Hãy tưởng tượng bạn có cơ hội vớ lấy một chai Hermecca La Chapelle 1961 huyền thoại mà giá trị hiện tại khoảng 10.000 bảng Anh với chỉ hơn 1.000 bảng. Đó chính xác là những gì Tan Ying Hsien đã chứng kiến tại sàn đấu giá rượu Christie’s, nơi có ít nhất vài trăm danh mục rượu được đưa ra đấu giá.

Trước khi bạn bắt đầu đóng gói vali cho buổi đấu giá tiếp theo của Christie’s hoặc Sotheby’s, hãy nhớ rằng thời điểm điều trên xảy ra là vào những năm 1980. Tuy nhiên, thời đó cũng đã có trường hợp một loại rượu cổ điển của Rhone được ráo riết tìm khắp nơi được bán với giá cao gấp hai lần thị trường (theo lời của Tan thì đó là “những giọt vàng tinh túy” trong vương quốc rượu vang). Nhưng trong đa số trường hợp, những cuộc đấu giá với sự tham gia của nhiều chuyên gia cùng các hoạt động thương mại đa dạng đã đem lại những món hời đáng kể so với thị trường bán lẻ. Là một sinh viên luật với ngân sách hạn hẹp nhưng lỡ đem lòng yêu thích sưu tầm món đồ đắt tiền này, Tan nhận thấy đấu giá chính là một trong những cách hiệu quả nhất để thỏa mãn đam mê.

Ngày đó, khi số lượng người sưu tập và nhà đầu tư còn ít, giá cả không nhạy cảm như bây giờ. Một trong những thương vụ đáng nhớ nhất mà Tan kiếm được với giá rất hời là một bộ sưu tập các chai vang năm 1955, bao gồm Krug, Chateau Latour và Graham. “Krug 1955 vẫn là chai tuyệt nhất mà tôi đã kiếm được.” Tan bồi hồi nhớ lại.

Tuy nhiên, sau tất cả những hồi ức đẹp đó, cây bút chuyên môn, người đại diện và cũng là chuyên gia Singapore duy nhất về rượu vang – Tan, đã dừng tham gia đấu giá từ nhiều năm nay. “Thị trường bây giờ rất khác rồi. Đấu giá trực tuyến khiến mọi thứ dễ dàng hơn so với trước kia. Những người giàu có xem đây là một cuộc đầu tư và theo đuổi rượu hay các nhà sản xuất chúng như những chiến lợi phẩm chứ không còn là đam mê nữa.” Tan phân tích.

“Đồng thời, hiện nay nhờ có môi giới mà thị trường cũng xuất hiện nhiều loại rượu hơn. Điều này cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu đấu giá truyền thống, về giá cả cũng như nguồn gốc xuất xứ rượu vang. Vì vậy, một cá nhân sẽ không còn nhiều động lực để cố gắng mua rượu thông qua đấu giá cổ điển trong khi họ có thể dễ dàng mua từ thương nhân hoặc môi giới.”

Vẫn còn cơ hội

Câu hỏi đặt ra là: Chẳng lẽ thời kỳ hoàng kim của đấu giá rượu đã qua rồi sao? Theo ý kiến ​​một số chuyên gia khác, thì không. Jackson Yeh vừa mới tham gia buổi đấu giá rượu đầu tiên trong đời mình ở sự kiện đấu giá Whisky và Kaigai tại Tokyo vào tháng 5 năm ngoái, chân ướt chân ráo gia nhập sân chơi đấu giá.

