chức danh tiếng như Michelin lại có thể tổ chức một sự kiện thiếu đầu tư đến như vậy, khiến nhiều người đặt ra câu hỏi liệu họ có thực hiểu và tôn trọng văn hóa ẩm thực Việt Nam hay không.

Những lựa chọn vô lý 

Danh sách Bib Gourmand năm nay tiếp tục gây tranh cãi khi có những quán ăn không rõ từ đâu bỗng dưng xuất hiện trong những “bảng vàng” danh giá, trong khi những điểm đến nức tiếng trong lòng người dân bản địa thì lại vắng bóng. Người ta đã kỳ vọng rằng Michelin sẽ học hỏi từ những sai lầm trong quá khứ để cải thiện danh sách của mình, nhưng những lựa chọn năm nay lại tiếp tục không thấy dấu vết của món bánh mì, món ăn đầy tự hào của người An Nam từ cổ chí kim. Những lựa chọn vô lý này đặt ra câu hỏi lớn về tiêu chí và quá trình đánh giá của các thanh tra Michelin. Đồng thời, sự thiếu nhất quán và không công bằng trong việc lựa chọn nhà hàng nào đưa vào danh sách nào đã làm mất đi sự tin tưởng của người đi ăn và các nhà hàng vào tính khách quan và khả năng đánh giá của Michelin Guide. Chưa hết, rất nhiều thực khách địa phương yêu ẩm thực quê nhà còn cảm thấy bị coi thường bởi những gợi ý hết sức… tầm phào! Điều này thực sự khiến chúng ta phải đặt câu hỏi: Nếu Michelin không thể đưa ra những lựa chọn hợp lý và công bằng, thì liệu danh sách của họ có còn giá trị gì không?

Các hạng mục lộn xộn

Một trong những vấn đề lớn nhất mà Michelin Guide phải đối mặt là sự thiếu nhất quán trong cách sắp xếp các hạng mục. Người tiêu dùng mong đợi rằng Bib Gourmand sẽ bao gồm những quán ăn có giá cả phải chăng, nhưng thực tế lại có nhiều đề cử không đáp ứng tiêu chí này. Nhiều quán ăn trong Bib Gourmand không hề có giá cả phải chăng, trong khi Michelin Selected lại hỗn tạp từ nhà hàng Fine Dining đến Casual Dining và quán ăn bình dân. Sự lộn xộn này khiến người xem cảm thấy rất khó hiểu?!

Việc đánh đồng chất lượng của những địa điểm này gây nhầm lẫn và làm mất đi giá trị của từng hạng mục. Điều này cho thấy Michelin chưa thật sự hiểu rõ và tôn trọng đặc điểm riêng biệt của từng loại hình ẩm thực tại Việt Nam, khiến cộng đồng ẩm thực và người tiêu dùng cảm thấy không hài lòng và thiếu tin tưởng.

Michelin Guide thực sự là cẩm nang tôn vinh ẩm thực tại từng điểm đến hay chỉ là những danh sách hào nhoáng nhưng không có giá trị thực chất?

Những ngôi sao giống nhau đến kỳ quặc

Các nhà hàng được trao sao năm nay đều thuộc về các tập đoàn khách sạn lớn và do các đầu bếp nước ngoài điều hành, khiến nhiều người không khỏi tự hỏi… liệu có thêm tiêu chí nào khác trong nguyên tắc chấm giải của Michelin? Liệu có phải Michelin đang bị ảnh hưởng bởi những tập đoàn khách sạn – nhà hàng hùng mạnh vốn đã có tiếng tăm từ trước, cũng là các gợi ý khá quen thuộc trong nhiều danh sách cẩm nang? 

Chưa kể, sự thiếu vắng của các nhà hàng mang đậm bản sắc ẩm thực Việt Nam trong danh sách trao sao khiến người ta phải đặt câu hỏi về mục tiêu thực sự của Michelin khi đến Việt Nam. Yếu tố đề cao ẩm thực bản địa dường như bị lãng quên, khi cả phong cách thiết kế của các nhà hàng nhận sao lẫn phong cách ẩm thực tại đây đều không trực tiếp tôn vinh nền ẩm thực của dải đất hình chữ S. Nếu Michelin chỉ tập trung vào các nhà hàng cao cấp và các đầu bếp quốc tế, thì liệu họ có đang làm đúng “nhiệm vụ” nâng cao giá trị của mỗi điểm đến được gợi ý trong danh sách, giống như cách họ tuyên bố hay không? 

Bàng quan với tiếng nói cộng đồng

Michelin có vẻ như không quan tâm đến dư luận và phản hồi từ cộng đồng ẩm thực tại Việt Nam. Bằng chứng là sau năm đầu tiên xuất hiện, các giải thưởng đã gây tranh cãi rất lớn. Có thể, việc tạo ra ý kiến trái chiều là một phương thức giúp đẩy nội dung của Michelin đi xa hơn trong cộng đồng. Nhưng cách làm này sẽ hiệu quả trong bao lâu nếu như họ tiếp tục tạo ra những tranh cãi từ năm này sang năm khác, mỗi năm đều nói đi nói lại một chủ đề đến nhàm chán? 

Thực tế là ngoài Michelin, vẫn có rất nhiều giải thưởng tiếng tăm khác đang lăm le đến Việt Nam. Và thực tế cũng cho thấy các giải thưởng dù cho tầm cỡ đến thế nào, vẫn không nắm toàn bộ quyền kiểm soát đối với thị trường. Ngược lại, họ phải chứng minh mình là những chỉ báo thức thời và nhạy cảm với mọi sự “chuyển động” của thị trường thì mới có thể tồn tại lâu dài. Nếu Michelin không sớm điều chỉnh và lắng nghe phản hồi từ cộng đồng, họ có thể sẽ mất đi ảnh hưởng tại Việt Nam. Khi cộng đồng không còn quan tâm, liệu Michelin có thể duy trì được vị thế và sức ảnh hưởng của mình trong thế giới ẩm thực?

Michelin cần phải làm khác đi để cho thấy tính “chuyển động” của họ trong việc vinh danh những điểm đến ẩm thực quốc tế

Lời kết 

Những điểm yếu và thiếu sót trong cách tổ chức cũng như tiêu chí đánh giá của Michelin tại Việt Nam trong sự kiện vừa rồi cho thấy tiếp một mùa giải đáng thất vọng. Nếu tình hình này không được cải thiện trong năm tới, thì không có gì đảm bảo rằng sức hút của Michelin Guide sẽ tiếp tục được duy trì trong những năm tới. Đặc biệt khi con người hiện đại đã có quá nhiều cách để kiểm chứng thông tin, và mạng xã hội cũng như công nghệ tạo rất nhiều điều kiện để mỗi cá nhân đều là một kênh truyền thông cho nhà hàng hay món ăn ẩm thực mà họ yêu thích. Liệu Michelin sẽ có thể tiếp thu để điều chỉnh và tôn vinh đúng giá trị của ẩm thực Việt Nam, theo tinh thần của người Việt Nam hay không? Đó sẽ là câu hỏi để họ trả lời một cách thuyết phục trong những năm tới.

Bài: Thiên Kim