Tôi nhớ cuộc gặp với Hà Vũ cách đây khoảng 2 năm, khi chị đang nỗ lực xây dựng một làng chài nghèo ở Phú Yên thành làng du lịch cộng đồng nhằm mang đến thu nhập mới cho người dân. Những hoạt động xã hội của người phụ nữ này liên tục ảnh hưởng sâu rộng và gần đây nhất phải kể đến dự án “1 tỷ cây xanh” do chị khởi xướng.

Khủng cảnh mọi người trồng cây.

Henry David Thoreau từng nói rằng một vùng đất được cứu, không phải bởi những người đàn ông chân chính sinh ra ở đó, mà bởi những khu rừng và đầm lầy xung quanh đó. Bão lũ miền Trung vừa rồi có lẽ đã chứng minh phần nhiều cho câu nói ấy. Dù nỗ lực chèo chống cỡ nào, những người dân mạnh mẽ nhất cũng phải bất lực trước sức mạnh tự nhiên. Chỉ duy nhất những khu rừng mới đủ khả năng ngăn dòng nước lũ, vậy mà, thật đau xót làm sao, chính chúng đã bị lòng tham của con người hủy hoại, để lại những vùng đồi trắng trống trơn hay đặc biệt, rừng phòng hộ đầu nguồn toàn trồng những cây công nghiệp ngắn ngày như keo lá tràm, một loại có khả năng gây hủy hoại thảm thực vật.

Khi chỉ đăm đăm tính bài toán lợi nhuận trước mắt, người ta vô thức bịt kín tầm nhìn và không cho phép bản thân hình dung hậu họa khủng khiếp do quyết định tự thân ấy của mình gây ra. Và có lẽ, những tang thương và oằn mình trong bão lũ từ năm này qua năm khác đã khiến khả năng chịu đựng của con người trở thành thói quen và bản năng, để đến mỗi mùa lũ, người ta vô thức đón lũ, chạy lũ, bất lực với lũ, chờ người ta xử lý lũ, mà nhắm mắt làm ngơ trước nguồn cội của bão lũ là gì.

Lòng tham và sự thiếu hiểu biết đã khiến họ nhắm mắt làm ngơ trước sức mạnh của những khu rừng.

Hà Vũ chăm sóc cây trong vườn Phú Yên.

Nhưng lương tâm của Hà Vũ không cho phép chị đứng bên lề trông chờ một tia hy vọng từ ai khác! Trong những năm qua, tôi đã theo sát hành trình của chị, từ một người phụ nữ bán trái cây xây hàng ngàn tủ sách cho các trường học nghèo ở nông thôn, đến dự án “Books Homestay Phú Yên” và giờ đây là “1 tỷ cây xanh”. Chị luôn hành động, đó là nguyên tắc sống của Hà Vũ, nhưng nguyên tắc mà như bất nguyên tắc, vì tất cả xảy ra như dòng chảy tự nhiên.

“1 tỷ cây xanh” là hành trình chứ không phải chương trình hay phong trào

Phần lớn động vật hoang dã ở Vườn quốc gia Cúc Phương đã biến mất.Tín dụng…Ảnh: The New York Times

“1 tỷ cây xanh” được khởi xướng trong hoàn cảnh khúc ruột miền Trung chịu nhiều tang thương vì bão lũ trong tháng 10 vừa qua. Hà Vũ thẳng thắn kêu gọi và chia sẻ: “Ai cũng biết vai trò quan trọng của cây xanh đối với sự sống của trái đất, nhưng thực tế diễn ra đang quá tệ! Những mảng màu xanh đã dần biến mất sau vài thập niên qua, hàng năm, chúng ta chứng kiến biết bao nhân-thiên tai ngày một nặng nề hơn, mà phần lớn đều liên quan tới việc phá rừng, tàn sát cây xanh. Điển hình năm nay, khúc ruột miền Trung đau đớn oằn mình trong bão lũ, sạt lở đất nghiêm trọng với những thiệt hại về người và của lớn hơn nhiều năm trước! Điều này khiến chúng ta cần phải hành động ngay chứ không thể chần chừ được nữa.”

Dự án kêu gọi mọi người chung tay đóng góp và trồng tối thiểu 1 tỷ cây xanh trên những mảnh vườn, đồi, cánh rừng còn trống của Việt Nam. Không phân biệt đất công hay tư, chúng ta hãy cùng nhau hành động nhưng trước tiên tập trung cho rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ, đồi trọc thuộc Tây Nguyên và miền Trung, vì chúng ảnh hưởng trực tiếp tới đồng bằng sông Cửu Long và Nam Trung bộ.

Hà Vũ (phải) đang cùng mọi người trồng cây.

Nếu bạn sở hữu nhiều hec-ta rừng sản xuất chỉ trồng cây công nghiệp,  thì bây giờ, hãy trồng xen canh 20% cây lâu năm mỗi vụ thu hoạch, và giữ lại 5% cây keo trưởng thành, không nên chặt hết và không nên đốt gốc cây. Sau 4 lần như vậy, bạn sẽ có rừng gỗ quý từ 5 đến 20 năm tuổi mà không phải trồng cây keo công nghiệp để giết hại môi trường hay chủ trương lấy ngắn nuôi dài như trước kia nữa. Khi đó, bạn sẽ để lại cho con cháu một tài sản giá trị ngoài cuốn sổ đỏ đất và phước báu trồng cây gây rừng.

Hà Vũ chia sẻ thêm: “Nhiều người hỏi tôi cách trồng rừng như nào, ai quản lý chúng sau khi chúng ta trồng và liệu có ai chặt cây sau khi chúng lớn, cũng như nhiều nghi ngờ khác tập trung vào tính phi thực tế và khó thực hiện của dự án. Nhưng, “1 tỷ cây xanh” là hành trình chứ không phải chương trình hay phong trào. Mục tiêu 1 tỷ cây xanh nhằm tái thay đổi thói quen canh tác, chăn nuôi và trồng trọt của người dân để tạo ra giá trị gia tăng bền vững cho chính họ.”

Đến nay, nỗ lực của Hà Vũ cùng các cộng sự đã góp phần trồng hơn 12.000 cây ở Việt Nam và Ấn Độ. Bên cạnh dự án “1 tỷ cây xanh”, chúng ta còn có một vài dự án khác như nhóm “Thích trồng cây” (thu hút gần 400.000 người dùng Facebook) đang lập các dự án trồng cây ở các tỉnh thành.

Người sáng lập dự án “1 tỷ cây xanh”: Vũ Thị Thu Hà (Ha Vu)

Email: vuha1009@gmail.com

Số tài khoản nhận đóng góp cho hành trình 1 Tỷ Cây Xanh: 

0021000324624, Vũ Thị Thu Hà, Ngân hàng Vietcombank, chi nhánh Hà Nội