Không chỉ những thương hiệu như Levi’s rời khỏi Facebook, mà nhân viên của Zuckerberg cũng đang suy nghĩ lại về giá trị cá nhân của ông chủ và cách anh đang làm từ thiện.

Cuộc khủng hoảng của Facebook diễn ra đã lâu. Việc tẩy chay các quảng cáo của Facebook đã bắt đầu từ các thương hiệu toàn cầu như Lego hay Levi’s, đến các thương hiệu F&B như Starbucks hay Diageo, trong một làn sóng lớn để gây áp lực lên trang mạng xã hội theo cách mà các tập đoàn tư bản luôn sử dụng – tiền.

Theo New York Times, quảng cáo đóng góp đến 98% doanh thu của Facebook. Gần đây, đã có hơn 400 công ty rút quảng cáo khỏi gã khổng lồ truyền thông xã hội. Ngoài Levi’s, Adidas, Reebok và Coca-Cola là những thương hiệu đã dừng hợp tác quảng cáo trên Facebook trong tháng 7. Những thương hiệu còn lại cam kết không hoạt động vào năm 2020, một số thậm chí còn ngừng vô thời hạn.

“Việc chúng tôi có quay lại hay không sẽ phụ thuộc vào phản hồi của Facebook”, CMO của Levi Strauss, Jen Sey, phát biểu.

Phần lớn các tranh cãi hiện nay xuất phát từ việc Facebook từ chối xóa bài đăng của Tổng thống Mỹ Donald Trump với nội dung: “Ở đâu có cướp bóc, ở đó có nổ súng,” đề cập đến các cuộc biểu tình sau vụ cảnh sát da trắng giết hại George Floyd, một người đàn ông da màu không vũ trang. Mối lo ngại về việc Facebook không đủ khả năng ngăn chặn sự lan truyền thông tin sai lệch và ngôn từ kích động thù địch trên nền tảng của mình ngày càng tăng. Người sáng lập Mark Zuckerberg thậm chí đã không kiểm soát hoặc xóa các video, tin tức giả tạo đã kích động các trang web châm biếm như Chaser.com.au truyền bá câu chuyện Zuckerberg có quan hệ không đúng đắn với trẻ em.

Julia Goldin, Giám đốc tiếp thị của Lego, nói: “Chúng tôi cam kết tạo ra những tác động tích cực đến trẻ em và thế giới mà chúng sẽ thừa hưởng. Điều này bao gồm việc tạo ra một môi trường kỹ thuật số tích cực, toàn diện, không chứa đựng ngôn từ thù địch, phân biệt đối xử và thông tin sai lệch.”

Trên thực tế, chỉ tháng trước, tại một cuộc họp tại tòa thị chính, Zuckerberg đã buộc một nhân viên từ chức. Nhưng đó không phải là nhân viên Facebook (những người đã từ chức từ hồi đầu năm), mà là một trong những thành viên trong tổ chức từ thiện mang tên Chan Zuckerberg Initiative của Zuckerberg.

Chẳng phải Chan Zuckerberg Initiative bắt nguồn từ các giá trị cá nhân của Mark sao?

“Những hành động thực hiện tại Facebook phản ánh tư cách lãnh đạo, các kỹ năng và giá trị lãnh đạo của người nói. Do đó, lời phát ngôn theo tinh thần tự do của Tổng thống cũng chỉ phản ánh thực tế là ông đang đưa ra một phát biểu chính trị phản hồi lại những người biểu tình”, Zuckerberg nói trong một video đăng tải trên Facebook về sự kiện chấn động này.

Ban đầu, Zuckerberg tỏ ra khá ngạc nhiên, nhưng sau đó đưa ra một câu trả lời phòng thủ, ngụ ý rằng các tổ chức vẫn có thể khác nhau về cơ bản, ngay cả khi chúng chia sẻ một số giá trị chung. Đúng là cho đến nay, về mặt pháp lý, tổ chức từ thiện ​​Chan Zuckerberg Initiative trị giá 80 tỷ USD của anh khác hẳn với công việc trị giá 600 tỷ USD mà anh xây dựng. Tuy nhiên, xem xét bản chất, người ta dễ dàng nhận ra rằng lợi ích từ thiện gần như phát sinh hoàn toàn từ lợi nhuận mà Facebook đem lại. Ngay cả khi có sự phân định chính trị và pháp lý rõ ràng, những người thụ hưởng tiềm năng vẫn do dự nhận tài trợ từ một nguồn độc hại như Facebook.