Thật ra trong lần đó, Yeh tập trung vào một điều khác khi tham gia đấu giá lần đầu, nhưng rồi anh bị thu hút bởi chai Karuizawa Whisky 1964 41 năm tuổi quý hiếm và cuối cùng thắng được nó. Kể từ đó, Yeh đã tham dự một cuộc đấu giá trực tiếp và nhiều cuộc đấu giá qua mạng khác nhau, thu về nhiều chai rượu giá trị như Pre-2005 Denis Mortet, chai Grappa cũ của Levi Romano và chai Whisky Hibiki 30. Yeh chia sẻ: “Rất khó để tìm được những chai rượu hiếm hoi như vậy – hoặc loại cổ hoặc loại có nguồn gốc đặc biệt – bên ngoài các cuộc đấu giá.”

Nhà tư vấn và nghiên cứu rượu nho quốc tế Edwin Soon khẳng định ý kiến ​​của Yeh, rằng đấu giá vẫn là phương pháp vừa tốt vừa nhanh để có một bộ sưu tập rượu hoàn hảo – đặc biệt khi người ta muốn sở hữu một bộ sưu tập vừa đa dạng, vừa tinh túy. “Một số thương nhân sở hữu rất nhiều loại rượu vang với đủ loại nhãn hiệu bằng cách bỏ hàng đống tiền ra mua những chai thương hiệu cổ điển đắt tiền.

Sẽ có ngoại lệ, chắc chắn, khi một số thương nhân cũng đồng thời là người trực tiếp sưu tầm. Tuy nhiên, các loại rượu hiếm – được đặc chế từ những vùng rượu nổi tiếng hoặc rượu cũ – hầu như chỉ tìm được qua các cuộc đấu giá. Còn không, bạn có thể đến trực tiếp các vùng sản xuất rượu đang gặp khó và biết đâu lại may mắn vớ được một cuộc trao đổi béo bở.”

Nhìn vậy nhưng các cuộc đấu giá không phải lúc nào cũng căng thẳng như tưởng tượng. Adam Bilbey, người đứng đầu Sotheby’s Wine châu Á tiết lộ, mỗi phiên đấu giá trung bình chỉ có từ năm đến sáu hồ sơ dự thầu. Tất nhiên điều đó còn phụ thuộc vào những gì được đem ra đấu giá: “Một chai DRC Romanee-Conti 1945 được bán ở New York mới đây có giá trị ước tính từ 22.000 đến 30.000 đô-la Mỹ, cuối cùng được bán với giá 558.000 đô! Cuộc đấu giá lần đó chắc chắn đã thu hút rất nhiều người tham gia!”

Kevin Cheng, đại diện công ty Kaigai Shuhan, Nhật Bản, một trong những công ty phân phối và đấu giá rượu tồn tại đã lâu, chia sẻ rằng một số phiên đấu giá thậm chí chỉ có một người mua.

“Có nhiều bộ sưu tập và chai rượu hiếm thu hút 10, 15 hoặc thậm chí nhiều hơn những người tham gia. Có lần chúng tôi đấu giá toàn bộ bộ sưu tập của Chateau Mouton Rothschild, với giá gấp ba lần ước tính ban đầu. Đợt đó đã thu hút tổng cộng 35 hồ sơ tham dự.”

Cheng chia sẻ tiếp: “Một số nhà thầu thường im lặng nhắm trước những chai rượu ít người để ý đến, để khi cuộc chơi bắt đầu, họ sẽ nhanh chóng chớp lấy chúng khi không ai ngờ. Đôi khi may mắn đến mức họ có thể sở hữu một chai vang với giá thấp hơn giá bán lẻ 30-40%!”

Đấu giá trực tuyến

Các sàn rượu trực tuyến cũng đang tạo ra những thay đổi cho các quy tắc đấu giá vốn có. Ngay cả những ông lớn như Christie và Sotheby cũng bắt đầu nhảy vào với Christie’s Wine Online và Sotheby’s thì đang cho xây dựng một nền tảng đấu giá trực tuyến bên cạnh mô hình đấu giá thực tế.

