Of Limits là nhóm giám tuyển đến từ năm nền văn hóa khác nhau. Các thành viên của nhóm đều tốt nghiệp khóa Thạc sỹ Nghiên cứu Bảo tàng và Thực hành Giám tuyển tại NTU CCA Singapore.

Nhóm giám tuyển Of Limits, từ trái qua: Chay Wei Qi, Sneha Chaudhury, Beatrice Morel, Jason Leung, Ace Lê

Art Republik:

Of Limits đã nhận giải Platform Projects Curatorial (2020), giải thưởng dành cho dự án giám tuyển xuất sắc nhất của năm, do NTU CCA bảo trợ. Anh có thể giới thiệu một chút về nhóm giám tuyển của mình?

Ace Lê:

Of Limits là một nhóm giám tuyển quốc tế quan tâm nghiên cứu những vấn đề chính trị-xã hội liên quan tới bản sắc, tầng lớp, xuất xứ, chủng tộc, và niềm tin. Chúng tôi không định giới hạn số thành viên cố định, mà sẽ thay đổi liên tục tùy thuộc vào từng dự án. Với dự án đầu tiên, năm thành viên tham gia đều là bạn học tốt nghiệp khóa Thạc sỹ Nghiên cứu Bảo tàng và Thực hành Giám tuyển tại Đại học Công nghệ Nanyang Singapore, đến từ năm nền văn hóa khác nhau: Chay Wei Qin (Singapore), Sneha Chaudhury (Ấn Độ), Beatrice Morel (Pháp), Jason Leung (Indonesia), và Ace Lê (Việt Nam).

Đây là khóa học đầu tiên thuộc thể loại này ở châu Á, tập trung vào nghiên cứu văn hóa nghệ thuật Đông Nam Á. Chương trình rất mới, chỉ bắt đầu từ năm 2019, khóa của tôi là khóa thứ hai. Tôi đánh giá cao giáo án bài bản cùng chương trình thực hành và cơ hội kết nối đa dạng ở đây. Hiện tại, tôi vẫn là người Việt Nam duy nhất trong khóa học này, và rất mong có nhiều ứng viên đăng ký từ Việt Nam hơn trong tương lai.

Giám tuyển Ace Lê

Art Republik:

Anh có thể chia sẻ cụ thể hơn về nội dung của triển lãm?

Ace Lê:

Trong bối cảnh dịch bệnh hoành hành và cả thế giới bị thảy vào trạng thái hỗn loạn, rất nhiều vấn đề chính trị-xã hội vốn đã tiềm ẩn nay được bày ra ánh sáng và khuếch đại ở nhiều mức độ khác nhau, từ những bất công xã hội và phân biệt đối xử cho tới quan hệ giữa người với người. Hầu hết chúng ta, dù ở góc độ cá nhân hay tập thể, đều đã và đang phải trải qua những giới hạn được đẩy đến cùng cực. Theo lời của triết gia Karl Jaspers thì đó cũng là khi “bộ não con người phải đối đầu với chu vi hạn hẹp của chính nó, rồi tự tìm cách vượt lên trên sự an phận của giới hạn ấy mà tiến vào một vùng nhận thức tự thân mới”. Ở đây, nhóm giám tuyển chúng tôi muốn nghiên cứu những phương thức sáng tạo đa dạng của giới nghệ sỹ, được họ sử dụng như một công cụ đối phó và vượt qua những giới hạn đó, cụ thể qua ba tầng lớp: giới hạn nội tại, giới hạn quan hệ người-người, và giới hạn giữa các cộng đồng.

Kelly Limerick, “Brother” (2021), sợi nylon dệt kim, sơn acrylic, 50 x 450 cm, phút 5:23. Video của Eugene Lim & team

Chính bởi sự đa dạng đó, và sự đa dạng trong nhóm giám tuyển, chúng tôi quyết định lựa chọn 11 tác phẩm từ sáu nghệ sỹ Đông Nam Á – bao gồm Phạm Hà Ninh, Quỳnh Lâm, Okui Lala, Lala Bohang, Kelly Limerick và Crystal Sim, trưng bày tại tòa di sản Stamford Arts Centre với màu đỏ đặc trưng, thể hiện tính báo động của những vấn đề được nhắc đến.

“Of Limits là một nhóm giám tuyển quốc tế quan tâm nghiên cứu những vấn đề chính trị-xã hội liên quan tới bản sắc, tầng lớp, xuất xứ, chủng tộc, và niềm tin” – Ace Lê

Art Republik:

Và đến từ Việt Nam có hai nghệ sỹ.

