Cảm hứng bất tận từ 8 nữ kiến trúc sư châu Á tài năng
Những nữ kiến trúc sư châu Á tài năng này đã tạo nên những đột phá có tác động sâu sắc trong ngành kiến trúc hiện nay.
Hình
Toshiko Mori, người sáng lập và hiệu trưởng của trường Toshiko Mori Architect, PLLC và Vision Arc có trụ sở tại New York
L ouise Blanchard Bethunen là người phụ nữ Mỹ đầu tiên được biết đến làm kiến trúc sư chuyên nghiệp. Người phụ nữ gốc New York được mệnh danh là nữ cộng tác viên đầu tiên của Viện Kiến trúc sư Hoa Kỳ (AIA) vào năm 1888 và là thành viên nữ đầu tiên vào năm 1889.
Kể từ đó, phụ nữ đã chứng tỏ niềm đam mê và tài năng của mình đối với thiết kế và kiến trúc trong một lĩnh vực vốn do nam giới thống trị, thậm chí một số người đã định hình nên lịch sử ngành kiến trúc. Ngày nay, Dame Zaha Hadid vẫn được nhắc đến như một người vĩ đại. Tuy nhiên, có một nghịch lý là ngay cả trong thế kỷ 21, kiến trúc vẫn có thể là một con đường sự nghiệp đầy thử thách đối với phụ nữ, với tình trạng bất bình đẳng giới đang diễn ra phổ biến.
Sau đây là tám nữ kiến trúc sư châu Á đầy cảm hứng mà sự nghiệp của họ đã và đang tiếp tục có những tác động tích cực đến ngành kiến trúc thế giới.
- Kazuyo Sejima
Kazuyo Sejima là người đồng sáng lập của Sejima và Nishizawa and Associates (SANAA), một trong những studio thiết kế của Nhật Bản có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực kiến trúc đương đại.
Năm 2010, SANAA được trao Giải thưởng Pritzker, đưa Sejima trở thành người phụ nữ thứ hai nhận được giải thưởng danh giá này. Sinh năm 1956 tại Mito, Ibaraki, Sejima tốt nghiệp Đại học Phụ nữ Nhật Bản và làm việc dưới sự chỉ đạo của Toyo Ito trước khi thành lập studio của riêng mình.
Các dự án của SANAA bao gồm nhiều tòa nhà công cộng thành công ở Nhật Bản và trên thế giới như Bảo tàng Mới ở Thành phố New York, Tòa nhà Christian Dior ở Omotesando ở Tokyo, Ký túc xá mới cho Đại học Bocconi Milan và Bảo tàng Louvre-Lens ở Pháp. .
Những thiết kế có vẻ ngoài đơn giản đáng kinh ngạc của SANAA với nét thẩm mỹ tao nhã đã trở thành sự đồng nghĩa với kiến trúc đương đại của Nhật Bản.
- Maya Lin
Kiến trúc sư và nghệ sĩ nổi tiếng Maya Lin sinh năm 1959 tại Athens, Ohio và cô trở nên nổi tiếng khi thiết kế giành chiến thắng trong cuộc thi quốc gia dành cho Đài tưởng niệm Cựu chiến binh Việt Nam ở Washington, DC , khi cô vẫn còn là sinh viên năm cuối tại Đại học Yale .
Điều này khiến cô trở thành kiến trúc sư trẻ nhất và là người phụ nữ đầu tiên thiết kế đài tưởng niệm ở National Mall. Thiết kế tối giản và hiện đại của cô ban đầu gặp phải nhiều tranh cãi nhưng cuối cùng đã được xây dựng vào năm 1982. Ngày nay, Đài tưởng niệm Cựu chiến binh Việt Nam được công nhận là một cách tiếp cận thẩm mỹ hiện đại về chiến tranh, không ủy mị và rất rõ ràng.
Kể từ đó, Lin đã rất thành công trong lĩnh vực cấu trúc tối giản mặc dù các tác phẩm của cô vẫn đủ nổi bật để gợi lên cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc trong người xem.
Với gần 30 năm hành nghề, Lin đã hoàn thành nhiều dự án khác nhau, bao gồm các công trình nghệ thuật sắp đặt quy mô lớn, kiến trúc nhà ở cũng như các đài tưởng niệm ở Hoa Kỳ và trên toàn thế giới. Các tác phẩm đều tập trung vào thiên nhiên và tính bền vững, tiếp theo là thiết kế tối giản đặc trưng và mục tiêu tạo ra một nơi dành cho các cá nhân thưởng ngoạn.
- Lu Wenyu
Làm việc tại Hàng Châu , Lu Wenyu gặp chồng cô, Wang Shu, khi cả hai đang theo học kiến trúc tại Học viện Công nghệ Nam Kinh.
Cặp đôi thành lập Amateur Architecture Studio vào năm 1997. Lu cố tình chọn cái tên này như một lời chỉ trích cho phong cách “kiến trúc chuyên nghiệp nhưng vô hồn” ở Trung Quốc .
