Trà chiều là một nghi thức tiệc trà tao nhã, thường bắt đầu từ sau ba giờ chiều, xuất hiện tại Anh quốc vào đầu những năm 1840. Buổi tiệc trà đầu tiên do Công nương Anna of Bedford khởi xướng và nhanh chóng được giới quý tộc đón nhận. Theo thời gian, văn hóa trà chiều lan rộng và trở thành một nét đặc trưng không thể thiếu của xứ sở sương mù.

1 – Được khởi xướng từ nữ công tước vùng Bedford

Vào khoảng năm 1840, Nữ công tước thứ bảy của vùng Bedford là Anna Maria Russell là người đã phát minh ra văn hóa trà chiều. Vào thời kỳ đó, khi tốc độ đô thị hóa và công nghiệp hóa ở Anh ngày càng phát triển thì buổi ăn tối ngày càng trở nên muộn hơn. Trong khi ở các cộng đồng nông dân nông thôn, phải làm việc khi trời còn chưa sáng và kết thúc khi mặt trời đã lặn hoàn toàn, các tầng lớp thượng lưu hơn thì không bị cản trở bởi những thực tế như vậy.

Chân dung nữ công tước Anna Maria Russell

Nữ công tước vùng Bedford, một trong những thị nữ của Nữ hoàng Victoria, trở nên chán nản trước khoảng trống giữa khung giờ bữa trưa và bữa tối. Cô yêu cầu được phục vụ một ít trà, bánh mì, bơ và bánh ngọt đến phòng vào buổi chiều. T đó, nghi lễ trà chiều ra đời. Phong tục thời thượng này nhanh chóng lan rộng khắp nước Anh.

2 – Uống trà nhưng phải trả thuế

Ít người biết rằng việc thưởng trà ở Anh đã có trước sự ra đời của văn hóa trà chiều vài trăm năm. Lần đầu tiên văn hóa thưởng trà xuất hiện là vào những năm 1600, thời kỳ cai trị của Vua Charles II và người vợ Bồ Đào Nha của ông, Catherine de Braganza. Việc nhập khẩu trà ban đầu rất tốn kém và bị đánh thuế nặng nề qua Công ty Đông Ấn – một công ty độc quyền buôn bán, nghĩa là chỉ những người rất giàu mới có thể mua được trà. Tuy nhiên, ngay cả với mức thuế nhập khẩu cao ngất ngưởng là 119% vào thế kỷ 18, việc uống trà vẫn tăng hơn 1/4 và gây áp lực khiến chính phủ phải giảm thuế xuống 12,5%, loại bỏ nhu cầu ở thị trường chợ đen, đồng thời khuyến khích người dân thay thế rượu gin bằng trà như thức uống hàng ngày trong bữa sáng.

Thuế nhập khẩu trà vào thế kỷ 18 có thể lên đến 119%

3 – Nguồn gốc xuất khẩu của lá trà

Trong suốt thời kỳ Gruzia, phần lớn trà của Anh đến từ Trung Quốc thông qua Công ty Đông Ấn. Tuy nhiên, vào những năm 1830, các đồn điền trồng chè đầu tiên đã được thành lập ở bang Assam phía đông bắc Ấn Độ. Những đồn điền rộng lớn này là một phần trong quá trình thuộc địa hóa của Anh ở Ấn Độ và Sri Lanka, với các loại trà như Darjeeling và Ceylon đã chấm dứt sự phụ thuộc của Đế quốc Anh vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Đây là một sự thay đổi quyền lực vượt xa một loại thực phẩm đơn lẻ và đi vào các cuộc tranh luận rộng hơn nhiều về hàng hóa, thuộc địa và quyền lực.