Vào ngày 01/06, hàng trăm nhân viên của Facebook đã tổ chức một cuộc biểu tình về việc ông chủ của họ đã thiếu hành động với bài viết thể hiện thái độ bất hợp tác với phong trào Black Lives Matters của Tổng thống Trump. Họ đã tổ chức biểu tình trên nền tảng ảo trong thời gian làm việc tại nhà. Nhân viên cũng đưa ra kiến ​​nghị đồng thời với lời đe dọa nghỉ việc. Đây là thách thức lớn nhất với ông chủ Mark Zuckerberg những năm gần đây.

Theo Reuters, vào ngày 13/06, Facebook đã sa thải một nhân viên vì chỉ trích quyết định của Mark Zuckerberg. Kỹ sư giao diện người dùng Brandon Tweets là nhân viên đã bị sa thải vì công khai mắng một đồng nghiệp từ chối ủng hộ phong trào Black Lives Matters.

Các nhà quảng cáo phẫn nộ với vấn đề an toàn thương hiệu

Các nhà quảng cáo đã không hài lòng với Facebook từ rất lâu, chủ yếu liên quan đến các phép đo hiệu suất thiếu chính xác và sự thiếu an toàn cho thương hiệu trên nền tảng của Facebook, vì quảng cáo đôi khi bị nhầm lẫn với các nội dung không mong muốn. Sự bất mãn lên đến đỉnh điểm vào hai năm trước, khi Cambridge Analytica phát hiện ra Facebook đã cung cấp trái phép dữ liệu cá nhân của hàng chục triệu người dùng cho một công ty dữ liệu. Làn sóng phản đối về bài viết của tổng thống Trump chỉ là cơn bùng phát của một sự phẫn nộ kéo dài.

John Nitti, Giám đốc truyền thông của Verizon cho biết: “Chúng tôi sẽ tạm dừng quảng cáo với Facebook cho đến khi họ đưa ra giải pháp khiến chúng tôi thoải mái và nhất quán với những gì mình đang làm giống như với YouTube và các đối tác khác.”

Theo tờ Wall Street Journal, Verizon đã ngừng quảng cáo trên Facebook và Instagram sau khi Liên đoàn Chống Phỉ báng công bố một ảnh chụp màn hình nơi quảng cáo của Verizon được đặt cạnh một bài đăng trên Facebook với nội dung cáo buộc tổ chức Fema chuẩn bị đưa người vào trại tập trung.

Facebook cũng đã đưa ra số liệu rằng công ty đã đầu tư hàng tỷ USD vào công nghệ và nhân sự để sàng lọc nội dung, loại bỏ đến 90% phát ngôn thù địch trên nền tảng của họ trước khi người dùng báo cáo. “Chúng tôi biết mình còn rất nhiều việc phải làm”, một phát ngôn viên của Facebook nói và nhấn mạnh rằng họ đã cấm 250 tổ chức da trắng phân biệt chủng tộc khỏi Facebook và Instagram.

Công ty dữ liệu WARC chỉ ra rằng Facebook đã xử lý hơn 10 triệu nội dung có ngôn từ kích động và thù địch trên hai nền tảng Facebook và Instagram trong quý I/2020, nhiều hơn gấp đôi số cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, con số này có thể vẫn còn sót rất nhiều vì không phải nội dung tiêu cực nào cũng đều được phát hiện, đặc biệt là khi nhiều người dùng Instagram vẫn chưa biết cách báo cáo nội dung tiêu cực. 

Với cuộc bầu tổng thống lịch sử của nước Mỹ chuẩn bị diễn ra chỉ trong vòng vài tháng nữa, động thái muộn màng của Facebook không còn nhiều ý nghĩa đối với các công ty nơi người dùng của họ đã và đang trở thành những nhà hoạt động xã hội. Ở Singapore, Facebook đã đóng cửa một nhà cung cấp tin tức giả mạo về chế tạo PAP nhưng vì lý do vi phạm chính sách chứ không phải vi phạm nội dung.

Cuối cùng, hàng loạt các vụ tẩy chay quảng cáo từ các thương hiệu cao cấp cũng cùng lắm làm ảnh hưởng đến danh tiếng của Facebook chứ không thể đụng đến doanh thu của công ty, do 100 đơn vị quảng cáo hàng đầu cũng chỉ chiếm khoảng 6%, tương đương 4,2 tỷ USD trong tổng doanh thu quảng cáo. Phần lớn, hơn 70% doanh thu còn lại đến từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ khác.

Bài: Jonathan Ho