Ngược lại, studio tập trung vào các phương pháp truyền thống và thủ công trong tác phẩm của họ, tôn vinh các vật liệu tự nhiên như gỗ, đá và bùn. Các công trình đáng chú ý bao gồm Bảo tàng Huang Gongwang, Bảo tàng Lịch sử Ninh Ba và Lầu Tengtou Ninh Ba, cơ sở mới của Học viện Nghệ thuật Trung Quốc.
Khối lượng công việc ấn tượng này đã giúp studio được trao giải Pritzker vào năm 2012.
- Revathi Kamath
Sinh ra ở Orissa (nay là Odisha), Ấn Độ, vào năm 1955, Revathi Kamath nổi tiếng cho cả những kiến trúc từ bùn hay những tòa nhà chọc trời lấp lánh .
Bà tốt nghiệp Trường Quy hoạch và Kiến trúc Delhi và làm việc trong nhiều lĩnh vực về kiến trúc, nội thất và quy hoạch đô thị trước khi thành lập Revathi và Vasant Kamath cùng chồng là Vasant vào năm 1981.
Những trải nghiệm của bà với cộng đồng dân tộc thiểu số trong những năm đầu khởi nghiệp đã để lại cho bà nguồn cảm hứng từ thiên nhiên và con người. Bà được coi là người tiên phong trong kiến trúc từ bùn với các dự án như Khu nghỉ dưỡng Sa mạc ở Mandawa, một số dự án được đề cử cho Giải thưởng Aga Khan danh giá .
Bà cũng được ghi nhận là người thiết kế cấu trúc thép không gỉ cao nhất Ấn Độ (cánh cổng cao 33 mét) cho nhà máy điện siêu nhiệt ở Raigarh, Chhattisgarh. Revathi qua đời vào ngày 21 tháng 7 năm 2020, thọ 65 tuổi.
- Toshiko Mori
Sinh ra ở Kobe, Nhật Bản vào năm 1951, Toshiko Mori đam mê khoa học, kỹ thuật, nghệ thuật và triết học trong những năm tuổi thiếu niên ở Nhật Bản. Bà chọn học kiến trúc vì nó kết hợp tất cả những môn học đó một cách hấp dẫn tại Cooper Union trong những năm 1970.
Sau khi tốt nghiệp, Mori làm việc cho Edward Larrabee Barnes, một sinh viên của Walter Gropius và Marcel Breuer. Năm 1995, Mori trở thành nữ giáo sư đầu tiên được bổ nhiệm tại Trường Thiết kế Sau đại học Harvard.
Bà đã thành lập công ty kiến trúc Toshiko Mori Architect của riêng mình có trụ sở tại New York vào những năm 1980 và tạo dựng được danh tiếng nhờ những công việc sáng tạo và có ảnh hưởng trong nhiều dự án đa dạng với nhiều giải thưởng thiết kế.
Công việc của bà được biết đến với cách tiếp cận thông minh cho các chiến lược chọn địa điểm nhạy cảm về mặt sinh thái, bối cảnh lịch sử và cách sử dụng vật liệu sáng tạo phản ánh sự tích hợp giữa thiết kế và công nghệ.
Các dự án bao gồm thiết kế đô thị, dân sự, văn hóa, dân cư, bảo tàng và triển lãm như nhà hát, thư viện, dự án bảo tàng ở Thành phố New York, Công viên và Đại lộ Hudson Yard, và một số dự án ở Sénégal để tôn vinh những thành tựu trong lĩnh vực vật liệu, phát minh công nghệ và lý thuyết khoa học.
- Marina Tabassum
Trong hơn ba thập kỷ, kiến trúc sư người Bangladesh Marina Tabassum đã nổi tiếng với những thiết kế đương đại ưu tiên sự bền vững môi trường, trách nhiệm xã hội và bảo tồn văn hóa.
Nhiều đến mức vào năm 2022, Tabassum đã được vinh danh với Giải thưởng Thành tựu trọn đời tại Lisbon Triennale, trở thành người Nam Á đầu tiên nhận được giải thưởng danh giá này nhờ cách tiếp cận thiết kế chu đáo và phù hợp với bối cảnh cũng như tác động liên tục nhằm bảo vệ môi trường và điều kiện sống của cộng đồng dân cư địa phương.
Với công ty kiến trúc Marina Tabassum Architects (MTA) có trụ sở tại Dhaka, dự án đáng chú ý nhất của Tabassum là Nhà thờ Hồi giáo Bait Ur Rouf Jame Mosque đã giành được Giải thưởng Kiến trúc Aga Khan năm 2016.
Hoàn thành vào năm 2012 từ quỹ cộng đồng khiêm tốn và trên mảnh đất do chính bà ngoại hiến tặng, nhà thờ rộng 7.200 ft có mặt tiền bằng gạch chịu lực nổi bật và khối bê tông cốt thép hình trụ bên trong, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xoay phòng cầu nguyện mà không có cột, đồng thời hình thành ánh sáng tự nhiên và thông gió .
Trong số các công trình đáng chú ý khác của Tabassum là tòa nhà dân cư Comfort Reverie cao 12 tầng , được biết đến với mặt tiền bằng gạch sáng tạo được thiết kế để cung cấp bóng mát và thông gió.