Vào thế kỷ 19, Ấn Độ là nơi xuất khẩu trà lớn nhất đến Anh quốc

4 – Vật phẩm không thể thiếu khi thưởng thức trà chiều

Đến thời đại Victoria (1837–1901), việc uống trà đã trở nên phổ biến trong gia đình người Anh. Đó là một loại đồ uống được mọi tầng lớp trong xã hội yêu thích, tuy nhiên, một điểm khiến trải nghiệm uống trà trở nên khác biệt là ở các vật dụng chuẩn bị đi kèm. Văn hóa thưởng trà dành cho giới thượng lưu thường có rất nhiều phụ kiện – tách trà, bát và đĩa bằng sứ cao cấp, ấm trà trang trí, hộp đựng trà bằng gỗ gụ, bình đựng trà bằng bạc, khăn trải bàn tinh xảo và cách pha trà được cá nhân hóa. Đối với họ, bàn trà chiều là một trong những đặc điểm thể hiện sự sang trọng và tinh tế nhất, với bản sắc, sở thích và gu thẩm mỹ độc đáo.

Những vật phẩm không thể thiếu trong buổi tiệc trà của giới quý tộc

5 – Trà, cà phê và sự tự do

Ở thế kỷ 19, trong khi cà phê là sự lựa chọn của các quý ông mạnh mẽ ở London, thì trà lại là một đồ uống dịu dàng, nữ tính hơn. Trà chiều cho phép phụ nữ tiếp đãi nhóm bạn ở nhà khi không có chồng và do đó thể hiện tính tự do của người phụ nữ trong xã hội và đời sống cá nhân họ. Sự tự do này tiếp tục được thể hiện thông qua những bộ váy mặc trong nhà, khi ở bên bạn bè và gia đình thân mật, tránh xa sự chú ý của công chúng; chúng không có áo nịt ngực theo quy định của thời đại Victoria. Nhờ có trà chiều, phụ nữ mới chiếm được vị trí trung tâm trong những buổi tiệc như thế, nơi họ có thể thoải mái trao đổi ý tưởng, quan điểm cũng như những câu chuyện phiếm.

Tiệc trà là nơi các nữ quý tộc thể hiện sự tự do bộc lộ quan điểm, phong thái và tính cách của mình

6 – Những quy tắc thưởng trà

Một số điều lưu ý khi tham gia những buổi tiệc trà sang trọng là không nên giơ ngón út lên khi đang cầm tách trà. Hãy khuấy trà theo chuyển động lên xuống, từ trên xuống dưới của tách, và chú ý không nên gây tiếng leng keng hoặc để thìa trong tách.

Trong buổi tiệc trà chiều, thức ăn nên được thưởng thức theo từng món một. Đầu tiên là các món mặn và bánh mì kẹp, sau đó là bánh scone, rồi đến các món ngọt. Mỗi người sẽ được chuẩn bị một bộ dụng cụ riêng của mình gồm thìa để thêm sữa và đường cũng như dao để cắt và phết mứt, kem hoặc sữa chua lên bánh scone. Dụng cụ đã sử dụng nên được đặt ở bên phải của đĩa, để không làm bẩn khăn trải bàn. Bánh scone nên được bẻ đôi, với mỗi miếng được phết và ăn riêng. Bánh scone và món tráng miệng không bao giờ được nhúng vào trà.

Trà chiều có vô vàn quy tắc bởi xuất thân từ nhu cầu của giới quý tộc

7 – Cân bằng hương vị khi uống trà

Không chỉ có rượu dùng trong các bữa ăn, trà cũng có thể được sử dụng để mang lại hiệu quả tương tự. Theo nguyên tắc, món ăn càng đậm thì chọn trà phải càng đậm để tránh lấn át hoàn toàn đồ uống. Ví dụ như trà Earl Grey (trà bá tước) – loại trà đen đặc trưng bởi hương hoa và cam quýt từ dầu cam Bergamot – sẽ phù hợp với bánh vị chanh, bánh phủ chocolate đen hoặc các món có mùi vị sữa thơm béo. Với trà xanh có hương vị thảo mộc tinh tế thì thích hợp với các món mặn như bánh sandwich thịt nguội hoặc dùm kèm với hương vị chocolate đen.

Bài: Tô Thư