Họa sĩ Đoàn Văn Tới sinh năm 1989 tại Hải Phòng, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam 2017, hiện đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Anh từng tham gia các triển lãm nhóm trong và ngoài nước từ những năm đầu tiên của sự nghiệp cho tới nay và ghi dấu bởi phong cách thực hành nghệ thuật trên lụa độc đáo. Hội họa của họa sĩ phản ánh mối quan hệ giữa anh và đời sống xung quanh, chủ yếu nhìn sâu vào bản chất của sự việc. Với anh, chất liệu là phương tiện để người nghệ sĩ tối ưu hóa việc truyền tải cảm xúc trong quá trình xây dựng tác phẩm nghệ thuật.

Hoạ sĩ Đoàn Văn Tới

Trong tranh của họa sĩ Đoàn Văn Tới, người xem thấy có một liên kết xuyên suốt là cặp song hành con người – thiên nhiên. Vậy mối quan hệ đó trong quan điểm nghệ thuật của anh được hình thành trong bối cảnh nào?

Sợi dây xuyên suốt đó vốn không phải do tôi tạo ra mà nó đã tồn tại như một lẽ tự nhiên. Công việc của tôi là mang nó ra một không gian khác để mọi người dễ dàng tiếp nhận. Vì vậy, trong các thực hành của tôi luôn tồn tại mối tương giao khách quan này.

Anh có thể chia sẻ thêm về việc lựa chọn chất liệu và phương thức thể hiện cho thực hành của mình? 

Tôi không bị giới hạn bởi vật liệu, với tôi vật liệu là phương tiện để làm rõ các cảm giác của mình và những sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh. Trước đây, khi chưa lập gia đình tôi có thể sử dụng nhiều chất liệu, phương tiện khác nhau, thậm chí là độc hại. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, lụa là chất liệu tôi thường sử dụng do đặc tính của lụa rất thân thiện với sức khỏe của người lớn và trẻ nhỏ.

Với các thực hành gần đây tôi lấy cảm hứng từ người tắm – nhiều cá thể có tâm tư riêng, cùng nhau chia sẻ không gian sống chung đụng trong phố phường Hà Nội. Ở một số tác phẩm, tôi sưu tập vải hoa có motif quen thuộc với đời sống, cắt, khâu thêu và tổ hợp lại mặt vải rồi đặt phía dưới, cách một khoảng với phần lụa vẽ để tạo cảm giác chuyển động khi ánh sáng chiếu vào không gian giữa lụa và vải. Hai mặt song song độc lập nhưng phản xạ, xuyên thấu và đồng hiện tạo mối kết nối độc đáo.

Qua thời gian, người ta thấy hội họa của anh càng đi sâu vào bản chất, đâu là lý do để anh có sự thay đổi này?

Thực tế tôi chưa bao giờ thay đổi bản chất của mình. Cảm giác về không gian xung quanh là thứ luôn thường trực trong tôi và không có sự thay đổi. Tuy nhiên trước đây tôi chọn học từ tự nhiên, thông qua hình ảnh bên ngoài. Thời gian gần đây, tôi tập trung vào quan sát phong cảnh nội tại bên trong. Chính cách nhìn sự vật như nó đang là ấy mang lại cho tôi được cái nhẹ nhàng trong tâm thức mà không cần đi đâu xa tìm kiếm.

Trong series tranh “Gate Gate” lần này, có thể thấy âm hưởng của tính Phật giáo, vậy điều này có liên hệ đến những diễn biến cảm xúc trong anh không?

“Gate gate” là một câu chú trong Tâm kinh Bát nhã, được hiểu là vượt qua, vượt qua. Tính chất chung của chuỗi sáng tác này là diễn giải mối quan hệ của con người với sự vật, hiện tượng một cách khách quan trong tiến trình luôn vận động của tạo hóa, đại diện cho đời sống cả nhân loại và không có biên giới với các tôn giáo riêng biệt. Tôi tin rằng, là một thực thể sống trong không gian chung, mọi diễn biến cảm xúc trong tôi có thể trùng khớp với rất nhiều người khác, song tôi dưới phương diện là người chứng kiến và có trách nhiệm diễn giải nó ra một cách rõ ràng. 

Anh có thể chia sẻ thêm về dự án sắp tới của mình không?

Cuộc trưng bày cá nhân đầu tay sắp tới là dự án tôi đặt rất nhiều kỳ vọng. Các bức tranh đều là tâm thức chung về trạng thái tĩnh lặng của con người và thiên nhiên – nhìn sự vật như nó đang là. Không tìm kiếm về quá khứ, không huyễn vọng về tương lai. Chỉ có phút giây của hiện tại là điều chân thực nhất. 

Cảm ơn họa sĩ Đoàn Văn Tới vì những chia sẻ thú vị.

Bài: Tâm Phạm