Nhắc đến Phạm Tuấn Ngọc, người ta sẽ liên tưởng đến những tác phẩm nhiếp ảnh thể hiện niềm đam mê của anh trong việc nghiên cứu và thực hành các kỹ thuật hình ảnh và bản in thế kỷ 19 – 20, giai đoạn đầu của lịch sử nhiếp ảnh, dựa trên các hóa chất và phương tiện thủ công. Nhà sáng lập Noirfoto Darkroom-Gallery-Studio cùng 5 nghệ sĩ nhiếp ảnh khác sắp sửa có một triển lãm nhóm mang tên “Salon Ánh Sáng” vào ngày 22/11 – 12/12 này tại thủ đô Hà Nội.

Xuất hiện tại triển lãm này, nhiếp ảnh gia kiêm cố vấn nhiếp ảnh Phạm Tuấn Ngọc sẽ giới thiệu đến công chúng yêu nghệ thuật bộ ảnh “Chloris”. Về tên gọi, Chloris là nữ thần của các loài hoa trong thần thoại Hy Lạp từ ba thiên niên kỷ trước. Nghệ sĩ chia sẻ rằng khi cái chết xảy đến, linh hồn rời bỏ những cánh hoa mong manh chóng tàn để tái sinh trong giấy ảnh và hóa bất tử. Như trong truyện “Đóa hồng đỏ và chim sơn ca” của Oscar Wilde có câu nói: “Tình yêu trở nên hoàn hảo nhờ cái chết, và cái chết cũng trở nên hoàn hảo bởi tình yêu.”

Trước thềm khai mạc triển lãm, Art Republik/Luxuo đã có cuộc trò chuyện ngắn mà thân mật cùng Phạm Tuấn Ngọc để hiểu hơn về dự án “Salon Ánh Sáng” mà anh đã ấp ủ suốt một thời gian dài cùng bộ ảnh “Chloris” mà anh bày biện tại sự kiện.

Chào nhiếp ảnh gia Phạm Tuấn Ngọc! Anh đã ấp ủ dự án triển lãm Salon Ánh Sáng tự bao giờ và cơ duyên nào dẫn đến ý tưởng đó?

Đã gần 3 năm nay, Noirfoto thường xuyên tổ chức các triển lãm nhóm nhiếp ảnh, tập trung vào các nghệ sĩ sử dụng nhiếp ảnh như chất liệu nghệ thuật tại Noirfoto Gallery ở Sài Gòn. Chúng tôi có trang bị phòng tối chuyên nghiệp mở duy nhất và tốt nhất ở Việt Nam, nỗ lực nuôi dưỡng lĩnh vực này bằng cách nghiên cứu và phát triển các kỹ thuật thủ công, tổ chức các chương trình như tọa đàm, buổi trò chuyện, giảng dạy nhiếp ảnh cho mọi trình độ, chia sẻ thông tin và kiến thức miễn phí về nhiếp ảnh trong nước cũng như quốc tế,…

“Salon Ánh Sáng” là kết quả cho nỗ lực từ rất lâu nhằm giới thiệu triển lãm nhóm này đến công chúng yêu nghệ thuật nói chung và nhiếp ảnh nói riêng tại Hà Nội. Đây là lần đầu tiên tất cả tác giả đều là người gốc Hà Nội trẻ tuổi, nổi bật với phong cách sáng tác độc đáo. Họ từng học tập và thực hành nhiếp ảnh ở nước ngoài và hiện hoạt động tại Việt Nam.

Là nhà sáng lập của Noirfoto, những triển lãm như Salon Ánh Sáng có ý nghĩa gì đến sứ mệnh của đơn vị?

Noirfoto tập trung nghiên cứu, duy trì và phát triển nhiếp ảnh thủ công truyền thống nói riêng và nhiếp ảnh như một môn nghệ thuật nói chung. Từ trước đến nay, khái niệm nghệ thuật nhiếp ảnh thường được hiểu và thực hành quá đơn giản. Noirfoto cùng các triển lãm ảnh như Salon Ánh Sáng đóng vai trò là thử nghiệm khởi đầu, đang nỗ lực mở rộng và thay đổi quan niệm đó.

5 nghệ sĩ tham gia trong triển lãm được anh chọn lựa dựa trên các tiêu chí và cơ duyên nào?