Bilbey chia sẻ: “Nền tảng trực tuyến chứa đựng một tiềm năng vô cùng to lớn. Bằng chứng là sự tăng trưởng liên tục về số lượng người tham gia trực tuyến và doanh số bán. Chúng tôi chắc chắn sẽ đưa nhiều sản phẩm lên nền tảng này hơn trong tương lai. So với đấu giá trực tiếp, đấu giá trực tuyến cung cấp thời gian dài hơn cho người tham gia (thường từ 10 đến 14 ngày), cho phép người mua vẫn duy trì sở thích mặc dù không phải trong mùa đấu giá thông thường.” Bilbey còn cho biết mô hình mở rộng đấu giá trực tuyến đang cho thấy những kết quả rất hứa hẹn. Họ sẽ tổ chức một đợt chỉ dành cho đấu giá trực tuyến vào tháng 11 này với bộ sưu tập Ultimate Whiskey.

Tại Sotheby’s, mỗi chai rượu đều được chuyên gia kiểm tra kĩ càng trước khi đưa ra đấu giá. Bilbey tiết lộ: “Trong đợt đấu giá lớn nhất từ trước đến nay, Tran-scend-ent Wines, chúng tôi đã phải huy động một đội ngũ chuyên gia toàn cầu để kiểm tra hơn 16.000 chai rượu trong suốt hai tháng.”

Cheng cũng chia sẻ quy trình sàng lọc nghiêm ngặt mà những người gửi hàng của Kaigai phải trải qua: “Những người gửi hàng lâu năm của chúng tôi mua rượu trực tiếp từ các nhà máy hoặc thông qua đại lý chính thức. Vì vậy nguồn cung ứng được xem như là hoàn hảo. Tuy nhiên chúng tôi vẫn muốn đảm bảo uy tín và chất lượng các chai rượu bằng cách yêu cầu người gửi hàng đưa ra bằng chứng mua hàng: hóa đơn, thư từ với người bán hoặc các tài liệu khác chứng minh nguồn gốc của rượu vang họ mua.

Thứ hai, tất cả rượu vang phải được bảo quản trong những hầm lưu trữ chuyên nghiệp được cấp giấy chứng nhận. Đối với những người sưu tập tư nhân có thiết bị lưu trữ riêng, chúng tôi phải kiểm tra lại để đảm bảo điều kiện nhiệt độ và độ ẩm đạt yêu cầu. Cuối cùng, mỗi chai rượu được kiểm tra ít nhất một lần bởi chuyên gia trong nhóm của chúng tôi. Các loại rượu vang có màu không đúng với đặc trưng của rượu hay rượu mạnh, có vấn đề với nút chai, nhãn dán hay bao thiếc cũng sẽ bị từ chối hoặc gắn cờ để xem xét lại. Tất nhiên, chúng tôi sẽ tiến hành một một quy trình nghiêm ngặt khác sau đó để xác định rõ vấn đề với sản phẩm nếu có nghi ngờ phát sinh.”

Quy trình sàng lọc nghiêm ngặt là lý do khiến các nhà sưu tập ủng hộ đấu giá, mặc dù giá mua ở đây cao hơn tương đối và sự cạnh tranh thì khốc liệt hơn nhiều phần so với thị trường ngoài. Ngay cả Tan cũng thừa nhận đấu giá vẫn mang đến những cơ hội mua được những loại rượu vang hiếm, hoặc đáp ứng những mối quan tâm đặc biệt của người đi sưu tập như năm kỷ niệm cá nhân,… rất khó tìm được trên thị trường bán lẻ.

Đối với một số nhà sưu tập, đó còn là niềm vui thú tận hưởng sự hồi hộp của quá trình đấu giá. Nếu bạn không hào hứng với tất cả danh mục niêm yết, Yeh có lời khuyên rằng bạn nên thu hẹp đối tượng quan tâm: “Nếu có quá nhiều chai bạn muốn sở hữu, hãy đặt ra mức giá tối đa bạn sẵn sàng chi trả. Bởi vì sau cùng, trong tất cả các cuộc đấu giá, giá trị chính xác cho một chai rượu là do bạn quyết định.”