Ace Lê:

Tôi chọn diptych của Quỳnh Lâm, bởi đây là một cặp tác phẩm độc đáo nói về chủ đề bản sắc của nhóm thiểu số xa xứ. Hai video “Betweenessee” (2020) và “Missing Link” (2020) được sắp đặt như một cuộc đối thoại bằng hình ảnh và âm thanh giữa nội tại nghệ sỹ và bối cảnh xung quanh, với những yếu tố song song như ca khúc thiếu nhi, bản đồ địa-chính trị, chất liệu thiên nhiên được cóp nhặt, và màn trình diễn tự thân. Điểm đặc biệt là, chính những giới hạn về tư liệu sáng tác trong giai đoạn phong tỏa giãn cách đã được chuyển thành một tổ hợp phương tiện thú vị: hoa và cây tìm được trong khu vực cách ly, những tư liệu địa lý-lịch sử trực tuyến, và màn trình diễn tự thân. Trong quá trình mày mò với những giới hạn đó, có lẽ nghệ sỹ đã tự tìm cho mình những câu trả lời cần thiết về bản sắc bị dịch dời.

Quỳnh Lâm, “Betweenessee” (2019), video hai kênh, chụp màn hình

Quỳnh Lâm, “Missing Link” (2020), video hai kênh, 2:25, chụp màn hình

Nếu Quỳnh Lâm đối đầu với vị thế chơi vơi bằng cách vẽ cầu nối qua những phân cách địa lý, lịch sử và văn hóa, thì Phạm Hà Ninh lại đi tìm mình trong miền phi thực. Dự án đầy tham vọng “My Land” (2017 – hiện tại) là một thế giới giả tưởng được Hà Ninh kiến tạo và kiểm soát tuyệt đối, như một lối thoát tâm lý để nghệ sỹ đối phó với những hỗn độn chính trị–xã hội ngoài đời thực. Hai tranh vẽ được trưng bày là “E4.3 [Institute of Proportion]” (2021) và “F2.1 [organic rig number one]” (2020), là hai trong số những đơn vị xuất hiện trong bản đồ mẹ “8×8 [mothermap]” được cập nhật hàng năm. Trò chơi vừa hoàn thành “Institute of Distance” (2020), một hình dung của vũ trụ “My Land”. Bất chấp sự biệt lập, trải nghiệm cho phép người chơi kết nối với tâm thức của nghệ sỹ, và tự lý giải nó theo ngôn ngữ riêng tư. Và đó là cách Hà Ninh mượn miền sáng tạo để vượt qua những biên giới nội tại và quan hệ xã hội bên ngoài.

“Hầu hết chúng ta, dù ở góc độ cá nhân hay tập thể, đều đã và đang phải trải qua những giới hạn được đẩy đến cùng cực” – Ace Lê

Art Republik:

Triển lãm nói về giới hạn, vậy quá trình tổ chức đã gặp những giới hạn gì?

Ace Lê:

Cũng kha khá – một chuyện thường gặp với tất cả các triển lãm. Hầu hết các triển lãm ở Singapore trong hai năm qua đều là triển lãm nội địa do tính chất của đại dịch. Nhưng chúng tôi quyết định thực hiện một triển lãm khu vực để tự mình thách thức giới hạn địa lý và hậu cần – ví dụ, một bức của Hà Ninh đã đến chậm vài ngày sau khai mạc. Rồi việc chọn địa điểm là một tòa nhà di sản cũng kéo theo rất nhiều chính sách giới hạn về mặt trưng bày do các yếu tố bảo quản và an toàn. Giới hạn về thời gian và tài chính cũng gây nhiều khó khăn: để tiết kiệm chi phí, chúng tôi buộc phải dời ngày triển lãm hai tháng sớm hơn dự định. Nhưng cái khó ló cái khôn. Nhóm đã nhận được rất nhiều trợ giúp từ nghệ sỹ, bạn bè và các tổ chức tài trợ để vượt qua những giới hạn đó.

“Of Limits” (2020) tại Stamford Arts Centre, Singapore, hình triển lãm

Art Republik:

Cảm ơn anh vì những chia sẻ hữu ích!

Hình ảnh do Of Limits cung cấp

— * —

Cuộc trò chuyện với giám tuyển Ace Lê – đại diện nhóm giám tuyển Of Limits, là một phần trong chuyên mục đặc biệt về Trung tâm Nghệ thuật Đương đại NTU Singapore của Art Republik Vietnam #3.