Triển lãm Giấc mơ của Nguyễn Hoài Hương: Tinh thần u mặc kiểu phương Đông

ART & CULTURE

Triển lãm Giấc mơ của Nguyễn Hoài Hương: Tinh thần u mặc kiểu phương Đông

Mar 18, 2021 | By Trang Ps

Triển lãm cá nhân Giấc mơ với Nguyễn Hoài Hương không chỉ bề thế về quy mô, đa dạng về vật liệu, chất liệu, mà còn đặt để một dấu ấn mới, đó là tranh sơn mài. Trong các vật liệu đã dùng để sáng tác, sơn mài mới đến với Nguyễn Hoài Hương gần 4 năm nay, nhưng có lẽ là vật liệu hợp cạ hơn cả.

Họa sĩ Nguyễn Hoài Hương. Ảnh: Sang Nguyễn

Thứ nhất, cá tính và công việc lâu nay của Hoài Hương gần gũi với sự tỉ mỉ, nặng tính thiết kế, trang trí. Sơn mài dung chứa những điều này một cách tự nhiên, nên phát huy được nhiều sở trường và cảm hứng của Hoài Hương. Hơn nữa, sơn mài cũng giống như cuộc đời, luôn ẩn tàng những bí mật và bất ngờ, chỉ sau khi mài thì mới lộ diện ra. Sự lộ diện này thường nằm ngoài các tiên liệu hoặc dự phóng của tác giả, vì vậy mà tính sáng tạo, chất nghệ nhiều hơn tính thợ, chất nghề.

Xưởng sáng tác của Nguyễn Hoài Hương. Ảnh: Sang Nguyễn

Kế đến, vì sự chăm chỉ, có phương pháp làm việc cuốn chiếu – dây chuyền và quản trị công việc rất khoa học, nên Hoài Hương đến với sơn mài tương đối nhẹ nhàng, hiệu quả. Cũng vì có phương pháp nghiên cứu và sáng tạo, làm việc hữu hiệu, lại đang trong nguồn cảm hứng trôi chảy, nếu mọi điều diễn ra được như ý, chừng 3-5 năm nữa thôi, Hoài Hương sẽ có thêm rất nhiều bộ tranh sơn mài bề thế. Xem những bức sơn mài khổ lớn mới thấy hết công phu, sự kết hợp tài tình giữa kỹ thuật và nghệ thuật. Vài bức sử dụng cả ngàn vỏ trứng, chỉ lấy chỏm trứng để cẩn ngược và mài.

Tác phẩm Trừu tượng 3 (sơn mài, 120cm x 210cm, 2020) của Nguyễn Hoài Hương

Không gian làm việc và không gian nghệ thuật của Hoài Hương khá bề thế, với bài trí khoa học, sắp đặt rất tạo cảm hứng thị giác. Có thể nói chính các không gian này đã góp một phần đáng kể trong việc hình thành nên tác phẩm. Đặc biệt với sơn mài, vốn nặng nhọc và mất thời gian, không gian làm việc và phương pháp làm việc hữu hiệu giúp ích rất nhiều.

Cuối cùng, vì mấy chục năm làm trong nghề thiết kế và kiến trúc, lắng nghe biết bao nhiêu ý tưởng, yêu cầu của khách hàng – mà không phải lúc nào cũng đúng hoặc đẹp – Hoài Hương đã đạt đến độ thông hiểu, bao dung cần thiết. Bản thân anh lại khá chỉn chu, thích cái nhìn gián tiếp, u mặc kiểu Đông phương, nên khi đi vào sự u uẩn và thẳm sâu của sơn mài, đã hình thành sự liên thông tự nhiên, làm toát lên được đặc trưng và sự quyến rũ thị giác của vật liệu này.

Triển lãm Giấc mơ của Nguyễn Hoài Hương: Tinh thần u mặc kiểu phương Đông

Tác phẩm Dạ liên (sơn mài, 120cm x 224cm, 2019) của Nguyễn Hoài Hương

Triển lãm Giấc mơ không đơn thuần là cuộc bày biện các tác phẩm gần nhau, mà là một tổng thể thiết kế mang tính nội thất. Với khoảng 40 năm trong nghề thiết kế và thi công nội ngoại thất, cùng kiến trúc, Nguyễn Hoài Hương có tư duy tổng thể và tổng hòa, nên khi bày biện một tác phẩm, cũng là kết quả sau cùng của tư duy ấy.

Anh hình dung không gian sẵn có của bảo tàng như một căn nhà trống, để từ đó đưa tác phẩm, ánh sáng, thảm sàn, chấn phong, màu sắc… vào theo một thiết kế sắp đặt, nhằm mang lại cảm giác đời sống thường nhật, gần gũi và mang các công năng nhất định. Nghĩa là ở nơi ấy, người xem như đi giữa không gian sống của một gia đình, chứ không phải bàng quan, có khoảng cách như thường thấy ở các triển lãm kiểu phòng trưng bày. Điều này tưởng chừng đơn giản, nhưng thật ra rất khó, nếu không có đủ kinh nghiệm và vật dụng thiết kế, khó mà làm chỉn chu cho được. Chính vì vậy, không gian, sự bài trí của triển lãm Giấc mơ sẽ là một điểm nhấn khác biệt, chỉ có xem trực tiếp mới cảm nhận hết được, mọi sự mô tả gián tiếp sẽ khó thể hiện.

Tác phẩm Hát chầu văn (sơn mài, 120cm x 210cm, 2019) của Nguyễn Hoài Hương

Một điểm đáng lưu ý nữa, có lẽ cũng là quan trọng nhất, Giấc mơ vừa kế thừa những gì mà Nguyễn Hoài Hương đã theo đuổi suốt mấy chục năm qua, vừa là bước chuyển mới. Ở đây cũng là các hình ảnh Bắc bộ, không khí Huế và không gian kiến trúc Việt quen thuộc, nhưng đã được tinh lược thành các biểu tượng và biểu hiệu. Đôi khi chỉ là một bông hoa, một cây bằng lăng, hoặc chỉ vài mảng màu, gam màu đã đủ diễn đạt một vùng quê, một nếp nhà, một cảm nghĩ. Đặc biệt, đến với sơn mài trừu tượng, Nguyễn Hoài Hương càng phát huy được cái nhìn gián tiếp và tinh thần u mặc mà bản thân đã thủ đắc, chiêm nghiệm từ lâu. Có lẽ sơn mài trừu tượng, với các bảng màu đặc trưng của Bắc bộ và Huế sẽ còn làm nên cuộc bùng phát cảm hứng và sáng tạo cho Nguyễn Hoài Hương ở tương lai gần. Bởi điều này đã được nhìn rõ qua các tác phẩm trưng bày tại Giấc mơ.