Họ đều là những người bạn đã từng làm việc và tổ chức triển lãm ở Noirfoto. Với sức trẻ nhiệt huyết và kinh nghiệm học tập nhiếp ảnh ở nước ngoài, cả 5 con người đều sở hữu phong cách thực hành nhiếp ảnh hiện đại. Ngoài cá nhân tôi, có hai tác giả là thành viên của Noirfoto thực hiện tác phẩm bằng kỹ thuật thủ công tại phòng tối của Noirfoto.

Anh có thể chia sẻ rõ hơn về bộ ảnh “Chloris” mà anh dự định trưng bày trong triển lãm nhóm lần thứ 6 “Salon Ánh Sáng”?

Những tác phẩm này là phần mở rộng của bộ ảnh “Chloris” đã triển lãm tại Noirfoto Gallery vào tháng 7 vừa qua. Trong triển lãm “Salon Ánh Sáng”, tôi sẽ giới thiệu những tác phẩm mới chưa từng công bố trước đây.

Bộ ảnh được thực hiện bằng kỹ thuật hết sức đặc biệt chưa từng được biết đến ở Việt Nam. Tôi không dùng máy ảnh mà sử dụng hoa thật với giấy ảnh nhạy sáng để tạo nên tác phẩm, dưới tác động của ánh nắng mặt trời, tia tử ngoại, nhiệt độ và hơi ẩm (hay còn gọi là kỹ thuật in nắng trên giấy ảnh – lumen print).

Do có nhiều yếu tố không thể kiểm soát nên mỗi tác phẩm sinh ra là độc nhất, vì thế mà mang triết lý cân bằng giữa ý chí của tác giả và các điều kiện tự nhiên ngẫu nhiên.

Việc theo đuổi kỹ thuật nhiếp ảnh của Ngọc đã phần nào chứng minh anh là một nghệ sĩ vô cùng khó tính và cầu toàn. Vậy, triết lý nhiếp ảnh của anh là gì?

Với tôi, nhiếp ảnh thực sự rất rộng và phong phú; không chỉ dừng lại ở việc tái hiện hiện thực, ghi chép lịch sử hay truyền thông điệp mà còn là một chất liệu độc đáo, mạnh mẽ, trường tồn để sáng tác nghệ thuật với vẻ đẹp thẩm mỹ riêng.

Hơn thế nữa, các tác phẩm nhiếp ảnh được thực hiện thủ công đòi hỏi kỹ thuật, tài năng và chi phí không kém các chất liệu khác, nếu không muốn nhấn mạnh là nhiều hơn. Do đó, tôi hướng đến triết lý làm chủ và cân bằng kỹ thuật, chất liệu và các yếu tố tự nhiên để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật với chất liệu nhạy sáng.

Với anh, như thế nào là một tác phẩm nhiếp ảnh đẹp?

 “Đẹp” là một khái niệm chủ quan. “Đẹp” trong quan niệm của tôi là một tác phẩm nhiếp ảnh được thực hiện hoàn hảo về kỹ thuật và trình bày, mang thẩm mỹ hài hoà và khơi gợi được cảm xúc của người xem

Một trải nghiệm mà anh cho là quan trọng đối với một nhiếp ảnh gia như anh là gì?

Khám phá được một hiệu ứng hay kỹ thuật mới, làm chủ được nó nhằm sử dụng trong việc tạo ra tác phẩm đúng với ý đồ của mình.

Hẳn là anh vẫn đang nghiên cứu các kỹ thuật nhiếp ảnh mới nhằm chuẩn bị cho dự án kế tiếp nói riêng và sự phát triển của Noirfoto nói chung?

Đúng vậy! Tôi liên tục thử nghiệm và tìm tòi các kỹ thuật thủ công cổ điển đồng thời kết hợp chúng để tạo ra các hiệu ứng độc đáo cho cá nhân. Hiện tại, tôi đang thực hiện đồng thời 3 dự án ở các bước hoàn thiện khác nhau cho năm 2021

Tôi hi vọng Noirfoto sẽ duy trì và phát triển bền vững các kỹ thuật nhiếp ảnh mới, quy tụ thêm nhiều nghệ sĩ cùng đam mê nhiếp ảnh và giới thiệu đến công chúng những tác phẩm tốt một cách đều đặn.

Cảm ơn anh vì những chia sẻ thú vị nhé!

Ảnh: NVCC

Triển lãm nhóm Noirfoto mang tên “Salon Ánh Sáng” được Art Republik và Luxuo đồng hành bảo trợ truyền thông sẽ chính thức khai mạc vào ngày 22/11 này tại Mai Gallery, 113 Hàng Bông, Hà Nội và kéo dài đến hết ngày 12/12/2020.