Cuộc săn giá cả

Một số người tham gia chờ thời để mua với giá hời những chai vang bị người khác bỏ qua.

Gừng càng già càng cay

Chai Macallan 1926 60 năm tuổi của Old Sir Peter Blake Label đã được Sotheby’s bán với giá 843.200 USD.

Kiểm tra nghiêm ngặt

Sotheby’s kiểm tra các sản phẩm của mình rất nghiêm ngặt. Khi một chai Romanee – Conti được bán với giá 558.000 đô la Mỹ thì nó không được có lỗi.

CÓ HAY KHÔNG MỘT CUỘC TRAO ĐỔI THỰC SỰ? CHUYÊN GIA RƯỢU VANG CHIA SẺ LỜI KHUYÊN ĐỂ NGƯỜI SƯU TẬP TỰ BẢO VỆ MÌNH TRƯỚC RƯỢU VANG GIẢ

Vụ bắt giữ Rudy Kuniarwan năm 2012 – kẻ lừa đảo rượu vang khét tiếng đã kiếm được bộn tiền nhờ phát triển các cuộc đấu giá rượu vang trên khắp thế giới và kiếm lời hàng trăm triệu đô-la từ những chai Grand “Grand Cru” pha chế trong nhà bếp – đã khiến nhiều nhà sưu tập nghi ngờ quá trình đấu giá rượu. Người ta ước tính trên thị trường vẫn còn tồn tại khoảng 550 triệu USD rượu Kuniarwan giả.

“Nếu bạn đang tham gia đấu giá trực tuyến, hãy giao dịch với chỉ những tổ chức đấu giá có tên tuổi.” Đó là lời khuyên của Soon. Tuy nhiên, rượu vang giả vẫn trôi nổi ngay bên ngoài các cuộc đấu giá, và tất cả những nhà sưu tầm được The Peak phỏng vấn đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thẩm định kĩ lưỡng trước khi quyết định mua những món hàng lớn. Dưới đây là một số lời khuyên cụ thể từ Soon:

Hiểu rõ mức độ hao hụt rượu cũ

Một hướng dẫn cơ bản khi săn các loại rượu vang cũ là quan sát mức độ hao hụt trong chai. Nếu một loại rượu rất lâu đời có thể tích dung dịch cao hơn dự kiến thì có thể nó đã được thêm vào gì đó (cần yêu cầu chứng nhận rõ ràng), nếu không, có khả năng nó là rượu giả. Nếu mức hao hụt thấp hơn nhiều so với dự kiến thì là do rượu không được lưu trữ đúng cách nên đã bốc hơi đi nhiều. Như vậy cũng phải xem xét lại về chất lượng.

Quan sát nhãn chai

Ông Soon cũng khuyên những người sưu tập kiểm tra cả chai rượu lẫn nhãn của nó. Nếu phần nhãn bị dính màu rượu hay tệ hơn là nút chai bị hở và bị ẩm xung quanh thì chai rượu đó chắc chắc đã bị xử lý sai cách và bảo quản trong nhiệt độ quá nóng.

Kiểm tra và chứng nhận lại

Hãy đem bộ sưu tập của mình đi thẩm định sau vài năm. Bây giờ hàng giả ở khắp mọi nơi. Đó là lý do một số công ty rượu vang cung cấp dịch vụ đóng nút lại (recork) cho rượu đã ngấu và sẵn sàng để uống. Họ sẽ kiểm tra và cấp chứng nhận rõ ràng nếu rượu đạt yêu cầu.

Cuối cùng và quan trọng nhất, hãy tin tưởng vị giác của bạn. Bạn sưu tầm để thưởng thức mà, có phải không? Do đó, đừng bao giờ mua những chai mà bạn biết mình sẽ không bao giờ uống.

Thảo Nguyên