“Tôi luôn yêu thích ý tưởng về những loài hoa ăn được, một điều gì đó thi vị, kỳ lạ và đầy hứng khởi. Chúng không chỉ tốt cho sức khỏe và tỏa hương thơm ngát, mà còn rất ngon miệng và vô cùng đẹp mắt”, đó là chia sẻ của Kirk Westaway, bếp trưởng điều hành nhà hàng sao Michelin Jaan (Singapore) và nhà hàng The Albion by Kirk Westaway tại thành phố Hồ Chí Minh.

Những bông hoa không chỉ tô điểm màu sắc cho món ăn, mà còn trở thành nguyên liệu quý giá

Nghệ thuật ẩm thực luôn được thưởng thức trước hết bằng mắt. Từ xa xưa, những bông hoa đã được dùng để làm vật trang trí cho bàn tiệc và dần dà, bước vào trong các đĩa thức ăn. Không chỉ góp thêm phần màu sắc, mà hương vị và mùi thơm của những loài hoa ăn được cũng đóng góp công sức vào những món ăn cao cấp. Đắm mình vào thế giới kỳ diệu của những loài hoa và khám phá cách chúng biến một bữa ăn từ đơn giản thành trải nghiệm ẩm thực khó quên nhờ những đổi thay diệu kỳ, tinh tế.

Dấu ấn trong lịch sử ẩm thực

Từ những bữa tiệc xa hoa của người La Mã, nơi hoa violet và hoa hồng được nghiền nhuyễn, điểm xuyết vào trứng tráng để khơi dậy hương vị, đến những món ăn tinh tế của người Aztec và Maya ở Nam Mỹ, hoa đã trở thành một phần không thể thiếu của ẩm thực thời xa xưa. Trên thực tế, ghi chép đầu tiên về việc sử dụng hoa cho các món ăn đã có từ năm 140 TCN. Người La Mã nổi tiếng với việc sử dụng hoa violet và hoa hồng vào salad hoặc làm vật bài trí. Không chỉ mang vẻ đẹp quyến rũ, hoa còn được tin rằng có khả năng thanh lọc cơ thể, và nhiều loài hoa còn sở hữu đặc tính dược liệu quý giá, như hàm lượng chất chống oxy hóa dồi dào được cho là có khả năng ngăn ngừa bệnh tim mạch của hoa hồng.

Từ lâu, hoa đã là một thành phần làm nên hương vị trà say đắm của người Trung Quốc

Ở Trung Hoa cổ đại, hoa sen được tôn sùng như một biểu tượng linh thiêng, thường xuất hiện trong các món ăn hoàng gia. Người Trung Hoa cổ đại cũng nổi tiếng với việc sử dụng hoa không chỉ để tô điểm cho món ăn, mà còn để tận dụng những bài thuốc quý giúp cải thiện sức khỏe. Ngày nay, nhiều quốc gia vẫn lưu giữ truyền thống sử dụng hoa trong ẩm thực. Ở Trung Quốc và Nhật Bản, cánh hoa cúc thường được thêm vào súp hoặc trà, tạo nên hương vị độc đáo. Sakura, hay hoa anh đào Nhật Bản, cũng là một biểu tượng ẩm thực, từ việc tạo hương vị cho rượu sake đến yokan và kit kat.

Tại Việt Nam, hoa xuất hiện trong vô số món ăn và đồ uống, từ món ăn dân dã đến những món ăn cầu kỳ như hoa chuối, bông bí, bông mướp, bông thiên lý, bông điên điển, hoa bụp giấm, bông so đũa, bông sen, bông súng… đem trộn salad, nấu xúp, lẩu hay làm trà… đều rất phohổ biến.

Công dụng trên bàn ăn

Trong thế giới ẩm thực ngày càng chú trọng đến trải nghiệm đa giác quan, các loài hoa không chỉ tô điểm cho món ăn bằng vẻ đẹp rực rỡ, mà còn mang đến những công dụng tuyệt vời.