Ngoài ra, Khu phức hợp tưởng niệm Hamidur Rahman, một địa điểm đổ nát trước đây, được làm mới với mái dốc, lối đi dạo bằng bê tông ngoài trời và các công trình kiến trúc riêng biệt bao gồm hai gian nhà, một bảo tàng tư nhân và một ngôi nhà nghỉ cuối tuần với khu vực sinh hoạt.
- Rossana Hu
Là một phần của công ty thiết kế nổi tiếng Neri&Hu có trụ sở tại Thượng Hải, kiến trúc sư người Mỹ gốc Đài Loan Rossana Hu được tôn vinh vì sự kết hợp lão luyện giữa thẩm mỹ truyền thống Trung Quốc với các nguyên tắc thiết kế hiện đại trong nhiều dự án đa dạng.
Cách tiếp cận kiến trúc cô ưu tiên các tương tác năng động giữa trải nghiệm, chi tiết, vật liệu, hình thức và ánh sáng, tạo nên sự phong phú cho các thiết kế mang tính trải nghiệm, sáng tạo.
Trong số danh mục dự án ấn tượng của cô với Neri&Hu, có thể kể đến như Nhà nguyện Tô Châu, đặc trưng bởi khối màu trắng nổi hai lớp đặt giữa những bức tường gạch nhấp nhô, trong khi bên trong, không gian nhà thờ chính cao 12 mét quyến rũ, với sự tương tác của ánh sáng và bóng râm.
Bên trong là một hình hộp đơn giản có các cửa sổ rải rác, bên ngoài là một “tấm màn” kim loại được gấp và đục lỗ lấp lánh dưới ánh sáng ban ngày và phát ra ánh sáng dịu nhẹ giống như viên ngọc vào ban đêm.
Trong khi đó, cửa hàng lớn Sulwhasoo ở Seoul lấy cảm hứng từ ý nghĩa văn hóa của đèn lồng trong lịch sử châu Á. Với cấu trúc bằng đồng liên tục bên trong nội thất sàn gỗ, không gian được trang trí bằng các thiết bị chiếu sáng tùy chỉnh và quầy gỗ có chèn các khối đá rắn.
Bảo tàng Mỹ thuật Qujiang gợi lên khái niệm về một tượng đài đô thị nguyên khối. Tòa nhà có nội thất với nền bê tông đúc chắc chắn, các cột đá và tường bằng kính, trong khi khối vòm ngoài trời hình chiếc bát rỗng được làm bằng đá travertine màu đỏ hình kim cương được sắp xếp xen kẽ để làm nổi bật ánh sáng lan truyền.
- Sumaya Dabbagh
Với kiến thức từ Đại học Bath, kiến trúc sư người Ả Rập Xê Út đã bắt đầu một hành trình nổi bật từ London và Paris, trước khi đạt đến đỉnh cao sự nghiệp tại vùng Vịnh vào năm 1993.
Khả năng cảm thụ thiết kế độc đáo của cô chịu ảnh hưởng từ cả hai nền văn hóa phương Tây và Trung Đông đã giúp người sáng lập Dabbagh Architects đạt giải Principal of the Year tại Giải thưởng Kiến trúc sư Trung Đông 2019 và lọt vào vòng chung kết tại Giải thưởng Tamayouz Women of Outstanding Achievements.
Những giải thưởng này nhấn mạnh cam kết của cô trong việc thu hẹp sự phân chia văn hóa và giới tính tại UAE, đồng thời ủng hộ tinh thần dám thay đổi – một sứ mệnh mà cô đã bảo vệ thông qua vai trò của mình trong việc thành lập RIBA Gulf năm 2009.
Phá vỡ các rào cản với tư cách là một trong những nữ kiến trúc sư đầu tiên ở UAE thiết kế nơi thờ cúng, thành tựu đỉnh cao của Dabbagh là Nhà thờ Hồi giáo của cố Mohamed Abdulkhaliq Gargash trong cộng đồng Al Quoz của Dubai.
Được vinh danh với Giải thưởng Architecture Master Prize 2021 ở hạng mục văn hóa, thiết kế của nhà thờ nổi bật với mô hình hình tam giác hình học Hồi giáo truyền thống với tính thẩm mỹ đương đại. Trong khi một câu surah trong Kinh Qur’an bao quanh phòng cầu nguyện, tạo ra một không gian phong phú về mặt tinh thần, chuyển tiếp từ thế giới vật chất bên ngoài sang thế giới tâm linh bên trong.
Ấn tượng không kém là Trung tâm Khảo cổ Mleiha, nép mình trong sa mạc Sharjah – một minh chứng cho cách tiếp cận đầy sắc thái của Dabbagh đối với lối kiến trúc theo ngữ cảnh. Đặc trưng bởi những bức tường đồng tâm gợn sóng từ ngôi mộ thời kỳ đồ đồng 4.000 năm tuổi ở trung tâm, tích hợp hài hòa bảo tàng trong nhà và quán cà phê, với lối đi ngoài trời, khu vườn sa mạc và khu vực thăm quan.