Hoa hồng từng được người La Mã đưa vào món trứng tráng để làm tăng hương vị

Đầu tiên, hãy nói về hương vị độc đáo mà hoa mang lại. Từ vị ngọt ngào của hoa hồng, vị cay nồng của hoa nasturtium, đến vị đắng nhẹ của hoa bồ công anh, mỗi loài hoa đều sở hữu những tầng hương vị riêng biệt. Sự kết hợp khéo léo giữa các loài hoa sẽ tạo nên những món ăn độc đáo, đánh thức mọi giác quan và mang đến trải nghiệm ẩm thực khó quên.

Tiếp theo, không thể không nhắc đến những lợi ích sức khỏe mà hoa ăn được mang lại. Từ xa xưa, nhiều loài hoa đã được sử dụng như những vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Ngày nay, các nghiên cứu khoa học hiện đại đã chứng minh những công dụng tuyệt vời của hoa đối với sức khỏe. Ví dụ, hoa bồ công anh giàu chất chống oxy hóa và có đặc tính chống viêm, hoa dâm bụt giúp giảm huyết áp và cholesterol, hoa kim ngân có khả năng chữa lành các tình trạng viêm nhiễm, và hoa hồng giúp giảm căng thẳng và thư giãn.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là tính thẩm mỹ mà hoa mang lại cho món ăn. Màu sắc rực rỡ và kết cấu tinh tế của hoa không chỉ làm cho món ăn trở nên hấp dẫn hơn về mặt thị giác, mà còn thể hiện sự tinh tế và tâm huyết của người đầu bếp. Một chút hoa tươi trên đĩa salad, một vài cánh hoa trên chiếc bánh ngọt, hay một bông hoa trong ly cocktail, tất cả đều góp phần tạo nên một trải nghiệm ẩm thực đáng nhớ.

Những biến hóa linh hoạt 

Cách sử dụng hoa là vô tận và người ta có thể sáng tạo không ngờ với việc kết hợp hoa vào các món ăn và thực phẩm của thế giới ngày nay. Hãy cùng khám phá những khả năng vô tận mà hoa mang lại, từ làm phong phú thêm hương vị của salad, đến tạo nên sự ấn tượng cho món bánh nướng, món thịt hay trở thành chi tiết nhấn nhá cho các loại đồ uống, mứt và thạch.

Mỗi loài hoa mang đến một sự kết hợp vị khác nhau cho món ăn

Nếu như trong thế giới salad, hoa nasturtium, cây lưu ly và hoa rocket (arugula) mang đến một chút cay nồng hoặc chua nhẹ tinh tế, tạo nên sự cân bằng hoàn hảo cho món ăn thì trên bàn tráng miệng, hoa violet, hoa păng-xê, hoa oải hương hoặc cánh hoa hồng biến những chiếc bánh ngọt, bánh nướng nhỏ và món tráng miệng trở thành những tác phẩm nghệ thuật đầy màu sắc. Ngoài ra, xúp và các món hầm luôn được nâng phần hương vị bằng cách bổ sung hoa hẹ, hoa cúc hoặc hoa bí – những cái tên nổi bật với hương vị độc đáo khiến mỗi thìa xúp trở thành một dấu ấn lưu luyến.

Nếu nhắc đến pha chế, hoa hồng, hoa cúc La Mã, hoa dâm bụt hoặc hoa cơm cháy vốn nổi tiếng là những loài hoa kết hợp hoàn hảo với nước uống. Chúng được ngâm trong chất lỏng nóng để tạo ra những loại siro, trà và giấm thơm ngát góp phần đánh thức giác quan người thưởng thức.

Từ tự nhiên thành nghệ thuật

Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loài hoa ăn được trong văn hóa phương Tây bắt đầu với việc các đầu bếp sáng tạo trang trí các sáng tạo của họ bằng cánh hoa ăn được. Trong thế giới ẩm thực cao cấp, đầu bếp Kirk Westaway và Thierry Drapeau là hai người được giới sành ẩm thực đánh giá cao vì khả năng kết hợp tinh tế và khéo léo những bông hoa vào bàn tiệc cao cấp của họ.

Món khai vị tại nhà hàng Signature Bangkok

Đầu bếp Thierry Drapeau nhớ lại lần đầu tiên bắt gặp hoa trong một món ăn là khi ông làm việc ở một nhà hàng sao Michelin ở Paris. “Vị đầu bếp nói với tôi rằng hoa ở đây không chỉ đơn giản dùng để trang trí món ăn, mà còn để cân bằng hương vị của món ăn đó”. Ông nhớ mình đã kinh ngạc ra sao trước sự kết hợp tài tình này, trước khi quyết tâm theo đuổi nguyên liệu tinh tế làm từ những cánh hoa.

“Sử dụng hoa giống như có một sự kết hợp rượu vang ngon vậy”, ông nói. “Nhiều đầu bếp dùng chúng nhưng chỉ với công dụng thẩm mỹ, mà không nhận ra tiềm năng thực sự của chúng”. Đối với đầu bếp Thierry, đó là sự kiểm soát hoàn toàn sự cân bằng của hương vị. Ông ngẫu hứng với các loài hoa khác nhau. Một số có hương vị hạt tiêu. Những loại khác sẽ có thêm vị axit. “Hoa cúc vạn thọ thì có mùi quả cam”, ông chia sẻ.

Món khai vị đặc trưng tại nhà hàng Signature Bangkok là một tác phẩm nghệ thuật tinh tế đặt trên một khay gỗ nặng. Ba chiếc “nón” cà rốt nhỏ phết mousse cà rốt mịn màng và trứng cá trích lấp lánh, đặt khéo léo trên một củ cà rốt lớn tựa như viên ngọc quý nằm giữa thảm cỏ xanh. Bên cạnh là “bông hoa” bắp cải nở rộ, điểm xuyết cùng một vài cánh hoa tươi tắn khác thể hiện một lời chào mời vừa tinh tế, vừa thú vị.

Nếu như mọi món ăn của đầu bếp Thierry đều khiến thực khách phải dừng lại và suy nghĩ, thì các món ăn của đầu bếp Kirk Westaway là sự kết hợp khôn ngoan giữa kỹ năng và kinh nghiệm để biến những loài hoa mỏng manh và quý giá, trở thành một nét chấm phá hương vị nổi bật cho món ăn.

“Kiểm soát nhiệt độ là tối quan trọng”, đầu bếp Kirk Westaway cho biết. “Chúng tôi cần nhập hoa tươi từ hai đến ba lần một tuần. Hoa phải được bảo quản trong nhiệt độ thấp nhất có thể trong quá trình vận chuyển để đảm bảo luôn tươi, mặc dù thời gian sử dụng thực tế của chúng khi đến với nhà hàng vẫn vô cùng ít ỏi”.

Nắm bắt trọn vẹn tinh túy của từng khoảnh khắc, các đầu bếp tài hoa nâng niu những cánh hoa như báu vật, bởi lẽ, mỗi loài hoa đều mang trong mình một câu chuyện hương vị riêng biệt, một thời khắc nở rộ ngắn ngủi.

Shiso Hanaho, loài hoa đến từ xứ sở Phù Tang, thường được dùng để điểm xuyết cho sushi và Chazuke, mang đến một chút cay nồng tinh tế, hòa quyện cùng vị thanh tao của trà xanh. Đầu bếp Westaway đã khéo léo sử dụng Shiso Hanaho trong món Rabbit Spring Rolls để không chỉ để cân bằng hương vị, mà còn thổi hồn phương Đông vào món ăn đậm chất Âu châu này. Một sáng tạo khác đến từ hoa tỏi, một loài hoa với vẻ đẹp thanh lịch và hương vị đặc trưng vốn là nguyên liệu yêu thích của đầu bếp Westaway. Vị cay nồng của hoa tỏi đủ mạnh để tôn vinh hương vị của thịt cừu và măng tây, nhưng cũng đủ tinh tế để làm dịu đi độ béo của thịt tươi và nhờ đó, thêm phần vấn vương cho món Garlic Flowers.

Với hương vị độc đáo, lợi ích sức khỏe tuyệt vời và vẻ đẹp quyến rũ thông qua bàn tay của những người đầu bếp, các loài hoa xinh đẹp đã bước từ vườn xanh thơ mộng để ở trên bàn tiệc và chinh phục trái tim của những người yêu ẩm thực trên toàn thế giới.